سرویس اقتصادی جوان آنلاین: ۱۵کشور در دنیا هستند که ایران براساس ظرفیتهای آب و خاک، جمعیت اقتصادی، روابط دیپلماسی با این کشورها به دنبال کشاورزی فراسرزمینی در آنهاست. کشورهایی که به جمیع جهات برای ما ارزش دارند؛ مانند روسیه، قزاقستان، ونزوئلا و تعدادی از کشورهای آفریقایی. دیدگاهی در دولت وجود دارد مبنی بر اینکه اگر بخش خصوصی با حمایت دولت در خارج از کشور کشت فرا سرزمینی کند، محصولش را به ایران نمیآورد و در همان کشورها به فروش میرساند. از این رو بخش خصوصی فعال در این حوزه مورد حمایت قرار نمیگیرند.
علی رضوانیزاده، رئیس هیئتمدیره انجمن کشت فراسرزمینی ایران در خصوص چالشهای کشت فراسرزمینی میگوید: بخش دولتی بهویژه وزارت اقتصاد علاقهمند به سرمایهگذاری در بخش کشاورزی اروپاست، اما بخش خصوصی به سبب برآورد هزینهها، مایل به فعالیت در کشورهایی نظیر روسیه، قزاقستان، ونزوئلا و برخی دیگر از کشورهای آفریقایی است. از این رو مشکلاتی که در مسیر فعالان بخش خصوصی ایجاد شده، موجب شده تا رقبا پیشی بگیرند و ایران، تنها یک تماشاچی باشد و فرصتها را از دست بدهد.
وی میافزاید: سال گذشته ۹ میلیارد دلار با ارز ۴ هزارو۲۰۰ تومان واردات محصول کشاورزی داشتیم. مسئولان یک میلیارد دلار آن را با ضوابط معین برای کشاورزان فراسرزمینی در نظر بگیرند که محصول را از آفریقا، امریکایلاتین و شرق آسیا به کشور بیاورند. اگر این کار را کردند و تخلفی اتفاق افتاد، آن زمان راهشان را سد کنند. این یک قضاوت غیرواقعی است که میگویند شاید بخش خصوصی، محصولش را به ما نفروشند. یادم نمیآید مجموعه ایرانی وجود داشته باشد که از حمایت دولت ایران برخوردار شده و محصولی را تولید کرده و به داخل ایران نیاورده باشد.
رضوانی تأکید میکند: با وجود آنکه آییننامه کشت فراسرزمینی چهار سال و چهار ماه است که مصوب شده، بانک مرکزی هیچ برنامه و تعهدی را ندارد. اگر در این مدت حتی یک درصد از ارزی که در اختیار واردکننده قرار دادهاند، برای کشاورزی فراسرزمینی سرمایهگذاری میکردند، طبق آمار حداقل ۱۰ درصد نیاز وارداتیمان را ایرانیها با قیمت ارزانتر تأمین میکردند و میتوانستند این محصولات را بدون ملاحظات تحریمی وارد کشور کنند
وی میگوید: ۱۰ سال قبل در روسیه میشد هر هکتار را به مدت ۴۹ سال ۵ دلار اجاره کرد، اما اکنون امکانپذیر نیست، زیرا رقبای بزرگی در جهان سرمایهگذاری کردهاند. عربستان هدفگذاری کرده برای سال ۲۰۲۵، در ۱۲ محصول هاب منطقه باشد و ۱۵ میلیارد دلار فقط در اوکراین در پنج سال گذشته سرمایهگذاری کرده است. این کشور بزرگترین مزارع دانههای روغنی آفتابگردان، کلزا و سویا را دارد و در عین حال، لجستیک قدرتمندی دارد. عراق هم جزو کشورهای هدف هست، ولی آنقدر که سرمایهگذار ایرانی ترجیح میدهد در روسیه و قزاقستان یا جاهای دیگر کار کند، عراق را ترجیح نمیدهند. رضوانی تأکید میکند: آییننامه کشت فراسرزمینی با همه نواقص ابلاغ شده و مصوب دولت است، اما در همان مجموعه دولت که شرکت سرمایهگذاری خارجی باید در بحث سرمایهگذاری کشاورزی فراسرزمینی ورود کند، میگویند فقط در اروپا سرمایهگذاری میکنیم، درحالیکه اروپاییها در آفریقا، قزاقستان و روسیه سرمایهگذاری میکنند.
وی با انتقاد از عدم همراهی دولت با بخش خصوصی برای سرمایهگذاری در کشت فراسرزمین میگوید: در کشورهایی امکان داریم که تا یک میلیون هکتار زمین در اختیار بگیریم و کشاورزان را سازماندهی کنیم. این ظرفیتها وجود دارد، ولی زیرمجموعه وزارت اقتصاد تمکین نمیکند و ترجیح میدهد از سرمایهگذاریهای صورت گرفته در ۵۰ سال قبل امورات خود را بگذراند.