سرویس اقتصادی جوان آنلاین: سالها بود که تولیدکنندگان لوازم خانگی داخلی به دلیل جولان برندهای خارجی محبوبیت چندانی نداشتند و با کمترین ظرفیت تولید میکردند. تا اینکه دو سال قبل با خروج خارجیها از بازار ایران عرصه برای برندهای داخلی باز شد. بعد از خروج دو برند پرمصرف کرهای، واردات این اقلام ممنوع شد وکالاهای موجود در انبارها نیز به تدریج به پایان رسید و محصولات ایرانی به سرعت بخش عمدهای از بازار را گرفتند. این اتفاق در صنعت لوازم خانگی مورد حمایت دولت نیز قرار گرفت، اما به مرور زمان افزایش قیمتهای برندهای داخلی بازار را به هم ریخت و حالا با گذشت دو سال تولیدکنندگان همچنان در تأمین بازار ناتوان هستند و باعث کاهش عرضه شدهاند تا بازار لوازمخانگی به دست دلالان مدیریت شود؛ اتفاقی که در یک دهه گذشته برای صنعت خودرو نیز افتاده و انحصاری با حمایت دولت در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار گرفته، اما بازار آن کنترل نشده است و در نهایت به دست دلالان و عمدهفروشان اداره میشود.
اغلب شرکتهای لوازمخانگی جدول نرخهای مصوب خود را مطابق با قیمتهای ثبتشده در جداول سازمان حمایت اعلام میکنند، اما بررسیها از بازار نشان میدهد که پیداکردن کالایی با نرخ مصوب چندان آسان نیست. اگر برای خرید هر یک از این اقلام به نمایندگیهای فروش این شرکتها مراجعه کنید، احتمالاً با عدم موجودی مواجه خواهید شد یا اگر برای خرید این اقلام اصرار داشته باشید، شما را به خرید از واسطهها ارجاع خواهند داد.
تولید لوازم خانگی کفاف بازار را میدهد
عباس تابش، رئیس سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان دوم تیرماه و در حاشیه جلسه ستاد تنظیم بازار، وعده ثبات در قیمتها را داد و اظهار کرد: از سازمان حمایت از مصرفکنندگان، اقدام به قیمتگذاری برای هزار و ۵۰۰ قلم لوازم خانگی در قالب ۳۲شرکت از ۴۰شرکت موجود در سامانه ۱۲۴ کرده است که کالاها براساس معیارهای معین در سامانه ۱۲۴ قیمتگذاری شدهاند و مصرفکنندگان در صورت مشاهده هرگونه تخلف میتوانند از طریق روشهای از قبل تعیین شده نسبت به ثبت شکایت خود اقدام کنند.»
تابش ادامه داد: «برند و قیمت تمام اقلام لوازم خانگی باید در سامانه ۱۲۴ ثبت شود و در صورتی که شرکت یا برندی به غیر از این سامانه ۱۲۴ اقدام به قیمتگذاری کند، سازمان تعزیرات حکومتی و حمایت از مصرفکنندگان با این واحدها برخورد خواهند کرد. هر بار که صحبت از افزایش قیمت به میان کشیده میشود، سراغ بخش عرضه را میگیریم. بدون شک اصلیترین دلیلی که میتواند باعث افزایش قیمت و اختلال در بازار شود، کاهش عرضه و کمبود در بازار است، اما این بار بازار در حالی دچار التهاب شده که متولیان صنعت خبر از تولید کافی لوازم خانگی برای نیاز بازار میدهند.»
مهدی صادقی نیارکی معاون صنایع وزارت صمت در گفتگو با خبرنگاران «جوان»، درباره میزان تولید لوازم خانگی و اختلال در بازار این اقلام گفت: «اگر اختلالی در بازار محصولات وجود دارد باید علت آن را از مسئولان حوزه بازرگانی جویا شوید، اما در تولید اقلام مهم در لوازم خانگی مثل تلویزیون، لباسشویی، یخچال و فریزر افزایشی بوده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشدهای قابل توجهی داشتهایم. امروز در بازار برندهای خارجی وجود ندارند این یعنی تولیدکنندگان ما نهتنها سهم خود را ایفا کرده، بلکه جای خالی دو برندی که ایران را ترک کردند را هم پر کردند.»
وی ادامه داد: «با تمام مشکلاتی که در تأمین و لجستیک مواداولیه بنگاهها وجود دارد، مجموع سیاستهای دولت و کشور منجر به افزایش تولید شده است. در بخش توزیع هم باید اقلام تولیدی در سامانه جامع تجارت ثبت شده و از تخلف در این حوزه جلوگیری شود.»
ظرفیت تولید لوازم خانگی ۱۹ میلیون دستگاه است
نیارکی تصریح کرد: «با توجه به افزایش نرخ ارز و محدودیتهایی که در واردات داشتیم بازار لوازم خانگی تحت تأثیر قرار گرفت. ظرفیت تولید لوازمخانگی در کشور ما حدود ۱۹میلیون دستگاه بوده و برنامه امسال تولید ما حدود ۱۲میلیون دستگاه است که بنا بر گفته همکاران ما در ستاد تنظیم بازار این رقم به نیاز بازار نزدیک است. با توجه به ظرفیت خوبی که در کشور ایجاد شده و رشد تولیدی که امسال داشتیم، میتوانیم پاسخگوی نیاز بازار باشیم.»
از طرفی پیش از این سرپرست معاونت بازرگانی وزارت صمت خبر تأمین ارز، فولاد و مواد اولیه تولیدات این حوزه را داده بود. تأمین مواد اولیه یکی از مهمترین دغدغههای بخش تولید است، اما متولیان حوزه بر تأمین این مواد اولیه برای واحدهای تولید تأکید دارند، پس تولیدات این حوزه باید بدون دغدغه و دردسر وارد بازار شود و به دست مردم برسد. با وجود تمام این اظهارات، به دست آوردن اقلام لوازم خانگی با نرخ مصوب کار چندان راحتی نیست. طبق گفته سرپرست سابق وزارت صمت لاین جداگانهای برای تأمین فولاد مورد نیاز خودروسازان و تولیدکنندگان لوازم خانگی ایجاد شده و گمانهزنیها حاکی از آن است که این صنعت هم در جایگاهی کنار صنعت خودرو قرار خواهد گرفت. از مدتی قبل جملاتی تکراری از زبان تولیدکنندگان لوازم خانگی میشنویم که پیش از این از زبان خودروسازها شنیده بودیم؛ از مشکل در تأمین مواداولیه گرفته تا حمایتهای دولتی و اختلاف قیمت کارخانه و بازار.
در بازاری که هیچ ساختاری برای کنترل خروجی کارخانجات وجود ندارد و تولیدکنندگان میتوانند به راحتی از عرضه مستقیم در بازار جلوگیری و از اختلاف قیمت بازار و کارخانه سود کلانی کسب کنند. در بازار خودرو ساختار پلاکگذاری حداقل سازوکاری است که میتواند سودجوییها را محدود کند. به اعتقاد کارشناسان بازار این چنین انحصاری، در اختیار تولیدکنندگان لوازم خانگی قرار گرفته است و بدون شک فروشندگان مستقیم آنها ترجیح میدهند سود ناشی از اختلاف قیمت بازار و کارخانه به جیب خودشان برود. با این روند، احتمالاً باید منتظر قرعهکشی یخچال و تلویزیون هم باشیم.