سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: فردین سیفی‌زاده، فعال حوزه ادبیات مقاومت است و در تدوین و چاپ کتاب «حدیث آب و آفتاب» و نیز تدوین و چاپ کتاب‌هایی دیگر در همین حوزه اهتمام داشته است. تألیف ستارگان غریب دریا درباره بخش شهدای آجا برعهده وی بوده است و همچنین کتاب‌هایی، چون «افلاکیان دیار سبز باران»، زندگینامه و مجموعه اسناد و حالات و سیره شهدای ارتش جمهوری اسلامی ایران در استان گیلان (قریب به ۴ هزار شهید) به کوشش وی منتشر شده است. به همت وی مجموعه خاطرات جمعی از رزمندگان و ایثارگران استان در دفاع‌مقدس به ویژه در مقاومت خرمشهر نیز در درست بازخوانی و آماده چاپ است. گفتوگوی «جوان» را با این فعال ادبیات مقاومت درباره کتاب حدیث آب و آفتاب می‌خوانید.
پرداختن به موضوع، زندگی و سیره شهدا سختی‌های خودش را دارد! چه انگیزه‌ای باعث شد که روایتی از شهدا داشته باشید، آن هم شهدای نیروی دریایی؟
مکتب انسان‌ساز شهادت از ارزشی‌ترین معیار‌های رشد و تعالی بشریت بوده و حفظ و ترویج این ارزش معنوی وظیفه همگان عموماً، وظیفه سازمان‌های فرهنگی است. سازمان عقیدتی سیاسی ارتش با نگاه عمیق و ویژه همواره سعی داشته تا این فرهنگ غنی و متعالی در رگ‌های جامعه و همرزمان در حال و آینده سر زنده و بالنده باشد، بنده نیز به تأسی از آموزه‌های دینی، سختی‌های این راه پر‌فراز و نشیب را به جان خریدم و در ابتدا برابر توصیه مدیریت عقیدتی سیاسی ناوگان شمال در بندرانزلی مجموعه زندگینامه و اسناد و خاطرات شهدای نیروی دریایی بندرانزلی را به رشته تحریر درآوردم تا از تجربه آن بتوانیم مجموعه زندگینامه و اسناد کل شهدای ارتش استان (قریب به ۴ هزار شهید) را به سرانجام برسانیم. البته به نظرم شهدای عزیز، بر گردن همه حقی دارند به ویژه ما که عنوان همرزم و ادامه‌دهنده راه پر‌تلالؤشان را به دوش می‌کشیم، وظیفه‌ای دوچندان در قبال شهدا و همرزمانمان داریم. به نظرم با توجه به شناختی که از سختی دریا و رزم در دریا در این مدت کوتاه خدمت تجربه کرده‌ام، جنگ و شهادت در دریا جداً سختی و مظلومیت خاص خودش را دارد و در آموزه‌های دینی نیز تأکید شده است که شهید دریا اجری دوچندان دارد؛ در نتیجه در ابتدا کمر همت بر زندگینامه شهدای نیروی دریایی تحت‌عنوان «حدیث آب و آفتاب» گماشتیم تا سخن از صداقت و زلال آبی وجودشان که در گرمای آفتاب معبود ذوب شدند و به وصال حقیقت محض واصل شدند را بنگاریم و سختی‌های این راه را به جان بخریم.
علت انتخاب شهدای استان گیلان چه بود؟ از سختی‌هایی که در این مسیر داشتید، بگویید.
مردم گیلان نقش بسزایی در هشت سال جنگ داشتند. رشادت‌ها و جانفشانی‌های مردم گیلان در این خصوص شهره عام و خاص است. بی‌دلیل نیست که رهبر فرزانه انقلاب در ستایش از شهدا و جانبازان و رزمندگان گیلانی فرمودند: «سرداران و جانبازان گیلانی ستارگان درخشانی شدند که هرگز از یاد‌ها فراموش نخواهند شد.»
گیلان، دیار سردار جنگل و مهد دلیرانی است که همواره در دفاع از حریم این خاک پر‌گهر، خاطره درخشانی در اذهان به یادگار گذاشته‌اند. گیلان دیار مردان بی‌ادعایی است که در خلوص و صفا، چون خزر و در استواری و اقتدار، چون شکوه جنگل‌های سرسبزش هستند. مردانی، چون شهید‌سید‌موسی نامجوی، سیدعباس اقبالی، حاج محمود قلی‌پور، حسین املاکی، مهدی خوش سیرت، احمد پیشگاه هادیان. یاد و نام شهید و اهداف والایش هر سختی را سهل و آسان می‌کند. همت و شوق جمع‌آوری و بررسی میدانی زندگینامه و آثار شهدا عملاً سختی‌های راه را گوارای وجود می‌ساخت و تلاشم را دوچندان می‌کرد. سختی‌هایی، چون دوری و فاصله خانواده‌ها و اینکه بعد از چند دهه از جنگ تحمیلی برخی اسناد زنده، چون پدر و مادر به دیار باقی شتافته بودند و اینکه اعضای خانواده‌ها از هم جدا شده بودند و هر کدام در جایی یا در گوشه‌ای از ایران اسلامی زندگی می‌کردند، عملاً کار بررسی و مطالعه میدانی را با دشواری‌هایی مواجه می‌ساخت که با طلب نیرو از روح بلندشان میسور می‌شد.
سبک نگارش کتاب به چه صورتی است؟ آیا ما فقط زندگینامه از شهدا داریم؟ یا نه! یک روایت و یک گفتوگوی کامل است؟ چه مقدار از اسناد و مستندات برای نگارش این کتاب در اختیار داشتید؟ شهدا را بر چه اساسی انتخاب کردید؟
سبگ نگارش و پژوهش کتاب به‌صورت کتابخانه‌ای و اسنادی و گفتوگوی حضوری با جمعی از دوستان، آشنایان، خانواده‌های معظم شهدا، اساتید، صاحبنظران و پیشکسوتان عرصه جهاد و ایثار و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس گیلان، و ستاد کنگره ۸ هزار شهید قهرمان استان و بررسی کتاب‌ها و نشریات انجام گرفته که بی‌تردید در نوع خود در خور تأمل و توجه است. در ابتدای پژوهش هر شهید، ابتدا با تحلیلی از جایگاه فرهنگ شهید و شهادت در مکتب دین و اسلام شروع شده و در ادامه با گذری بر زندگینامه هر شهید با روایتی تحقیقی به بیان خاطرات، توصیه‌ها و سایر آثار اسنادی شهدا پرداخته شده است. در شروع امر به جرئت می‌توانم بگویم که با سختی‌ها و چالش‌های عدیده‌ای روبه‌رو بودم و گهگاهی ناامید می‌شدم، ولی باز با دعای خیر شهیدان اراده‌ام را دوچندان می‌کردم که این راه و سختی‌هایش را به جان بخرم؛ چراکه در بررسی شهدا در خیلی از موارد در راستای بهره‌گیری از اسناد و مستندات جز یک قطعه عکس کوچک و بعضاً چند برگ وصیتنامه یا خاطره چیز دیگری موجود نبود و حتی برخی از خانواده‌های گرانقدر شهدا برای ارائه عکس و اسنادی از شهدا که در دست‌شان موجود بود، چندان میل و رغبتی نشان نمی‌دادند. دلیل هم این بود که اظهار می‌کردند سابقاً از سوی نهاد‌های متولی مراجعه شده و آثاری از عزیزانشان دریافت شده، ولی عودت داده نشده است. درباره انتخاب شهدا در این مجموعه بدون در نظر گرفتن اولویت خاصی، تنها براساس تاریخ شهادت گزینش و بررسی شده‌اند و در پایان کتاب نیز روایتی تصویری از تصاویر و برخی اسناد شهدای بررسی شده در کتاب آورده شده است.
در جمع‌آوری خاطرات و اسناد از چه منابع آرشیوی بهره بردید؟
امر تدوین کتاب «حدیث آب و آفتاب» که بخش آغازین کتاب جامع زندگینامه و اسناد شهدای ارتش است، از سال ۹۲ آغاز شد و دو سال و اندی زمان برد. گاهی اوقات برای دریافت یک قطعه عکس از خانواده معظم شهدا باید حدوداً یک ماه وقت صرف می‌شد و عملاً اطلاعات و آرشیوی از آثار و اسناد شهدا در دسترس نبود و آنچه هم بود به‌صورت پراکنده و با زحمت به دست می‌آمد و برای به‌دست آوردن آن لازم بود تمام نقاط استان و حتی روستا‌های دور‌افتاده را سفر می‌کردم و حتی برای آثار و اسناد از برخی شهدای گیلان به خارج از استان نیز سفر کردم یا اینکه حتی برای دریافت اسنادی از چند شهید که اقوام‌شان در خارج از کشور به‌سر می‌بردند، مجبور بودم با پیگیری‌های مداوم و رایزنی‌های متعدد به آن‌ها دست یابم. در جمع‌آوری خاطرات و اسناد در مرحله اول پدر و مادر شهید برایم مهم بود و در ادامه اعضای خانواده، دوستان، همرزمان و کسانی که برابر اظهار مطلعین، شهید با آن‌ها بیشتر حشر و نشر داشته است در جمع‌آوری آثار و روایت خاطرات از هر شهید برایم اهمیت داشت و مکرراً از وجود این افراد در تکمیل اطلاعات و خاطرات و اسناد هر شهید بهره و راهنمایی می‌گرفتم.
کتاب (حدیث آب و آفتاب) در چه سالی، توسط کدام ناشر و در چند نسخه منتشر شد و قیمت تمام شده هر نسخه چقدر است؟ خوانندگان از چه طریقی می‌توانند آن را تهیه کنند؟
کتاب در سال ۹۴ با تیراژ محدود به‌صورت آزمایشی توسط چاپخانه و انتشارات مرکز آموزش‌های تخصصی دریایی رشت چاپ شد که پس از رفع نقائص و تکمیل آن در سال ۹۸ مجدداً توسط انتشارات پیشگام یزد به‌صورت محدود و مورد‌نیاز چاپ و توزیع گردید. قیمت تمام شده روی جلد ۴۵ هزار تومان است که علاقه‌مندان و خوانندگان در صورت نیاز می‌توانند با مراجعه یا تماس با بخش تبلیغات و روابط عمومی منطقه چهارم دریایی امام رضا (ع) انزلی اقدام به تهیه آن نمایند.
به عنوان کسی که در این زمینه کار کرده و قلم زده‌اید، بررسی زندگی و روایت سیره شهدا چه تأثیری می‌تواند بر جامعه ما و نسل امروز داشته باشد؟
یادآوری و ترویج فرهنگ و یاد شهدا به تعبیر رهبر معظم انقلاب کمتر از شهادت نیست. رهبری معظم همواره هشدار می‌دهند که دشمن جنگ نرم را آغاز کرده است و ما هنوز در جنگ هستیم و به همین دلیل باید نسل جدید تمام ترفند‌ها و برنامه‌های دشمن را بشناسد تا بتوانیم برای مقابله با آن‌ها برنامه‌ریزی کنیم. به‌طور یقین از نشانه‌های عظمت و علائم حیات و پویایی یک مکتب انقلابی و اسلامی، مأنوس بودن نسل حال و آتی آن مکتب با فرهنگ غنی شهادت و تقریب نسل‌ها و به حداقل رساندن فاصله‌های فکری و معنوی نسل اول با نسل‌های بعدی و ایجاد وحدت فکری و عقیدتی بین افراد جامعه به منظور پاسداری از اصل انقلاب و مکتب و ترویج روحیه و گفتمان مقاومت و پایداری است. یادآوری ارزش‌های اسلامی و انقلابی دفاع‌مقدس برای نسل جدید در اصل بیانگر دوره‌ای مهم از تاریخ معاصر و درک هویت ملی ماست که لازم است در مقابل تهاجم فرهنگ منحط غربی بیش از پیش به آن توجه شود و به احیای آن در بین نسل جوان توجه کرد.
در طول تهیه، نگارش و چاپ کتاب اگر کراماتی از شهدا و خوابی دیده‌اید یا اتفاقی در زندگی شخصی‌تان افتاده است، برایمان روایت کنید؟
همیشه در طول مطالعه و بررسی میدانی امر تدوین زندگینامه شهدا که دشواری‌های خاص خودش را دارد با توکل به خداوند سبحان و استمداد از روح بلند و ملکوتی این حاضران غایب از نظر، بر سختی‌هایی که در طول مسیر برایم پیش می‌آمد فائق می‌آمدم ذکر «بسم‌رب‌الشهدا» نیرویی مضاعف در بنده ایجاد می‌کرد که در کارم مصمم می‌شدم و با تمام مشکلات بدون اینکه خم بر ابرو بیاورم تلاش می‌کردم. در طول انجام کار به کرات، گره‌های کوری در پیشرفت کار برایم ایجاد می‌شد و به نوعی دلسرد و مأیوس می‌شدم، ولی با یک توقف چند روزه به روح بلند این عزیزان متوسل می‌شدم. شاید باور نشود مشکل و گره کار چنان حل می‌شد که جز با عنایت ویژه این عزیزان از خاک رسته و به افلاک پیوسته، نمی‌توانست رهگشای این مشکلات باشد و در همه حال روح این عزیزان را در این کار درک می‌کردم و مکرراً در بررسی میدانی با خستگی دوچندان به گلزار شهدا و مزار مطهرشان مراجعه می‌کردم. زیارت کوتاهی بعضاً که از مزار مطهر این شهیدان با خستگی دوچندان ناشی از کار داشتم، نیرویم را بیشتر می‌کرد و با نیرویی معنوی به ادامه کار تدوین کتاب همت می‌گماردم و بدین‌سان مشکلات و سختی‌ها بر من هموار و سهل می‌شد.
فکر می‌کنید چه حجمی در حوزه ثبت سیره شهدا همچنان بر زمین مانده است؟
تدوین زندگینامه و سیره شهدا و ترویج فرهنگ و مکتب شهادت در حقیقت تعظیم شعائر دینی و اسلامی و الهی است و بر همگان واجب است، در تعظیم شعائر دینی همت گمارند که الحمدالله اکنون نیز اینطور بوده است، اما استدعای ویژه از دست اندرکاران دارم که حمایت‌های خود را، چون گذشته در احیاء و ترویج این فرهنگ ناب دریغ نفرمایند و با توجهی دوچندان کسانی که در این مسیر قدم بر‌می‌دارند را مورد حمایت قرار دهند که والله ناگفته‌های بسیاری از زوایا و خبایای زندگی این عزیزان بر زمین مانده است. امیدوارم در بخش اعظم امر که همان تدوین آثار کل شهدای ارتش استان گیلان است و اکنون در مرحله نهایی است، عنایت مسئولان همچون گذشته باشد تا این مهم به تحقق برسد. در حال حاضر پس از چاپ و انتشار کتاب «حدیث آب و آفتاب» که مجموعه‌ای تحقیقی- پژوهشی در بررسی سیره و زندگی شهدای نیروی دریایی بندرانزلی است، دو موضوع دیگر در حوزه ادبیات مقاومت در دست اقدام دارم که البته در مراحل پایانی است. اول کتابی تحت‌عنوان «افلاکیان دیار سبز باران» مجموعه زندگینامه، خاطرات و آثار شهدای قهرمان ارتش جمهوری اسلامی ایران در استان گیلان است. قابل ذکر است که قریب به ۴ هزار شهید از ۸ هزار شهید کل استان را شهدای ارتش قهرمان تشکیل می‌دهند. دومین کتاب در حقیقت مجموعه‌ای از خاطرات و دل نوشته‌های رزمندگان، ایثارگران و پیشکسوتان عرصه جهاد و شهادت در هشت سال دفاع‌مقدس به ویژه رزمندگان مقاومت خرمشهر قهرمان است که هر دو کتاب در مرحله بازخوانی و ویرایش برای چاپ هستند. البته زحمت امور نشر آن‌ها را بنیاد حفظ آثار نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس و ستاد کنگره ۸ هزار شهید قهرمان استان گیلان برعهده دارند.
