سرویس تاریخ جوان آنلاین: تاریخ شفاهی موجود درباره انقلاب اسلامی، هم فرصت و هم تهدید این حوزه از تاریخ نگاری به شمار میرود. هم از این روی نهادهای تاریخپژوهی موجود، درصدد متدیابی برای آن برآمدهاند. اثری که هماینک در معرفی آن سخن میرود، حاصل یکی از کنگرههایی است که در نقد این طیف از آثار، در حوزه تاریخ انقلاب برگزار شده است. انجمن تاریخ شفاهی در دیباچه خویش بر این اثر آورده است: «پیروزی انقلاب اسلامی ایران بهعنوان بزرگترین و تأثیرگذارترین رخداد سیاسی و فرهنگی، نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران بود که شناخت ابعاد مختلف آن، مستلزم پژوهشهای جدی تاریخی است. تاکنون آثار بسیاری چه در داخل کشور و چه در خارج در خصوص پدیده انقلاب اسلامی، زمینههای شکلگیری و پیامدهای آن در عرصههای منطقهای و بینالمللی به رشته تحریر درآمده است. طی چند دهه اخیر موافقان و مخالفان انقلاب از نیروهای مذهبی گرفته تا سلطنتطلبان و... با دیدگاههای مختلف به تولید اثر در این زمینه پرداخته و هر یک با رویکرد خاص خود به تبیین دلایل شکلگیری و پیامدهای گسترده آن پرداختهاند. انتشار آثار فراوان در زمینه انقلاب اسلامی، نقد و بررسی روایتهای مختلف و گاه متناقض در این عرصه را ایجاب میکند. در این میان، تاریخ شفاهی یکی از روشهای پژوهش تاریخی است که به تدریج به یکی از ارکان مهم تاریخنگاری تبدیل شده و طی چند دهه اخیر و بهویژه پس از انقلاب اسلامی مورد توجه جدی پژوهشگران قرار گرفته و آثار قابلتوجهی در این زمینه منتشر شده است. با توجه به اهمیت جایگاه تاریخ شفاهی در حوزه تاریخنگاری انقلاب اسلامی، دهمین نشست تاریخ شفاهی ایران با عنوان تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی به همت مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران و انجمن تاریخ شفاهی در بهمنماه ۱۳۹۴ برگزار شد. اثر پیشرو مجموعه مقالات و سخنرانیهایی است که در دهمین نشست تاریخ شفاهی ایران ارائه شده است. هدف از برگزاری این همایش، نقد و بررسی آثار منتشر شده در حوزه تاریخ شفاهی با موضوع انقلاب اسلامی در داخل و خارج از کشور است. در این نشست پژوهشگران حول محور موضوعاتی همچون امام خمینی و روحانیت، فرهنگ و هنر، اقتصاد و معیشت، طبقات و اصناف، سیاست، احزاب و گروهها به ارائه سخنرانی پرداختهاند. امید است این اثر گامی جهت تبیین نقش تاریخ شفاهی در عرصه تاریخنگاری انقلاب اسلامی باشد.
در پایان از تلاشهای دبیر علمی و رئیس شورای سیاستگذاری همایش جناب آقای دکتر موسی فقیهحقانی و اعضای شورای سیاستگذاری آقایان دکتر مرتضی نورایی، دکتر علی ططری، حجتالاسلام فخرزاده، مرتضی رسولیپور، محسن کاظمی، غلامرضا عزیزی، علیرضا کمری و دبیر اجرایی همایش جناب آقای رضا قریبی و همه کسانی که در برگزاری همایش نقش داشتهاند، قدردانی میشود.»
مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران نیز، در مقدمه خویش بر مجموعه سخنرانیها و مقالات این کنگره آورده است: «از حدود یک سال پیش به پیشنهاد انجمن تاریخ شفاهی قرار شد این همایش با همکاری مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران برگزار شود. ما هم با توجه به اهمیت موضوع تاریخ شفاهی و نیز اهمیت انقلاب اسلامی از آن استقبال کردیم، اما چرا تاریخشفاهی؟! در حال حاضر تاریخشفاهی به عنوان یکی از مستندات جدی تاریخنگاری مدنظر است و کارهای مفصلی در این حوزه انجام گرفته و با توجه به اینکه تاریخ شفاهی در ثبت وقایع پیشگام است این اهمیت را خود به خود ایجاب میکند که به طور جدی به آن پرداخته شود؛ هم از جهت روش و هم نوع کارهایی که تاکنون منتشر شده است. در حال حاضر، مؤسسات مختلفی در داخل و خارج از کشور فقط درخصوص ایران فعال هستند. درخصوص کشورهای دیگر هم همین طور است، اما در خصوص ایران و انقلاب اسلامی در داخل و خارج مؤسسات متعددی این کار را انجام میدهند. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر هم از مؤسساتی است که میتوانم ادعا کنم در این زمینه پیشگام بوده و کارهای خوبی انجام داده است. همزمان سعی کردیم منتشر هم بکنیم و در دسترس قرار بدهیم. در هر صورت، امکانات و ظرفیتهایی در تاریخ شفاهی وجود دارد که اهمیت آن را دو چندان میکند؛ مخصوصاً با رشدی که در این حوزه وجود دارد و آن را از یک مصاحبه معمولی به یک بهاصطلاح تحلیل گفتمان در حوزه تاریخنگاری معاصر ایران تبدیل کرده است.»