سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: در چند سال گذشته خانواده‌ها، خویشان و دوستان کمتر یکدیگر را ملاقات می‌کنند و ارتباطات خانوادگی، فامیلی و دوستانه کمرنگ شده است. این روز‌ها افراد بیشتر درگیر ارتباطات مجازی شده‌اند که به‌تدریج موجب تغییر سبک زندگی نسل جوان‌تر جامعه شده است. این مسئله شکاف عمیقی بین علایق نسل‌ها ایجاد کرده است. در این میان، تفریحات سالم و فعالیت‌های مفید اوقات فراغت مانند ورزش، مطالعه یا کار‌های هنری که موجب شادابی، آسایش و آرامش روحی افراد و توسعه اجتماعی جامعه می‌شود، جای خود را به حضور طولانی‌مدت در فضای مجازی داده است که در بروز اختلالات روحی و روانی، افسردگی، استرس، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس نقش مؤثری دارند. زمانی که اعضای خانواده از کنار هم بودن لذت نبرند، اینترنت و کانال‌های اجتماعی راه ساده لذت بردن افراد می‌شود و همین موضوع موجب دوری بیشتر اعضای خانواده و فامیل از یکدیگر خواهد شد. والدین زیادی هستند که به دلایل مختلف و از جمله اقتصادی فنون زندگی توأم با نشاط و رضایت در کنار هم را نمی‌دانند.
خانواده و برنامه‌ریزی برای تفریحات سالم
کارکرد اصلی خانواده فراهم آوردن زمینه برای رشد علمی، اجتماعی و روانشناختی فرزندان، کسب مهارت‌های اجتماعی و محافظت از آن‌ها در برابر آسیب‌های گوناگون است تا به سنی برسند که خودشان مستقل شوند. انجام فعالیت‌های گروهی مانند تفریحات و بازی‌های پرتحرک در منزل- نه صرفاً بازی‌های فکری- موجب کاهش اضطراب و افسردگی اعضای خانواده می‌شود، از این رو والدین باید فرصتی ایجاد کنند تا اعضای خانواده حداکثر استفاده را از چنین موقعیت‌هایی ببرند. به عنوان مثال تعطیلات عید را در نظر بگیرید. این ایام فرصت مناسبی است تا از تک‌تک لحظات آن برای باهم بودن لذت ببریم. در واقع ایام عید زمان مناسبی برای تمرین باهم بودن و بازسازی روابط است. اما بسیاری از بچه‌ها تا نزدیک صبح در فضای مجازی وقت گذرانده و روز‌ها را تا بعد از ظهر در خواب هستند! والدین هم مداخله‌ای در این روند نمی‌کنند. توجه داشته باشیم که وجود برنامه‌ریزی و تفریحات سالم در خانواده‌ها- که الزاماً به پول زیاد هم نیاز ندارد- یکی از شاخصه‌های سلامت روان محسوب می‌شود و خانواده‌ها به‌ویژه والدین باید نقش برنامه‌ریزانی را ایفا کنند که تجارب تفریحی زیادی را در طول سال برای بچه‌ها محقق کنند.
گشت مجازی جای طبیعت‌گردی را گرفته است
اصولاً تفریح سالم چه ویژگی‌هایی دارد و چه اثری باید داشته باشد؟ تفریح سالم فعالیتی است که انسان را برای زندگی و انجام وظایفش پس از زمان تفریح به بهترین شکل و روحیه آماده کند. بسیاری از ما باور داریم که سرپیچی از فرامین پروردگار یا ناسپاسی او، نشاط درونی را از ما خواهد گرفت، با این حال تفریح خود را با کار‌های آمیخته با گناه ناسالم نمی‌کنیم. خود من وقتی جوان‌تر بودم هر هفته جمعه‌ها صبح زود با دوستانم به کوه می‌رفتیم. فضای آنجا موجب می‌شد تا کل هفته حالت نشاط و سرزندگی در من باقی بماند، به‌ویژه آنکه انتظار برای فرارسیدن جمعه بعد بسیار شیرین بود. این حالت ناخودآگاه بر روحیه من و خروجی کارهایم در طول هفته تأثیر می‌گذاشت. بنابراین، تفریح سالم یعنی فرح و شادی که به انسان انرژی و انگیزه بدهد تا بتواند وظایف دیگرش را بهتر انجام دهد. امّا شاهدیم که در حال حاضر به علت وابستگی اکثر جوانان به اینترنت و وسایل ارتباط جمعی، الگوی تفریح کردن معنای خود را از دست داده است. این روز‌ها گشت اینترنتی جای گشت و گذار در طبیعت را گرفته است.
الگو‌سازی تفریح سالم برای کودکان
تفریح بچه‌ها باید سالم و گامی مؤثر در راستای رشد و شکوفایی استعداد و روحیه آن‌ها باشد و از کسالت و لختی آن‌ها جلوگیری کند. والدین ضمن توجه به تفریح فرزندان خود، تفریحی را برای آن‌ها فراهم کنند که حلال و بابرکت بوده و موجب تحرک و رشد آن‌ها شود. تفریحاتی مانند بازی‌های کامپیوتری در گروه سرگرمی‌های بی ثمر قرار می‌گیرند. این تفریحات هر چند حلالند، اما سبب جُمود و عدم تحرک بچه‌ها می‌شوند. تفریحات مفید زمینه رشد و توسعه قدرت تفکر و آمادگی جسمانی کودکان و نوجوانان را فراهم کرده و حتی تمرینی برای ورود به زندگی بزرگسالی محسوب می‌شوند. کودکان و نوجوانان با تفریحات سازنده و بابرکت مسئولیت‌پذیر و قدردان می‌شوند. مثلاً حضور و همراهی فرزندان در زمان طبیعت‌گردی و دیدن رودخانه و فضای سبز، صله رحم با فامیل، شرکت در مجالس و اعیاد مذهبی و... به‌عنوان تفریحات حلال و بابرکت توصیه می‌شود. وقتی بچه‌ها به تفریحات سالم مشغول شوند و لذت تفریحات با برکت را بچشند، از تفریحات غیرمفید کم‌کم رویگردان شده یا تمام وقت خود را صرف آن نمی‌کنند. باید اذعان کرد، در حال حاضر آشنایی با این اصول در جامعه در سطح پایینی قرار دارد، بنابراین لازم است همراه با ترویج و فرهنگ‌سازی بیشتر در مدارس و رسانه‌ها، والدین نیز فضای سالم را برای رشد کودکان خود مهیا کرده و با همراهی و دوستی آن‌ها بذر وجودی‌شان را به حداکثر رشد ممکن برسانند.
۲ شیوه تفریح سالم و ارزان برای خانواده‌ها
یافتن تفریحات خوب و سالم که فراهم شدن اسباب آن به سادگی امکان‌پذیر باشد، یک دغدغه مهم برای بسیاری از خانواده‌های دارای فرزند گروه سنی نوجوان و جوان است که این نیاز در فصل تابستان و ایام اوقات فراغت بیش از پیش پدیدار می‌شود. یکی از الگو‌های تفریحی سالم و ارزان و در دسترس اکثر خانواده‌ها «طبیعت‌گردی» است. گردش در طبیعت یک تفریح سالم، جذاب و مهیج است. نهادینه شدن فرهنگ طبیعت‌گردی و نگهداری از محیط زیست موجب افزایش سلامت و شور و نشاط اجتماعی خواهد شد. حفظ سلامت، نشاط‌آوری و تکامل فردی و اجتماعی بخشی از شاخصه‌های یک تفریح خوب محسوب می‌شود. ارزان بودن، در دسترس بودن و خانوادگی بودن از مزیت‌های مهم طبیعت‌گردی است. بدون شک حضور در طبیعت علاوه بر تفرج باید همراه با تفکر و عبرت‌آموزی باشد. حضور در پارک و فضا‌های سبز شهری به عنوان مصداقی از گردش در طبیعت و تفریح خوب، پیشنهاد می‌شود. استفاده از «امکانات فرهنگی تفریحی شهری» الگوی دیگر تفریحات سالم است که به خانواده‌ها پیشنهاد می‌شود. در سال‌های گذشته مکان‌های متنوع تفریحی اعم از فرهنگسراها، مراکز ورزشی، بوستان‌های شهری و محلی، پارک‌های بازی و... در راستای تأمین امکانات و خدمات تفریحی، فرهنگی، علمی و مذهبی مناسب برای شهروندان فراهم شده است.
تفریح سالم برای سالمندان
فعالیت‌های اوقات فراغت و تفریحی از اجزای اصلی کیفیت زندگی فردی است و از آنجا که سلامت روحی جسمی انسان را نیز به حداکثر می‌رساند، ممکن است این فعالیت‌ها برای افراد مسن اهمیت بیشتری پیدا کند. در برخی شرایط، وضعیت رو به افول تندرستی فرد می‌تواند توانایی‌های جسمی، شناختی، عاطفی یا اجتماعی او را محدود کرده و دسترسی و مشارکت در فعالیت‌های تفریحی برایش دشوار شود. تمرکز سالمندان باید یافتن الگو‌های سالم تفریحی باشد که بتوانند از آن‌ها بهره‌مند شده و بدون در نظر گرفتن هرگونه شرایط محدود‌کننده سلامتی، با خیالی آسوده و ایمن در آن فعالیت‌ها شرکت کنند. به عنوان مثال، عدم تعادل و زمین خوردن، علت ۹۰ درصد شکستگی استخوان ران در سالمندان است. برنامه‌های تفریحی درمانی، قدرت تحرک سالمندان را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد. الگو‌های تفریحی سالم باعث بهبود عملکرد و وضعیت قلب و عروق، کاهش فشار خون، افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت و افزایش مهارت‌های سرپایی در بزرگسالان بازنشسته و سالمندان می‌شود. ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی و شنا در بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های مختلف روحی اثر مثبت زیادی دارند. علاوه بر این، مطالعات نشان داده برنامه‌های تفریحی برای سالمندان، تنهایی و افسردگی را کاهش می‌دهد و به بهبود قابل توجه روحیه آن‌ها کمک می‌کند. برای تقویت حافظه و آرامش، قرائت قرآن، شعرخوانی و حل جدول را نیز فراموش نکنیم. بسیاری از تفریحات سالم در رده تفریحات کم‌خرج یا حتی بدون هزینه محسوب می‌شود.
