سرویس اقتصادی جوان آنلاین: داستان تفاوت بین هزینه تمام شده برای تولید یک کیلووات برق و قیمت فروش آن به یکی از گرههای کور صنعت برق کشور تبدیل شده است. همین اختلاف قیمت مذکور شرایط را برای ضرردهی نیروگاههای تولید برق کشور به وجود آورده و دولت را مکلف به پرداخت این ضرر میکند. به استناد جزئیات مطرح شده از صنعت برق، در شرایط کنونی، تولید انرژی برق از نیروگاههای حرارتی با احتساب هزینه انرژی نزدیک ۳۵۰تومان برای هر کیلووات ساعت محاسبه میشود، از سوی دیگر میانگین قیمت فروش برق به متقاضی با در نظر گرفتن پلههای قیمتی فروش نزدیک ۸۰تومان است. به عبارت دیگر تولید و توزیع هر کیلووات برق نزدیک ۲۷۰تومان ضرر روی دست دولت میگذارد.
ضرر سالانه وزارت نیرو
به منظور محاسبه زیان انباشته وزارت نیرو در سال ۹۸ از محل ضرردهی صنعت نیروگاه کشور، باید از میزان برق فروخته شده توسط این دستگاه دولتی در سال گذشته اطلاع داشته باشیم. به استناد آمار تفصیلی صنعت برق کشور در سال ۹۸، مجموع برق فروخته شده در این سال معادل ۲۷۱میلیارد و ۹۰۱میلیون کیلووات ساعت برآورد میشود. با در نظر گرفتن ضرر ۲۷۰تومانی برای تولید هر کیلووات ساعت برق متوجه میشویم اختلاف قیمت بین هزینههای تمام شده و هزینه فروش برق در سال ۹۸، بیش از ۷۳ هزارمیلیاردتومان بدهی روی دست دولت گذاشته است.
دولت توان پرداخت بدهی خود به نیروگاهداران خصوصی را ندارد
در شرایطی که بیش از ۶۵درصد برق کشور توسط نیروگاهداران بخش خصوصی تأمین میشود، این زیان انباشته بر عملکرد آنها نیز تأثیرگذار بوده است. در همین راستا محمدعلی وحدتی، رئیس هیئت مدیره سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق، با اشاره به مشکلات صنعت برق کشور در گفتگو با فارس اظهار داشت: «متأسفانه دولت اختلاف بین قیمت تمام شده تولید و قیمت فروش برق را به موقع به نیروگاههای خصوصی کشور پرداخت نمیکند و همین امر شرایط را برای تولید برق و نیروگاههای کشور دشوار ساخته است.» این مقام صنفی در بیان این نکته که اگر وزارت نیرو و دستگاه دولت توان پرداخت پول نیروگاهداران را دارند نسبت به ارائه تخفیف در هزینه برق اقدام کنند، گفت: «در سالهای گذشته وزارت صنعت با مسئله افزایش قیمت برق بخش صنعتی موافقت کرده بود، اما این موضوع با مخالفت دولت مواجه شد، در حالی که ضرر این تصمیم متوجه نیروگاهداران است.»
افزایش تعرفه برق صنعتی، راهکاری برخلاف شعار جهش تولید
وجود مشکل در حوزه اقتصاد صنعت برق کشور بر هیچ کس پوشیده نیست، اما راهکار مطرح شده توسط بخش خصوصی در زمینه افزایش قیمت برق حوزه صنعت جای تأمل بسیار دارد. در حقیقت بررسی قیمت برق در سایر کشورهای توسعهیافته مشخصکننده این امر است که قیمت برق بخش صنعتی نسبت به قیمت برق حوزه خانگی بر خلاف تعرفههای موجود در کشور کمتر است، به عنوان مثال بر اساس اطلاعات نیروی برق کرهجنوبی (KEPCO) در سال گذشته، متوسط برق بخش صنعتی ۴۱/ ۱۰۷ (وون) بر کیلووات ساعت و متوسط برق بخش خانگی برابر ۶۹ /۱۲۳ (وون) بر کیلووات ساعت به فروش رفته است. استناد به این آمار مشخصکننده آن است که برق بخش خانگی کرهجنوبی نسبت به بخش صنعتی آن با ۱۵درصد قیمت بیشتر به فروش میرسد. در حقیقت اگر به دنبال دلایل کمتر بودن قیمت برق صنعتی از قیمت برق بخش خانگی باشیم، به این نکته خواهیم رسید که هدف اصلی کشورهای توسعهیافته و دستگاههای اقتصادی دولتی آنها، افزایش توان رقابتی صنایع این کشور در بازارهای جهانی است. بر همین اساس، این کشورها با در نظر گرفتن تخفیفهایی در فروش برق به صنعت، نسبت به کاهش هزینه تمام شده صنایع و در نتیجه کاهش قیمت محصولات خود اقدام میکنند.
پرمصرفها هزینه واقعی برق را بپردازند
تا اینجا به نظر میرسد به یک معادله ظاهراً لاینحل رسیدهایم که بخش اول آن با ضرردهی صنعت نیروگاهی کشور به دلیل اختلاف هزینه تمام شده تولید برق و قیمت فروش آن مرتبط است و بخش دوم آن به غیرمنطقی بودن افزایش تعرفه برق بخش صنعتی به دلیل حمایت از تولید باز میگردد. محمد پورحمید، کارشناس حوزه تعرفهگذاری انرژی به منظور راهکارهای موجود حل این معادله پیچیده گفت: «اگر آمارنامه صنعت برق کشور را مرور کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که مردم کشور ما ۳۰۰درصد بیش از میانگین جهانی به مصرف برق میپردازند که بخش عمده آن به واسطه قیمت کم برق است. در حقیقت حل معادله مذکور زمانی امکانپذیر است که بتوان از حجم ضرر صنعت برق کشور کاست و تعرفه بخش صنعتی را افزایش نداد.» این کارشناس تعرفهگذاری انرژی، ضمن بیان این نکته که بخش عمدهای از ضرردهی صنعت برق به واسطه پوشش برق پرمصرفهای بخش خانگی است، گفت: «براساس آمار ۵/۴میلیون مشترک صنعت برق کشور در بخش خانگی، پرمصرف تلقی میشوند و بیش از ۶۰۰ کیلووات ساعت در هر ماه مصرف میکنند. در حقیقت نزدیک ۹ هزارمیلیاردتومان از ضرر سالانه صنعت برق تنها به علت مصرف بیش از اندازه مشترکان خانگی است. بر این اساس افزایش جدی قیمت برق برای پرمصرفها میتواند حل معادله پیچیده صنعت برق را تسهیل کند.»