سرویس بین الملل جوان آنلاین: تنشهای مرزی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قرهباغ از بامداد یک شنبه یعنی دو روز پس از اینکه سفارت امریکا در باکو و ایروان از شهروندان امریکایی خواسته بود وارد منطقه مورد مناقشه نشوند، آغاز شده است. وزارت امور خارجه آذربایجان و دادستانی کل این کشور در بیانیهای مشترک اعلام کردند که از ۲۷ سپتامبر (۶ مهر)، ۳۰ غیرنظامی در جریان درگیریها زخمی شدهاند. الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان روز سه شنبه در مراسم دریافت اعتبارنامه سفیر جدید پاکستان به درگیری اخیر میان کشورش و ارمنستان اشاره کرد و گفت: «ما در دو روز گذشته تلفات دادهایم. متأسفانه تلفات غیرنظامیان در حال افزایش است. ۱۰ غیرنظامی از جمله پنج عضو یک خانواده شامل دو کودک کشته شدهاند.» از طرفی دیگر وزارت دفاع ارمنستان روز گذشته اعلام کرد که ۲۰۰ ارمنستانی در جریان این درگیریها مجروح شدهاند. مقامات منطقه قرهباغ هم آخرین آمار تلفات نیروهای خود را ۳۲ نفر اعلام کردهاند.
خط و نشان آذربایجان و ارمنستان
المار ممدیاروف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان گفته در صورتی که ارمنستان از سیستم موشکی اسکندر استفاده کند، نیروهای جمهوری آذربایجان هم میتوانند مقابله به مثل کنند. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز با متهم کردن نیروهای ارمنی به حمله به شهر تارتار و وعده حمله متقابل گفت که نیروهای جمهوری آذربایجان دستکم دو تانک ارمنستان را در این درگیریها منهدم کردند. جمهوری آذربایجان میگوید که نیروهای ارمنستان ۵۵۰ نیروی خود را از دست دادهاند، در حالی که ایروان گفته تنها چند ده تن از نیروهایش کشته شدند و باکو صدها سرباز را از دست داده است.
در مقابل، ایروان نیز اعلام کرد که جمهوری آذربایجان به حملات خود در منطقه مورد مناقشه ناگورنو – قرهباغ با استفاده از توپخانه سنگین ادامه میدهد. ارمنستان اعلام کرد، یک اتوبوس حامل غیرنظامیان پس از آنکه مورد اصابت یک پهپاد جمهوری آذربایجان قرار گرفت، دچار حریق شد. ارمنستان همچنین گفت که یک بالگرد آذربایجان را در منطقه ساقط کرده و اعلام کرد: «جمهوری آذربایجان چارهای جز استفاده از سیستمهای دارای کالیبر بزرگ با قدرت تخریب بیشتر برای این کشور باقی نگذاشته است.»
جانبداری آنکارا
آنا گدالیان، سخنگوی وزارت امور خارجه ارمنستان، شامگاه دو شنبه گفت که کشورش اطلاعاتی در دست دارد که نشان میدهد، مسئولان ترکیهای در حال جذب «مزدورانی» از غرب آسیا برای استقرار در قرهباغ کوهستانی هستند و گفت: «مربیهای ترک (در قرهباغ) کنار آذربایجانیها میجنگند. آنها از تسلیحات ترکیه از جمله پهپادها و هواپیماهای رزمی استفاده میکنند. ما همچنین اطلاعاتی داریم که ترکیه تروریستها و مزدوران را از برخی کشورهای خاورمیانه استخدام کرده و به آذربایجان اعزام میکند.» استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل در نشست خبری در واکنش به این موضعگیری طرف ارمنستانی گفت که این سازمان نمیتواند مستقلاً گزارشها درباره دخالت ترکیه در دور جدید تنشهای نظامی در منطقه قرهباغ کوهستانی را تأیید یا تکذیب کند.
روز دو شنبه هم رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه با متهم کردن ارمنستان به اشغال بخشی از خاک آذربایجان گفته بود: «ترکیه با تمام امکانات در کنار برادران آذربایجانی خود میایستد.» این اظهارات استقبال علیاف را به دنبال داشت. مولود چاووشاوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، دیگر مقام این کشور، روز سه شنبه با جانبداری از آذربایجان، بر لزوم عقبنشینی نظامیان ارمنستان از منطقه قرهباغ تأکید کرد و گفت که کشورش برای صلح در قرهباغ هر کاری بتواند انجام خواهد داد. وی ارمنستان را به اشغال بخشی از خاک جمهوری آذربایجان متهم کرد و گفت: «ما در کنار برادران آذربایجانی خود هم در عرضه میدانی و هم پشت میز مذاکره، ایستادهایم.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاستجمهوری روسیه روز سه شنبه گفت: «ما از تمام طرفها، از جمله ترکیه میخواهیم که به بازگرداندن مناقشات آذربایجان و ارمنستان به مسیر دیپلماسی و سیاسی کمک کند.» وزارت امور خارجه افغانستان هم در بیانیهای با ابراز نگرانی از تنش میان ایروان و باکو اعلام کرد: «منطقه ناگورنو - قرهباغ به عنوان بخشی از خاک جمهوری آذربایجان شناخته شده است. افغانستان خواستار اتمام اشغال قرهباغ است و از تلاشهای ملت و دولت آذربایجان و دیگر کشورها در این راستا حمایت میکند.» در این بیانیه وزارت امور خارجه افغانستان، همچنین خواستار آتشبس و حل و فصل این بحران از طریق مسالمت آمیز شد.
اجماع جهانی برای حل بحران
وزارت امور خارجه سوئیس از تلاشهای رؤسای گروه مینسک در سازمان همکاری و امنیت اروپا برای حل مناقشات قرهباغ از طریق گفتگو حمایت کرده و آماده است تا نشستهایی در سطح مقامات عالیرتبه آذربایجان و ارمنستان را میزبانی کند. سوئیس اعلام کرد که آمادگی دارد برای حل بحران، میان طرفین میانجیگری کند. اشتفان زایبرت، سخنگوی دولت آلمان هم گفت که آنگلا مرکل، صدراعظم این کشور در تماس تلفنی با سران ارمنستان و آذربایجان خواستار آتشبس فوری در منطقه قرهباغ کوهستانی شده است. سخنگوی وزارت خارجه چین نیز تأکید کرد: «امیدوار هستیم که هر دو طرف از خود خویشتنداری نشان دهند و برای جلوگیری از تشدید تنشها گامهای مثبت بردارند.»
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران که پیشتر خواستار توقف درگیریها شده بود، با تکذیب برخی ادعاها در مور ترانزیت سلاح و ادوات نظامی از مسیر خاک جمهوری اسلامی ایران به مقصد ارمنستان گفت: «جمهوری اسلامی ایران ضمن نظارت دقیق و کنترل لازم بر روند جابهجایی و ترانزیت کالا به کشورها، به هیچ وجه اجازه نمیدهد از خاک کشورمان برای انتقال سلاح و مهمات استفاده شود.»