سرویس فرهنگی جوان آنلاین: بهروز تشکر در این خصوص در برنامه «نمای نقره ای» رادیو نمایش گفت: با توجه به اینکه مست عشق یک پروژه فاخر و بین المللی است، افتخار ما این است که حسن فتحی به عنوان یک کارگردان ایرانی، کار ساخت این پروژه بین المللی را برعهده گرفته است.
وی در ادامه افزود؛ نکته حقوقی ماجرا از جایی شروع می‌شود که روزنامه جام جم سال گذشته در اولین روز‌های شکل گیری این پروژه یعنی قبل از کلید خوردنِ کار، یک پرونده چند قسمتی را باز کرد و باتوجه به حاشیه‌هایی که برای فیلم مست عشق شروع شد، حدس زد که ممکن است این پروژه سینمایی دچار حواشی شود.
در آن پرونده به این موارد اشاره شد که؛ این قرار داد بین دو مجموعه بازرگانی ای. ان. جی و سیماریا بسته شده که ای. ان. جی یک شرکت ترک است و سیماریا نیز علی رغم آنکه نام فارسی دارد، اما در ترکیه، در منطقه نیشان تاشی استانبول به ثبت رسیده و مدیرعامل این شرکت بیش از دو سال است که در ترکیه زندگی می‌کند؛ بنابراین با این توضیحات مشخص است که قرارداد بین دو شرکت ترکیه‌ای بسته شده هرچند که علاوه برمدیر عامل، سهام داران شرکت سیماریا نیز ایرانی هستند.
پس این شرکت، یک شرکت ثبت شده با قوانین حقوقی ترکیه است که در استانبول ثبت شده است و بنابراین از قوانین ترکیه تبعیت می‌کند یعنی این دو شرکت ایرانی و ترکیه‌ای نیستند و دو شرکت ترک هستند.
تشکر در مورد اتفاقات بعدی ادامه داد: بعد از موارد گفته شده، فیلم کلید می‌خورد و طبق قرارداد، قرار بر این بوده که حسن فتحی فیلم را ۸ هفته‌ای تمام کند، در برخی از لوکیشن‌ها حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ نفر جمع می‌شدند و این یعنی هزینه‌های مرتبط با فیلم روز به روز بیشتر میشد.
در این بین مشکلاتی پیش آمد که باعث تعطیلی پروژه شد و ضبط فیلم به جای ۸ هفته ۱۶ هفته طول کشید.
تشکر در این مورد افزود؛ تعطیلی پروژه ربطی به شیوع ویروس کرونا نداشت، چون در کل، در اسفند ماه داستان کووید - ۱۹ مطرح شد، در ایران ۲ تا ۴ اسفند ماه این قضیه مطرح شد و در ترکیه که جزء آخرین کشور‌هایی بود که در آن درباره شیوع کرونا صحبت شد، با تاخیر خیلی زیادی در مورد این قضیه مطرح شد.
این در حالی است که قرار بود، فیلم بعد از کلید خوردن، ۸ هفته‌ای تمام شود.
مهدی کوهیان تهیه کننده سینما و کارشناس حقوقی در حوزه سینما نیز در مورد فیلم مست عشق گفت: بحث تابعیت در ثبت شرکت یک بحث بسیار مهم است بنابراین این یک اختلاف در مورد شخصیت‌های حقوقی بین دو تبعه ترکیه است و قاعدتا باید بررسی شود که در قرارداد این دو شرکت روش حل و فصل اختلاف به چه صورت مشخص شده، آیا از طریق دادگاه است یا از طریق نهاد‌های صنفی، مدنی یا نهاد‌های داوری است که ممکن است به آنجا ارجاع داده شده باشد.
در مجموع این اختلاف، یک اختلاف داخلی هنری در کشور ترکیه است.
وی همچنان ادامه داد که اختلافی که الان وجود دارد اختلافی در حوزه حقوق مالکیت فکری است یعنی آقای فتحی به عنوان کارگردان اینطور اذعان می‌کنند که این اثر به تمامی، یک اثر کارگردانی شده توسط خودش نیست و یک اختلاف دیگری خارج از بحث اختلاف آن دو شرکت است و همانطور که آقای فتحی اعلام کردند ۸ سکانس فیلم برداری نشده و این مورد یک حرکت سلبی است که یک بخش از اثر فیلم برداری نشده و باید به قرارداد تهیه کننده و سرمایه گذار با آقای فتحی رجوع شود که ببینیم در قرارداد چه چیزی قید شده ممکن است که اختیار تکمیل و یا تصمیم گیری در خصوص اثر به شرکت ترک داده شده باشد.
تشکر در این بین افزود؛ چند موضوع وجود دارد و آن اینکه ما متاسفانه در بستن قرارداد‌های اینچنینی عجله می‌کنیم به طوریکه در بعضی از مواقع به نکات ریز قرارداد‌ها توجه نمی‌کنیم.
وی به عنوان خبرنگار از کوهیان پرسید که؛ شما چطور قراردادی را با یک شرکت ترک با قوانین و تابعیت ترکیه می‌بندید در حالیکه وکلای شما به شما نمی‌گویند که وقتی تصویربرداری می‌کنید حتما باید راش‌ها بر اساس قرارداد یک نسخه اش به شما داده شود، یعنی در حال حاضر طرف ترک همه راش‌ها را در اختیار دارد و طرف ایرانی که همه عواملش از تهیه کننده، نویسنده و کارگردان ایرانی هستند، حتی یک فریم از این پروژه عظیم را در اختیار ندارند درحالیکه قرار بوده حتی ۱۲۰ دقیقه فیلم ضبط شود برای این مدت ۷۰ ساعت راش تعریف شده است این درحالی است که حتی می‌شود همان ۸ سکانس را هم از دل این ۷۰ ساعت درآورد و به اکران جهانی رساند.
حالا این سوال مطرح می‌شود که اگر طرف ترک قرارداد اکران جهانی را بسته باشد، البته به ادعای ایشان این اتفاق افتاده، چون تدوین نهایی انجام شده و الان هم دنبال این قضیه هستیم که موسیقی فیلم، موسیقی‌ای نباشد که آقای سهراب پورناظری کار کرده، به دلیل اینکه بعد‌ها ممکن است مورد ادعای طرف ایرانی قرار بگیرد و داستان کپی رایت مطرح شود، تا الان هم ممکن است بحث موسیقی تمام شده باشد.
در اکران جهانی چه اتفاقی می‌افتد؟
آیا اگر فرض کنیم میزان سرمایه گذاری، ۵۰ درصد، ۵۰ درصد باشد، سهم طرف ترک از اکران جهانی چه می‌شود؟ کوهیان در جواب این سوال مجری برنامه، گفت: ما تا وقتی این قرارداد را نداشته باشیم حتی با فرض ۵۰، ۵۰ بودن قرارداد نمی‌توانیم صحبتی کنیم، چون مهم این است که چه کسی تصمیم گیرنده فیلم است حتی ممکن است ما به اندازه ۹۰ درصد در یک پروژه‌ای سرمایه گذار باشیم و شخص دیگر ۱۰ درصد در آن دخیل باشد، اما در قراردادمان، ما امکان تصمیم گیری و انعقاد قرار داد را به مالک ۱۰ درصد داده باشیم.
وی در ادامه‌ی پاسخ به تشکر افزود؛ همانطور که گفتید، متاسفانه ما در فضای فرهنگ و هنر کشورمان دقت لازم را نمی‌کنیم انگار مسایل حقوقی قرارداد‌ها امری تزیئنی است و لازم نیست و بنابراین با یک حقوق دان یا مشاوری بابت این امر مشورتی نمی‌کنیم.
با توجه به سوابق آن شرکت ترک یعنی شرکت خانواده اوزال، آن شرکت حتما مشاورین قوی‌ای دارد که روی قرارداد کار کرده اند و هیچ وقت بی گدار به آب نمی‌زنند، در این شرایط، امید است که طرف ایرانی هم حداقل‌هایی را در قرارداد برای خودش در نظر گرفته باشد.
کوهیان در جواب این سوال که آیا اینگونه است که، وقتی دو شرکت ترک طرف حساب این قضیه باشند در واقع دیگر بحث، بحث بین المللی نیست و در قالب قوانین ترکیه مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
گفت: این موضوع یک موضوع داخلیِ ترکیه است و یک اختلاف بین دو تبعه ترک در خصوص مباحث مادیِ اثر است، ولی اگر بحث به قسمت مالکیت فکری برسد و نکاتی که آقای فتحی در باب تکمیل نبودن اثر مطرح می‌کنند، که البته باز هم بستگی به قراردادشان دارد، آن موضوعی است که جای بحث دارد.
تشکر نیز در جواب این سوال که تدوین این فیلم توسط چه کسی انجام شده؟، بر اساس این مطلب که در ۲۱ خرداد ماه امسال آقای برومند اشاره کرده بودند که تدوین سریال توسط خانم سپیده عبدالوهاب انجام می‌شود، اما تدوین نسخه‌ای که برای اکرانِ آذر ماه آماده شده توسط تدوین گران ترک انجام شده، گفت: براساس صحبت‌هایی که انجام شده از تدوین گرانی استفاده شده که سابقه کارگردانی دارند و براساس سناریو و فیلمنامه نوشته شده آقای حسن فتحی و آقای فرهاد توحیدی این تدوین انجام شده؛ بنابراین وقتی کار انجام شده، نمی‌توانند خارج از فیلمنامه کاری را تدوین کنند و آن ۷۰ ساعتی که برای ۱۰۰ دقیقه فیلم گفته شد به معنی حدود ۱ به ۷۰ بود که ما همچین موردی را در سینما نداریم مگر اینکه قصد ساخت سریالی را در حد سریال مردان آنجلس یا مختارنامه داشته باشیم پس بنابراین روی این سکانس‌ها به صورت حرفهای کار شده و حتما به مشتری جهانی اش هم ارائه شده.
وی افزود؛ کسانی که این فیلم‌ها را اکران جهانی می‌کنند، تمام استاندارد‌های یک پروژه سینمایی را در نظر می‌گیرند.
تشکر در مورد سکانس‌های باقی مانده گفت: آن سکانس‌ها کلیدی نبوده، اما مساله اصلی این است که چرا طرف ایرانی در طول این مدت ۱۰ ماهه سکوت کرده و پیگیری نکرده.
کوهیان نیز در مورد دخل و تصرف در فیلم افزود؛ همانطور که گفته بود، این دخل و تصرف یک اقدام ایجابی است نه سلبی، پس بنابراین ما حداقل به لحاظ حقوقیِ خود، نمی‌توانیم ادعایی در دخل و تصرف، داشته باشیم، ولی باتوجه به حق مالکیت اثر و حقوق مولف، آقای فتحی می‌توانند ادعا کنند که این اثر به تمامی اثر خودشان نیست، اما باز هم باید دید که در قرارداد چه چیزی قید شده است.
وی در این خصوص به نکته‌ای اشاره کرد که تجربه خوبی برای سینمای ایران و فعالیت‌های فرهنگی و هنری ایران است و آن اینکه، ما تا به حال هیچ وقت در عرصه جهانی به این شکل وارد نشدیم که درگیر سرمایه خارجی شویم، برخلاف تولیدات داخلی که به یک منبع لایزال متصل هستند و کار‌ها بدون برنامه ریزی و هماهنگی انجام می‌شود، روی این سرمایه خارجی برای ریال به ریال و دلار به دلارش فکر و برنامه ریزی شده و هنرمند نمی‌تواند هرجوری دلش بخواهد، کار انجام دهد، چه در هالیوود، چه در اروپا و چه در ترکیه یا کشور‌های دیگر، اینگونه نیست.
در مورد ترکیه می‌شود گفت که یک منبع عظیم درآمد ارزی این کشور از طریق صنعت فیلم و سریال آن است بنابراین، این اتفاقات برای همچین کشوری مثل یک شوخی است و مطمئنا منابع حقوقیِ مطمئنی در این زمینه دارند.
تشکر در آخر به عنوان جمع بندی در مورد احتمالات و افقِ پیش رو گفت: با توجه به اشاره آقای کوهیان در این مورد که در چند سالِ اخیر، بعد از توریسم، صنعت سینما و سریالِ ترکیه رونق پیدا کرده و خیلی از فیلم هایشان را حتی به کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس، کشور‌های آسیای میانه و اروپا می‌فروشند و آن‌ها را ترجمه و دوبله می‌کنند و همه این‌ها در راستای آن است که ترکیه در حال حاضر در تلاش است تا خود را به اتحادیه اروپا برساند و بنابراین مسئولیت‌های علمی و فرهنگی خود را رایگان انجام می‌دهد یعنی با یک تیر دو نشان میزند، هم بحث فرهنگ ترکیه را به آفریقایی‌ها معرفی می‌کند و هم خودش را به یک شکلی در قالب استاندارد‌های اتحادیه اروپا مطرح می‌کند که مثلا سالیانه ۱۰۰۰۰ دانشجو بورس می‌کند یا فیلم هایش را به صورت رایگان در اختیار کشور‌های آفریقایی قرار می‌دهد.
اما در مورد این فیلم، در بیانیه دوم، طرف ترک به این مورد اشاره کرده بود که علاقه‌مند است این فیلم قبل از اکران جهانی، در ایران اکران شود و این یعنی حسن نیت طرف ترک و همینطور یعنی روابط فرهنگی دو کشور به قدری نزدیک است که طرف ترک این موضوع را مطرح می‌کند.
تشکر در ادامه گفت: یک نکته مهم در این بین وجود دارد و آن اینکه، یک قانونی در حوزه سینمایی وجود دارد که این اجازه را به تهیه کننده و سرمایه گذار فیلم می‌دهد که درصورت تعلل یا تاخیر در فیلم برداری توسط کارگردان که مثلا در این فیلم، آقای فتحی هستند، آن‌ها می‌توانند کارگردان را عزل کنند و نام کارگردان را در مرحله بعد حتی در فیلم هم نگذارند.
تشکر در انتها بیان کرد، امیدوار است که این کار به یک سرانجام خوش ختم شود و هردو طرف بنشینند و با هم مذاکره کنند و در نهایت اینکار باعث افتخار ما شود که یک فیلم فاخر توسط عوامل ایرانی ساخته شده.
کوهیان نیز در آخر به عنوان جمع بندی افزود: به عنوان مثال در قرارداد‌های ورزشی، این قرارداد‌ها بین سر مربی تیم ملی بسته می‌شود و هیچکس از متن قرارداد مطلع نیست و بعد وقتی داستانی اتفاق می‌افتد با بیانیه‌هایی از طرف فدراسیون رو به رو می‌شوند که حق با آنهاست، ولی وقتی حکم دادگاهِ فیفا یا مراجع دیگرِ تصمیم گیری در این خصوص، می‌آید متوجه می‌شوند که بازنده هستند.ای کاش در این مورد یعنی فیلم مست عشق همچین اتفاقی نیفتد و‌ای کاش دوستانی که قرارداد را تنظیم کرده اند، توجه لازم را کرده باشند و حق و حقوق هنرمندان ایرانی را در قرارداد لحاظ کرده باشند و ما به عنوان یک ایرانی امیدواریم که کارگردان خوب کشورمان، آقای فتحی، از اثر راضی باشد و باز هم این اتفاقات بیفتد و در گفتگو‌هایی که انجام می‌شود، همانطور که آقای تشکر گفتند، این مساله به خیر و خوشی خاتمه پیدا کند.
