اقتدار مبتنی بر رأفت اسلامی را میتوان ویژگی مهم پلیس کارآمد دانست. آنچه پلیس ایران را از پلیس سایر کشورها متمایز میکند، صداقت، امانتداری و اخلاص در عمل و گفتار است. عظمت نیروی انتظامی به برکت عمل به فرائض دینی و تبعیت از احکام الهی است و توفیقات ناجا در تأمین امنیت ریشه در تبعیت کارکنان آن از اخلاقیات و معنویات دارد. پلیس در اجرای قانون و برقراری نظم اقتدار لازم را اعمال کرده و این اقتدار توأم با رأفت و اعتدال رمز امنیت پایدار در جامعه است. امنیت در همه ابعاد با مشارکت مردم فراهم میشود و اگر در برقراری امنیت حضور مردم نباشد، امنیت شکننده خواهد بود. رأفت پلیس برابر مردم به عنوان مکمل قاطعیت مقابل قانون شکنان جامعه یاد میشود. تردیدی نیست که حفظ کرامت و رعایت حقوق شهروندی از اولویتهای نیروی انتظامی است، اما کسانی که به واسطه تحریک از سوی معاندان، ناقض قانون و اشاعهدهنده حرمت شکنی باشند، بدون هیچگونه مماشات و چشمپوشی با آنان برخورد قاطع صورت خواهد گرفت.
امروزه اگر تمام ابزار نوین را داشته باشیم، ولی تفکر هوشمندانه وجود نداشته باشند، کار به جایی نخواهد رسید؛ چراکه با تجهیزات و ابزارهای نوین میتوان هزینههای مأموریتها را کمتر کرد. اهمیت هوشمندسازی در نیروی انتظامی بر کسی پوشیده نیست و طبیعتاً با ساز و کارهای سنتی، مأموریتها به سر انجام نمیرسد؛ چراکه مأموریتها افزایش یافته و فقط با تجهیزات و ابزارهای نوین میتوان اهداف سازمانی را پیش برد و هزینه مأموریتها را کمتر کرد. در واقع از هوشمندسازی به عنوان اصلی در تحقق نسل دوم پلیس پاسخگو یاد میشود و این مقوله مهم از جمله مدلهای نظری راهبردی در نیروی انتظامی است که در سالهای اخیر به الگوی غالب و کارآمدی در فرایند امور پلیسی تبدیل شده است. تردیدی نیست که تحقق امنیت اجتماعی مطلوب، بدون داشتن پلیس مقتدر محقق نخواهد شد. هوشمندسازی و به روز بودن از ارکان محوری هویت نوین پلیس در جامعه امروزی محسوب میشود و کارکنان این نیرو با فراگیری دانش که مهمترین عنصر آن بهرهگیری از نهادها و نخبگان دانشگاهی است، در مسیر این هوشمندسازی حرکت کردهاند.
تقویت سیستم هوشمندسازی کمک به پیشگیری از جرم و هوشمند کردن پیشگیری در کاهش آسیبهای اجتماعی و جرائم توسط پلیس، نماد و رویکرد جامعه محوری پلیس است. توسعه سیستم هشدارهای الکترونیکی عملیاتی کردن ظرفیتهای قانونی و از همه مهمتر آماده کردن زیر ساختهای لازم برای تحقق این هدف از جمله برنامههای است. مدیریت، تصمیمگیری و تصمیمسازی نسبت به هر موقعیت، نیازمند اشراف، تجربه و داشتن آموزشهای لازم در برخورد با شرایط بوده و پلیس هوشمند کسی است که با توجه به موقعیت مکانی و زمانی که در آن واقع است اثربخشترین رفتار را انتخاب کند. نیروی انتظامی باید به ابزار نوین متکی باشد تا بتواند رویکرد پیشگیری و اقدامات پیشدستانه را به شکل مطلوبی دنبال و اجرایی کند، بنابراین ارتباط و تعامل پلیس با مراکز علمی، دانشگاهی و پژوهشی کشور یک اصل غیرقابل انکار است. پیچیدگی موضوعات و مقتضیات فعالیت پلیسی در جامعه متحول شده امروزی از یک سو و تنوع و پیچیدگی جرم از سوی دیگر مستلزم هوشمندسازی، تعمیق دانش، بینش و مهارتهای تخصصی بیش از پیش بوده و حرفهای گرایی در پلیس را اجتنابناپذیر ساخته است. همواره اقتدار و داشتن محبوبیت در بین مردم از مسیر احترام و عمل به قانون میگذرد و پلیس همواره در تلاش است با انجام خدمت صادقانه و موفقیت آمیز مأموریتهای محوله، زمینهساز ارتقای روز افزون، شأن و منزلت پلیس و امنیت اجتماعی شهروندان در سطح جامعه باشد.
*رئیس مرکز اطلاع رسانی پلیس امنیت عمومی تهران بزرگ