سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: تصمیم ناگهانی جلیل سامان برای نساختن فصل جدید سریال «زیر خاکی» به بهانه حذف برخی صحنه‌هایی که بار اول در پخش مشکلی نداشتند، مشخص کرد یکی از کارمندان شبکه یک سیما با نظر شخصی خودش دست به سانسور سریال زده است!
چند روزی است که شبکه یک سیما بازپخش سریال زیر خاکی را آغاز کرده است و هر شب ساعت ۳۰ دقیقه بامداد این مجموعه روی آنتن شبکه یک می‌رود. بعد از بازپخش سریال «نون. خ»، شبک یک سراغ «زیر خاکی» سریال پرطرفدار ماه رمضان رفت و این سریال را برای بازپخش انتخاب کرد، اما پخش این سریال با اتفاقی همراه بود که واکنش کارگردان آن را در پی داشت. سامان کارگردان سریال «زیر خاکی» در صفحه اجتماعی‌اش نوشت: «با پوزش از مخاطبان دوست‌داشتنی سریال زیر خاکی، به علت سانسور بی‌دلیل آن در بازپخش و سیاست‌های دوگانه و متناقض تلویزیون از ادامه ساخت آن انصراف می‌دهم.» سامان در سال‌های اخیر یکی از موفق‌ترین مجموعه‌سازان صداوسیما بوده است. وی به خصوص در تولید مجموعه‌هایی که پیرنگ آن‌ها پرداخت به گروه‌های ضدانقلاب است، تبحر دارد و حتی سریال «زیر خاکی» که در آن نگاهی طنز به سال‌های پایانی حکومت پهلوی و آغاز انقلاب اسلامی دارد، در ادامه به مسئله گروه‌های چپ و نفوذ آن‌ها در جریان انقلاب پرداخت. استقبال از فصل اول «زیر خاکی» که مانند بسیاری از سریال‌های امسال به خاطر همزمانی با شیوع کرونا نیمه‌کاره باقی ماند، باعث شد تولید فصل دوم این مجموعه تلویزیونی در دستور کار قرار گیرد، اما تصمیم ناگهانی سامان برای کناره‌گیری و نساختن سریال در اعتراض به سانسور شرایط را پیچیده کرد.
ادعای تهیه‌کننده «زیر خاکی»
پس از اعلام انصراف کارگردان سریال «زیر خاکی» از ادامه ساخت این سریال، رضا نصیری‌نیا تهیه‌کننده سریال ادعای عجیبی را در مورد سانسور این مجموعه تلویزیونی مطرح کرد. به گفته نصیری‌نیا «کوتاه کردن این مجموعه تلویزیونی در بازپخش، بدون اطلاع مدیران صدا و سیما بوده و تنها بر اساس نظر شخصی یکی از همکاران شبکه یک انجام شده است.» نصیری‌نیا ادامه داد: «این سؤال در ذهن‌مان بود که چه اتفاقی افتاده سریالی که چند ماه پیش از شبکه یک پخش شده برای پخش مجدد دچار ممیزی شده است؟! از این رو با جدیت پیگیر موضوع و متوجه شدم این حذفیات مورد تأیید مدیر محترم شبکه نیز نبوده و حاصل اعمال نظر شخصی یکی از همکاران شبکه بوده که در جریان پخش ابتدایی سریال نیز نبوده است، لذا این اقدام، موجب رنجش خاطر آقای سامان، کارگردان محترم سریال شد و امروز شاهد واکنشی از ایشان بودیم که نشان‌دهنده دلسردی او نسبت به ادامه مسیر و ساخت فصل دوم سریال است.»
بازپخش‌های ممیزی شده!
گویا قضیه ممیزی‌های شبکه یک سیما داستان بلندی است که صرفاً به بازپخش سریال «زیر خاکی» منتهی نمی‌شود. از ممیزی برنامه‌های غیرنمایشی گرفته تا سانسور سریال‌های تلویزیونی در این شبکه مسبوق به سابقه است.
سؤالی که در رابطه با این اتفاقات به ذهن می‌رسد این است که چرا ممیزی‌ها در همان پخش اول و با اطلاع کارگردان اعمال نمی‌شود و در بازپخش برخی آثار بدون اطلاع عوامل آثار انجام می‌گیرد. یکی از مجموعه‌هایی که در پخش اول بدون ممیزی پخش ولی در بازپخش کوتاه شد، فصل ۶ سریال پایتخت بود. «فصل ششم سریال «پایتخت» از همان قسمت اول با کنایه‌های سیاسی‌اش تفاوت خود را با فصل‌های قبل نشان داد و توجه‌ها را به سمت خود جلب کرد؛ سریالی که البته در سری ۶ به دلیل نظارت ضعیف دچار ضعف کیفیت شده بود و ارجاعات آن به فیلمفارسی‌های پیش از انقلاب جنجال‌ساز شد، اما جالب است که این ارجاعات در پخش حذف نشد، اما برخی صحنه‌هایی که می‌توانست حساسیت‌های کمتری داشته باشد، دچار ممیزی شد. درباره این اتفاقات انتقادات زیادی به صداوسیما وارد بود چراکه به نظر می‌رسید نابسامانی‌هایی در مرحله تولید و پخش وجود دارد که منجر به حواشی می‌شود.
به همه این ماجرا‌ها اضافه کنید جنجالی که بر سر سکانس پایانی سریال رخ داد؛ جنجالی که این بار برعکس ماجرا‌های قبلی بر سر سانسور نشدن این سکانس به وجود آمد و تلویزیون مجبور شد برای آرام کردن فضا دو جلسه میزگرد برای سریال بگذارد تا کارگردان و مشاورش درصدد توجیه آن سکانس برآیند تا شاید آبی باشد بر آتش منتقدان تلویزیون.
ممیزی‌های «فوق سری»
نوروز ۹۴ سریال «فوق سری» از شبکه یک سیما پخش شد، مهدی فخیم‌زاده کارگردان این سریال در اعتراض به ممیزی‌های بی‌شمار آن مدعی شد: «دوستان عزیز سریالی که این روز‌ها به نام فوق سری از شبکه یک سیما پخش می‌شود، سریال من نیست بلکه لاشه‌ای لت و پار شده از سریالی است که من ساختم. این سریال توسط نمایندگان معاونت اجتماعی نیروی انتظامی و پخش شبکه یک سیما به صورت باورنکردنی سلاخی و تکه‌پاره شده و هیچ قسمتی از تعرض و دستکاری و جابه‌جایی و تعویض مکالمات مصون نمانده است و البته این امر در شرایطی صورت پذیرفته که در تمام مراحل تولید، مدیران شبکه یک و مسئولان ناجی هنر که زیرمجموعه معاونت اجتماعی نیروی انتظامی است، در جریان چگونگی و اجزای فیلمنامه و تک‌تک صحنه‌ها قرار داشتند و تمامی قسمت‌ها با حضور و تأیید کارشناس نیروی انتظامی (سرهنگ عبدالله قاسمی) تصویربرداری شده است.»
ممیزی، اقدامی خارق‌العاده نیست، اما شیوه اجرای آن است که باعث ایجاد اعتراض‌ها می‌شود. صاحب اثر حق دخل و تصرف در آن را دارد، اما وقتی شیوه‌های مدیریتی منفعلانه باشد، ماجرا بیخ پیدا می‌کند و نتیجه آن برای اعتبار رسانه ملی نمی‌تواند خوشایند باشد.
