سرویس بین الملل جوان آنلاین: روزنامه نیویورکتایمز نوشت که مقامهای امریکایی به دنبال متقاعد کردن سعودی برای گشودن حریم هوایی خود به روی پروازهای قطری است تا میلیونها دلار درآمد ایران از این طریق را قطع کنند.
به نوشته نیویورکتایمز، دیپلماتهای امریکایی میگویند اگر پروازهای قطری به جای عبور از آسمان ایران، از حریم هوایی سعودی عبور کنند، مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار نقد از درآمدهای غیرنفتی ایران کم میشود.
عربستان، بحرین، امارات و مصر از ۵ ژوئن ۲۰۱۷ (۱۵ خرداد ۹۶) با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم، روابط خود را با این کشور قطع کردند و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی خود را هم به روی دوحه بستند.
این کشورها برای از سرگیری روابط، ۱۳ شرط تعیین کرده بودند، اما قطر با بیان اینکه شروط تعیین شده ناقض حق حاکمیت این کشور است، تاکنون به آن تن نداده است.
عجله برای دور کردن قطر از ایران چنان است که یکی از این منابع به خبرگزاری بلومبرگ امریکا اعلام کرد: این قرارداد اولیه مصالحه شامل حال سه کشور دیگر که در ژوئن ۲۰۱۷ قطع روابط خود با قطر را اعلام کردند یعنی مصر، امارات و بحرین نمیشود.
یک منبع دیگر به همین خبرگزاری گفته که توافقی گستردهتر (میان دو طرف) به دلیل برطرف نشدن برخی مشکلات موجود از جمله روابط دوحه با تهران، هنوز دور از دسترس است.
بلومبرگ در ادامه تأکید کرد: این موفقیت احتمالی پس از ماهها تلاشهای دیپلماتیک بیوقفه با میانجیگری کویت حاصل میشود که پس از حرکت آخر جارد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا و فرستاده او به خاورمیانه یعنی سفرش به منطقه خلیج فارس در هفته جاری نتیجه داد.
به گفته این دو منبع، نزدیک شدن روابط میان ریاض و دوحه احتمالاً شامل بازگشایی آسمان و مرزهای زمینی، پایان جنگ رسانهای و دیگر اقدامات جهت اعتمادسازی در چارچوب طرحی دقیق برای بازسازی تدریجی روابط خواهد بود.
برخی دیپلماتها و تحلیلگران معتقدند عربستان و امارات نیروی محرکه پشت ماجرای تحریم قطر بودند که به تقسیم منطقه و تغییر مسیر سفرهای هوایی و ایجاد مشکل در تجارت و فعالیتها منجر شد. در این میان هم امارات بیش از همه با ازسرگیری روابط با قطر مخالف بود، زیرا ترجیح میداد ضمن هشدار نسبت به آغاز هرگونه تنش با ایران، تمرکز خود را بر ایجاد روابط با رژیم صهیونیستی بگذارد. همچنین به گفته این دیپلماتها و تحلیلگران، از طرفی عربستان بابت نتیجه کاهش فشارهای امریکا بر ایران با روی کار آمدن دولت دموکرات جو بایدن نگران است و این مسئله زیرساختهای نفتی عربستان را به خطر خواهد انداخت، همچنین اختلافنظرهای عربستان با همپیمانش در مورد سیاستهای اوپک رو به افزایش هستند.
یکی از پژوهشگران مسائل خاورمیانه در مؤسسه «بیکر» وابسته به دانشگاه «رایس» امریکا میگوید: شوک حاصل از حملات (به تأسیسات آرامکو) و نبود پاسخ صریحی از طرف امریکا به این حملات منجر به این نتیجهگیری دیرهنگام شد که خطر واقعی علیه امنیت عربستان نه از سمت دوحه بلکه فقط از سوی برخی دیگر از بازیگران مؤثر منطقه وجود دارد.
در چنین شرایطی «محمدبنعبدالرحمنآلثانی» وزیر خارجه قطر روز جمعه با وجود اینکه به حل بحران خلیج فارس ابراز خوشبینی کرد، تأکید که حل این بحران باید فراگیر باشد و اتحاد خلیج فارس را حفظ کند. وی همچنین افزود: نمیتوانیم بگوییم که همه مشکلات، یکروزه حل میشود.
پیشتر برخی رسانهها گزارش داده بودند که با میانجیگری امریکا، گشایشی برای حل بحران قطر با عربستان و متحدانش صورت گرفته است.
وی افزود: بحران خلیج ارتباطی به توافق آبراهام (توافق سازش) یا هرگونه توافقی برای عادیسازی روابط با اسرائیل ندارد.
وزیر خارجه قطر اضافه کرد: عادیسازی روابط با اسرائیل در برهه کنونی هیچ ارزشی برای مردم فلسطین نخواهد داشت.