حامد فرضی در خصوص روز جهانی خاک و همچنین حفاظت خاک، کاهش فرسایش و کنترل رسوب تحت تأثیر اقدامات آبخیزداری در استان البرز، اظهار کرد: استان البرز با وسعتی در حدود ۵ هزار و ۱۶۹ کیلومتر مربع به عبارتی درحدود ۳/۰ درصد از مساحت کشور، دارای ۶۸ حوزه آبخیز کوچک و بزرگ است.
وی حوزه‌های آبخیز اصلی استان البرز را حوزه آبخیز کرج، سفید رود و شور بر شمرد و عنوان کرد: همچنین در این استان، چندین رودخانه به نام‌های رودخانه کرج، طالقان، شور، ساوجبلاغ، کردان و رودخانه ارنگه وجود دارند.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، با بیان اینکه براساس نتایج مطالعات انجام شده، میزان فرسایش ویژه در حوزه‌های آبخیز استان ۱/۵ تن درهکتار در سال است، بیان کرد: میزان فرسایش خاک کل حوزه‌های آبخیز استان برابر با ۵/۱۳ میلیون تن در سال برآورد شده است.
وی ادامه داد: با توجه وجود سازندهای حساس و تکتونیک فعال در حوزه‌های آبخیز کرج و طالقان مشکلات مربوط به زمین لغزش‌ها، بهمن و حرکات واریزه‌ای در این حوزه‌ها قابل مشاهده است که ضمن بروز خطرات جانی و مالی فراوان همه ساله، مقادیر فراوانی رسوب به حوزه سدها وارد می‌شود و باعث خسارات فراوانی می‌شوند.
فرضی با تاکید بر اینکه با توجه به نقشه فرسایش استان البرز که نشان می‌دهد ۴۳ درصد مساحت استان دارای فرسایش بین ۹ تا ۱۸ تن در هکتار بوده که در کلاس فرسایشی شدید طبقه بندی می‌شود، خاطر نشان کرد: همچنین به ترتیب ۲۴ و ۲۶ درصد مساحت استان دارای فرسایش ۲ تا ۵/۴ و ۵/۴ تا ۹ تن در هکتار بوده است.
وی سدهای بزرگ این استان را سد امیرکبیر و طالقان نام برد و تصریح کرد: از طرفی دیگر حوزه سد کرج و سد طالقان بیشترین فرسایش را در بین سایر مناطق استان دارند. تقریباً ۸۰ درصد مساحت حوزه سد کرج دارای فرسایش حدود ۹ تا ۱۸ تن در هکتار می‌باشد که در کلاس شدید طبقه بندی می‌شود.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، گفت: همچنین ۵۶ درصد مساحت حوزه سد طالقان دارای فرسایش ۹ تا ۱۸ در هکتار با کلاس شدید فرسایش می‌باشد، لذا با توجه به مقدار فرسایش در این حوزه‌ها که بیشترین مقدار را در بین سایر مناطق استان دارند.
وی در تشریح اثر بخشی برای فعالیت‌های آبخیزداری استان البرز، گفت: با اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری در عرصه‌های منابع طبیعی استان البرز (۱۴۴ هزار و ۹۴۸ هزار هکتار) است، سالانه ۷۶ میلیون متر مکعب آب در سطح حوزه آبخیز جمع آوری می‌شود و ۱۴۴ میلیون متر مکعب آب به آبخوان‌ها نفوذ می‌کند و همچنین از هدر رفت و فرسایش یک هزار و ۳۰۴ هزار تن خاک جلوگیری می‌شود.
به گفته فرضی همچنین با اجرای این طرح‌ها، ۵۸۰ متر مکعب رسوب در حوزه‌های آبخیز مهار می‌شود، بنابراین ۱۸ هزار تن افزایش تولید علوفه خواهد شد.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود، اذعان کرد: فرسایش خاک و تولید رسوب در حالت طبیعی خود از جمله پدیده‌هایی چند وجهی و پیچیده است که عامل‌های مختلفی در تعامل یکدیگر بر ایجاد، تشدید و تخفیف آن دخالت دارند.
فرضی بیان کرد: هرگاه نقش عامل انسانی در کار آید، افزون بر تأثیر مستقیمی که بر هر یک از عوامل دیگر دارد، بر ارتباطات این عوامل با یکدیگر نیز تأثیرگذار بوده و موضوع فرسایش را چه از نظر مطالعه‌ی آن و چه از نظر کاهش شدت آن پیچیده‌تر می‌کند.
این مسئول تصریح کرد: فرسایش خاک در کشورهای در حال توسعه به ویژه در مناطقی که از نقطه نظر اقلیمی نیمه خشک و خشک می‌باشند به عنوان یک معضل اجتماعی به شمار می‌آید.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، با بیان اینکه رسوب گذاری در مخازن سدها، مجاری کانال‌های آب رسانی، بروز طوفان‌های شن، حرکت تپه‌های ماسه‌ای و سایر موارد از عواقب ناگوار فرسایش خاک هستند، خاطر نشان کرد: مهم‌تر از همه تخریب خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک به ویژه در قسمت خاک رویی و از دست رفتن عناصر معدنی و آلی خاک در اثر فرسایش خاک یکی از مشکلات ایجاد شده به وسیله این فرآیند می‌باشند.
وی تاکید کرد: برای جبران کمبود مواد آلی و معدنی خاک در اراضی کشاورزی به ناچار نیاز به کودهای شیمیایی بوده که با کاربرد این کودها، محیط زیست، منابع انسانی و طبیعی به شدت مورد تهدید قرار گرفته و بر همین اساس اکثر محققان، فرسایش خاک را در ارتباط با محیط زیست مورد مطالعه قرار می‌دهند.
فرضی با بیان اینکه به همین منظور نباید مسئله حفاظت و مبارزه با فرسایش را کوچک و کم اهمیت شمرد، گفت: امروزه حفاظت از خاک و مبارزه با فرسایش از ضروری‌ترین اقدامات هر کشوری می‌باشد، همچنین مباحث مربوط به فرسایش خاک به عنوان یکی از بحث‌های مهم در مدیریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آب و طبعاً مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز است.
وی موادی که خاک‌ها را تشکیل می‌دهند چهار عنصر، شامل مواد سخت، موجودات زنده در خاک‌ها، آب موجود در خاک‌ها و هوای موجود در خاک بر شمرد.
فرضی در خصوص عوامل مؤثر در ایجاد فرسایش خاک، گفت: دو دسته از عوامل اقلیمی و حوزه‌ای در ایجاد فرسایش و رسوب نقش دارند، همچنین از مهمترین عوامل اقلیمی می‌توان به مقدار و شدت بارندگی اشاره کرد.
وی در پایان متذکر شد: همچنین از مهمترین عوامل حوضه‌ای می‌توان به کاربری اراضی و پوشش گیاهی، وضعیت خاک و پوشش زمین، عامل زمین شناسی، عامل توپوگرافی، شیب، شبکه زهکشی، جریانات سطحی و … هستند.
