«خودکشی» واقعیتی جهانی با روندی رو به رشد است. خودکشی پدیده‌ای اجتماعی است که با توجه به روند افزایشی آن در جامعه شکل آسیب اجتماعی به خود گرفته و دارای تأثیرات مخرب برای فرد خودکشی‌کننده، خانواده‌های درگیر و هم در گستره جامعه است. سازمان بهداشت جهانی خودکشی را اقدامی آگاهانه و ارادی تعریف کرده‌است که طی آن فرد با انجام اقداماتی مرگبار به دست خویش زندگی‌اش را پایان می‌بخشد.
جامعه‌شناسان خودکشی را به عنوان یک مسئله اجتماعی مطرح کرده‌اند، آنان خودکشی را فقط معلول عوامل فردی و اختلال‌های روانی نمی‌دانند بلکه آن را ناشی از ساختار‌های اجتماعی و تحت تأثیر عوامل اجتماعی می‌دانند.
عوامل مهم دخیل در خودکشی در ایران ریشه در فقر سنتی دارد که به ترتیب اهمیت عبارت از: خشونت خانوادگی، القای فرهنگی «از کودکی با ذهنیت گفتار تهدید به خودکشی در مشاجرات والدین آشنا می‌شوند»، روابط سرد خانوادگی، ازدواج اجباری، مسئولیت بیش از اندازه، فقدان حریم خصوصی، چندهمسری، تعصبات نامعقول و فقدان ارتباط مناسب بین نسل‌ها.
بیشتر افرادی که خودکشی می‌کنند قبل از اینکه دست به این کار بزنند، نشانه‌های قابل توجهی را از خود نشان می‌دهند که از فکر کردن آن‌ها به این مسئله حکایت دارد. اگر متوجه این نشانه‌ها شدید می‌توانید فوراً اقدام و از وی حمایت کنید. براساس تحقیقات انجام شده ۱۰ نشانه هشدار در این باره وجود دارد که شما باید به دنبال آن‌ها باشید:
- درباره آسیب زدن به خود یا خودکشی صحبت و تهدیدی بیان کرده یا به دنبال راه‌هایی برای انجام آن بوده است؟ (ایده‌پردازی)
- استفاده از الکل یا سایر دارو‌ها را افزایش داده است (استفاده از مواد)
- این مطلب را ذکر کرده است که هیچ دلیلی برای زنده ماندن و هدفی برای زندگی کردن ندارد؟ (بی‌هدفی)
- نگرانی روزافزون و تغییرات در الگوی خواب از خود نشان داده است؟ (نگرانی)
- درباره گرفتار شدن و اینکه راه نجاتی وجود ندارد، صحبت کرده است (حس گرفتاری)
- درباره آینده ابراز ناامیدی می‌کند (ناامیدی)
- از دوستان، اعضای خانواده یا فعالیت‌هایی که زمانی از انجام آن‌ها لذت می‌برده کناره می‌گیرد (کناره‌گیری)
- خشم مهار نشده بروز داده یا گفته است دنبال انتقام‌گیری است (خشم)
- ظاهراً بدون فکر وارد فعالیت‌های خطرناک شده است (بی‌محابا بودن)
- تغییرات شدیدی در خلق و خوی خود داشته است (تغییر خلق و خو)
اگر چند مورد از این رفتار‌ها به ویژه رفتار اول را دیدید ضرورت دارد که آن‌ها را جدی بگیرید و سریعاً به دنبال دریافت کمک باشید.
* رئیس اداره برآورد اجتماعی معاونت اجتماعی فاتب
