سرویس بین الملل جوان آنلاین: ظاهراً چینیها قصد دارند گربه را دم حجله بکشند و محاسبات دولت تازهکار جو بایدن را همین اول کار تغییر دهند. روز شنبه در چهارمین روز ورود بایدن به کاخ سفید، هشت بمبافکن و پنج جنگنده چینی وارد بخش جنوب غربی منطقه دفاع هوایی تایوان معروف به «منطقه شناسایی پدافند هوایی» شدند. وزارت دفاع تایوان نقشهای منتشر کرده که نشان میدهد جنگندههای چینی در بین بخش جنوبی تایوان و جزایر براتاس که تحت تسلط تایوان در دریای چین جنوبی هستند، پرواز کردهاند. هرچند این منطقه، از تایوان خیلی دور است، ولی جزو حریم هوایی آن است. این سناریو دیروز با تعداد بیشتری جنگنده چینی تکرار شد. به گفته دولت تایوان در پرواز روز یک شنبه بمبافکنهای چینی «اچ-۶کی» که قابلیت حمل کلاهکهای هستهای هم دارند همراه جتهای «جی ۱۶» وارد حریم هوایی تایوان شدند. وزارت دفاع تایوان گفته که روز یک شنبه در مجموع ۱۵ هواپیمای چینی شامل ۱۲ جت جنگنده وارد حریم هوایی تایوان شدهاند؛ رویدادی که بر اساس گزارش رویترز، تاکنون با حضور این تعداد جنگنده چینی اتفاق نیفتاده است. چین گفته که برای «حفظ حاکمیت ملی» خود که تایوان را جزئی از آن محسوب میکند «در حال انجام رزمایش» است، ولی چنین تحولی، در نخستین روزهای ورود بایدن به کاخ سفید، تصادفی نیست. «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در واکنش به اقدام پکن، اعلام کرد که «از الگوی تلاشهای جمهوری خلق چین در مرعوب کردن همسایگانش از جمله تایوان، نگران است» و فرماندهی اقیانوس هند-آرام امریکا هم دیروز با صدور بیانیهای گفته که یک ناوگروه ضربتی روز شنبه (۲۳ ژانویه) برای تأکید بر «آزادی تردد دریایی» وارد این منطقه شده است. ارتش امریکا گفته که این ناوگروه شامل ناو تئودور روزولت است و آن را رزمناو «یواساسبانکرهیل» کلاس «تیکاندروگا» حامل موشک هدایتشونده و ناوشکن «یواساس راسل» حامل موشک هدایتشونده کلاس «آرلی برک» و ناوشکن «جانفین» همراهی میکنند. فرمانده این گروه گفته که با توجه به اینکه دو سوم تجارت جهانی از طریق این منطقه بسیار مهم انجام میشود، مهم است که ما حضور خود را حفظ کنیم و به ترویج نظم مبتنی بر قوانین ادامه دهیم.
تداوم ترامپ با بایدن؟!
وزارت خارجه امریکا در بیانیه خود از پکن خواسته که دست از «فشارهای نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی علیه تایوان» بردارد و به جای آن وارد مذاکره شود. هرچند پکن تایوان را بخشی از قلمرو خود میداند، چهار شنبه هفته قبل همزمان با ورود بایدن به کاخ سفید، خانم هوا چیونیانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین ابراز امیدواری کرد که مناسبات دو طرف بعد از دوره ترامپ «به مسیر درست برگردد.» اینکه چرا دولت چین در اولین روزهای ورود بایدن به کاخ سفید، به نمایش قدرت مقابل تایوان روی آورده، مشخص نیست، ولی احتمالاً چینیها بعد از چهار سال مناسبات پرتنش با دولت ترامپ، قصد دارند از مسیر دیپلماسی قدرت، دولت امریکا را وادار کنند پشت میز مذاکره بنشیند، به خصوص که دولت بایدن در برخورد با مسئله تایوان، موضعی تهاجمیتر از دولت ترامپ در پیش گرفته و برای اولین بار از سال ۱۹۷۹، نماینده دولت تایوان در امریکا به مراسم تحلیف ریاست جمهوری امریکا دعوت شد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جو بایدن هم هفته پیش در جلسه پرسش و پاسخ کمیته امور خارجی سنا گفت که در مقایسه با تمام کشورهای دیگری که امریکا با آنها رودررو است، روابط با چین بزرگترین چالش جدی امریکا است. پمپئو رفتار چینیها با مسلمانان سینکیانگ را مصداق «نسل کشی» توصیف کرده بود و بلینکن هم وقتی مقابل این پرسش قرار گرفت که آیا از چنین موضعی تبعیت میکند، پاسخ داد: «قضاوت من نیز همین است.» همزمان با تشدید تنشها با چین در تایوان، «لوید آستین» وزیر دفاع دولت بایدن دیروز با «نوبیو کیشی» همتای ژاپنی خود تماس گرفت و از موضع ژاپن در مور جزایر معروف سنکاکو، مورد اختلاف با چین حمایت کرد. «جان کربی» سخنگوی پنتاگون گفته که وزیر دفاع امریکا در رایزنی تلفنی با همتای چینی خود، بر تعهد واشنگتن به «ائتلاف ایالات متحده-ژاپن» تصریح و بر اهمیت این ائتلاف برای صلح و امنیت در ایندوپاسیفیک تأکید کرده است. به گفته کربی، وزیر دفاع امریکا در گفتگو با همتای ژاپنی خود گفته که جزایر سنکاکو تحت پوشش بند پنجم معاهده امنیتی ایالات متحده-ژاپن است و ایالات متحده همچنان با هرگونه تلاشهای یکجانبه برای تغییر وضعیت موجود در دریای چین شرقی مخالف است.
پکن دنبال «تلفن قرمز»
وال استریت ژورنال روز شنبه از قول منابع آگاه گزارش کرده بود که پکن در حال تلاش برای برگزاری دیدار بین دیپلمات ارشد خود با دستیاران ارشد بایدن برای بررسی نشستی میان رؤسایجمهور دو کشور است. منابع آگاه گفتهاند چین گفتگوهایی انجام داده تا یانگ جیهچی، یکی از اعضای کمیته مرکزی حزب حاکم با واشنگتن گفتگو داشته باشد و کویی تیانکای، سفیر چین در امریکا نیز این ایده را در نامههایی به مقامهای امریکایی و از طریق گفتگو با واسطهها مطرح کرده است. هرچند دیروز سفارت چین در امریکا گزارش وال استریت ژورنال را را رد کرد، ولی هیچ بعید نیست که پکن با شروع دولت بایدن، برای وارد کردن امریکا به پای میز مذاکره، رویکرد تهاجمی را همزمان با دیپلماسی به کار گرفته باشد. مناسبات چین با امریکا در دوره ترامپ درگیر تنشی کمسابقه طی سالهای بعد از جنگ سرد شد. این تنش ریشه در استراتژی امنیت ملی ۲۰۱۷ امریکا داشت که ارزیابی میکند چین و روسیه از طریق فرسایش امنیت و پیشرفت امریکا قصد دارند، قدرت، نفوذ و منافع آن را به چالش بکشند. این گزارش تصریح میکرد که چند دهه سیاست امریکا برای حمایت از صعود چین و ادغام آن در ترتیبات بعد از جنگ سرد، نادرست بوده است و چین قدرت خود را به قیمت حاکمیت دیگران گسترش داده است. این استراتژی مقابل طرز تلقی دولت دموکرات اوباما به چین طراحی شده بود. حالا دولت دموکرات بایدن در حالی وارد کاخ سفید شده که امید چینیها به تنشزدایی با امریکا تقویت شده، ولی ظاهراً قصد دارند آن را از مسیری متفاوت از قبل دنبال کنند. ژائو هومانیکسن و چن یینگوکوین روز شنبه در روزنامه استار از قول کارشناسان پیشبینی کردند که مناسبات دو طرف بهبود خواهد یافت. شی لیپینگ، محقق مؤسسه ملی استراتزی بینالمللی در آکادمی علوم اجتماعی چین گفته که ترامپ مناسبات چین و امریکا را به وضعیت باخت- باخت سوق داد، ولی «بایدن احتمالاً این سیاستها را اصلاح کند.»
مینه چان هم در گزارشی که برای ساوت چاینا مورنینگ نوشت، آورد که ارتباطات نظامی بین چین و امریکا نیازمند بهبود است و بایستی ارتباطات نظامیان با نظامیان با توجه به اینکه هیچ کدام خواستار «جنگ گرگ» نیستند، افزایش یابد. پیشنهاد گسترش تماسهای نظامی برای جلوگیری از رودررویی تصادفی ارتشهای دو طرف، چیزی شبیه به تلفن قرمزی است که در اوج جنگ سرد میان امریکا و شوروی ایجاد شد.