سرویس اقتصاد جوان آنلاین: سال‌هاست که موضوع تجمیع وزارت نفت و نیرو در قالب وزارت انرژی شنیده می‌شود، ولی به دلیل پیچیدگی‌های این ادغام، هیچ‌گاه جدی نشده است.
آخرین مرتبه‌ای که این ایده در مراحل پایانی قرار داشت، به سال ۹۰ برمی‌گردد که مسعود میرکاظمی از وزارت نفت کنار گذاشته شد تا دو وزارتخانه در هم ادغام شوند.
با ورود نهادهای دیگر به این مسئله و امکان بروز مشکلات فراوان در روند این ادغام، این دو نهاد به هم نرسیدند، هرچند که انتقاد‌های بسیاری درباره این ایده مطرح شد.
گرچه تجمیع موضوع انرژی در یک وزارتخانه، روی کاغذ می‌تواند موجب افزایش کارآیی و هماهنگی تولید و مصرف شود، ولی با توجه به ساختار‌های سازمانی این دو وزارتخانه، چنین ادغامی می‌تواند نتیجه عکس دهد.
جالب اینجاست، وزیر فعلی نفت که روزگاری وزیر نیرو هم بوده، از جمله افرادی است که در برابر ادغام این دو وزارتخانه مقاومت می‌کرده، ولی امروز در یک چرخش آشکار، بر این باور است که باید در این حوزه تصمیم نهایی را گرفت و وزارت انرژی را تأسیس کرد.
او گفته است: نفت و نیرو باید یکپارچه باشند. من مدت‌ها با آن مخالف بودم، اما ضروری است آن‌ها یکپارچه باشند. در دولت سیزدهم بهتر است وزارت انرژی داشته باشیم. تشکیل وزارت انرژی انجام‌شدنی است و مجلس شورای اسلامی می‌تواند در این زمینه اقدام کند.
چرا این ایده مطرح شد؟
اینکه وزیر نفت در ماه‌های پایانی فعالیت خود از لزوم ادغام می‌گوید، شاید ریشه در اتفاقاتی دارد که طی یک ماه گذشته برای کشور بحران آفریده است.
ناتوانی وزارت نفت در تأمین سوخت نیروگاه‌ها که منجر به خاموشی‌ها شده، اعتراضات زیادی را در برداشته است و به همین دلیل، بسیاری بر این باورند چنین ایده‌ای، تنها آدرس غلط‌دادن است.
وزارت نفت معتقد است مشکلی در تأمین سوخت نیروگاه‌ها وجود ندارد و گاز به همه آن‌ها رسیده است، ولی وزارت نیرو با تکذیب این ادعا، قطع برق در تهران را به دلیل کمبود خوراک گازی نیروگاه‌ها عنوان می‌کند.
پینگ‌پنگی که میان دو نهاد بار‌ها دیده شد، نشان داد وزارت نفت در تأمین نیاز‌های واحد‌های تولید برق، ناتوان بوده است.
شاید بهترین گواه برای این موضوع، اظهارات چندی پیش وزیر نیرو باشد؛ رضا اردکانیان در واکنش به این ایده، با صراحت تمام روبه‌روی آن ایستاد و گفت: «طرح چنین موضوعاتی، آدرس غلط دادن است.»
او که در برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبری حضور پیدا کرده بود با ارائه توضیحات بیشتر بیان کرد: «در فصل سرما وقتی به مشکل کمبود سوخت برخورد می‌کنیم، رفتن به سراغ چنین راه‌حل‌هایی بیشتر آدرس غلط دادن است، الان فرصتی فراهم شده تا توجه ما به موضوع مهم اصلاح مصرف انرژی در کشور جلب شود. بنابراین ما به عنوان مسئولان، مردم به عنوان مصرف‌کنندگان و رسانه در حوزه آگاهی‌بخشی، باید توجه ویژه‌ای به اصلاح مصرف انرژی داشته باشند.»
هوشنگ فلاحتیان معاون سابق وزیر نیرو در امور برق و انرژی که حالا معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت است، در دفاع از زنگنه اظهار کرد: «مباحث مطرح شده در تشکیل وزارت انرژی بیشتر مربوط به این است که بخش برق و گاز باید به هم نزدیک شوند. در زمستان می‌خواهیم برق مورد نیاز مردم را تأمین کنیم، اصلی‌ترین نهادهای که ایفای نقش می‌کند، سوخت نیروگاه‌هاست.»
با این وجود، اردکانیان نظر دیگری دارد: «طرح‌کردن چنین راحت‌الحلقوم‌هایی، آدرس غلط دادن است! درباره ادغام و تفکیک وزارت صمت نیز این مسائل را داشتیم. اکنون برای تشکیل وزارت انرژی، یکی دو سالی است که دولت و مجلس صحبت‌هایی دارند. وزارت انرژی در کشور یک بار تأسیس شد، اما جواب نگرفتیم. سال ۵۳ یک وزارت آب و برق، یک شرکت ملی نفت و یک سازمان انرژی اتمی داشتیم که برخی راهکار مدیریت بهتر آن‌ها را ادغام کردن می‌دانستند و این کار انجام شد، ولی وقتی دیدند نتیجه‌ای نداشت، دوباره آن را تفکیک کردند.»
اردکانیان به صراحت گفته است: «اگر هر دستگاهی به وظایف خود عمل کند، مشکلات امروزی که گریبان بخش انرژی را گرفته زودتر از چیزی که می‌توان فکرش را کرد برطرف می‌شد؛ کنایه‌ای به وزارت نفت که در تأمین سوخت نیروگاه‌ها ناتوان است.»
نسخه برای دولت بعد!
تأسیس وزارت انرژی از برنامه سوم توسعه در دستور کار قرار گرفته است که هیچ‌گاه اجرایی نشد؛ یعنی در روز‌هایی که زنگنه در دولت اصلاحات وزیر نفت بود و طبق اعتراف خودش، محلی به آن نداد. او که از سال ۹۲ باز هم وزیر نفت است، هیچ‌گاه روی خودش به این ایده نشان نداده است و حالا که به پایان راه نزدیک شده، چنین نسخه‌ای برای دولت بعد می‌پیچد. البته این رفتار، مختص به این عضو دولت نیست.
در سال پایانی دولت تدبیر و امید چنین چاله‌هایی برای دولت آینده کنده می‌شود، مانند ایجاد بدهی برای دولت آینده از طریق پیش فروش نفت و آینده فروشی. گویا قرار است سرزمین سوخته و بزرگی تحویل آینده‌ای شود که در نوع خود نگران‌کننده است.
نکته جالب دیگر در این‌باره، حمایت فریدون عباسی، رئیس کمیسیون انرژی از زنگنه است. نماینده مجلسی که از همان روز‌های آغاز کار مجلس یازدهم مدافع وزیر نفت بوده و این بار هم با حمایت از زنگنه، لزوم تأسیس وزارت انرژی را یادآوری می‌کند.
با این وجود بسیار بعید است وزارت انرژی حتی در میان‌مدت هم تأسیس شود، حتی اگر برای مخفی‌کردن سوءمدیریت‌ها، چنین ایده‌ای مطرح شود!
