سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: اسلام دین و مکتب تربیت است. اسلام ظهور کرد تا بار دیگر انسان را آنگونه که شایسته مقام اوست، تربیت کند. در واقع تعلیم و تربیت از سیاست‌های بنیادین اسلام و از اهداف زیربنایی بعثت رسول خدا (ص) است. پیامبراسلام (ص) تربیت را از خویش و خویشاوندانش آغاز کرد و به تعلیم و آموزش نیز از اولین روز‌های هجرت همت گمارد. این، خود نشانگر اهمیت آن دو مقوله دینی و قرآنی است. با تفکر قوای درونی انسان شکوفا می‌شود و زمینه حرکت کمالی او فراهم می‌گردد، بنابراین به همراه علم آموزی و تفکر تربیت یا پرورش اخلاقی و تهذیب نفس نیز مطرح می‌شود که در اسلام بر این امر بسیار تأکید شده و از همان ظهور اسلام مبادی و مبانی تعلیم و تربیت به‌عنوان یک علم بنا نهاده شده است. در این میان خانواده به‌عنوان سلول اصلی جامعه نقشی بنیادین در تربیت اعضای خود دارد. از همین روی موضوع خانواده و نقش تربیتی آن در فرمایشات مقام‌معظم رهبری بسیار مورد تأکید بوده است. در ادامه از منظر ایشان به موضوع می‌پردازیم.
خانواده به مثابه سلول جامعه
«بنابراین مسئله خانواده، مسئله بسیار مهمی است؛ پایه اصلی در جامعه است، سلول اصلی در جامعه است. نه اینکه اگر این سلول سالم شد، سلامت به دیگر‌ها سرایت می‌کند؛ یا اگر ناسالم شد، عدم سلامت به دیگر‌ها سرایت می‌کند، بلکه به این معناست که اگر سالم شد، یعنی بدن سالم است. بدن که غیر از سلول‌ها چیز دیگری نیست. هر جهازی، مجموعه سلول‌هاست. اگر ما توانستیم سلول‌ها را سالم کنیم، پس سلامت آن جهاز را داریم. مسئله اینقدر اهمیت دارد.»
انتقال فرهنگ از طریق خانواده
«انتقال فرهنگ‌ها و تمدن‌ها و حفظ اصول و عناصر اصلی یک تمدن و یک فرهنگ در یک جامعه و انتقالش به نسل‌های پی‌در‌پی، به برکت خانواده انجام می‌گیرد. اساس ازدواج و مهم‌ترین مصلحت ازدواج، عبارت است از تشکیل خانواده. علت هم این است که اگر خانواده سالمی در یک جامعه‌ای وجود داشته باشد، آن جامعه سالم خواهد شد و مواریث فرهنگی خودش را به صورت صحیح منتقل خواهد کرد. در آن جامعه، تربیت کودکان، به بهترین وجه صورت می‌پذیرد. برای همین، در کشور‌ها و جوامعی که خانواده دچار اختلال می‌شود، معمولاً اختلالات فرهنگی - اخلاقی به وجود می‌آید. اگر نسل‌ها بخواهند فرآورده‌های ذهنی و فکری خود را به نسل‌های بعدی منتقل کنند و جامعه از گذشته خودش بخواهد سود ببرد، این فقط با خانواده ممکن است. در محیط خانواده است که اولین بار، تمام هویت شخصیت یک انسان براساس فرهنگ یک جامعه شکل می‌گیرد و این پدر و مادرند که به‌طور غیرمستقیم و بدون اینکه تحمیلی باشد، بدون اینکه خود آن‌ها تصنعی به کار ببرند، به‌طور طبیعی محتوای ذهن و فکر و عمل و معلومات و اعتقادات و مقدسات و این‌ها را به نسل بعدی منتقل می‌کنند.»
بهترین تربیت در آغوش مادر
با توجه به اهمیت خانواده در تمدن اسلامی و نقش بی‌بدیل این نهاد مقدس در انتقال فرهنگ و عقاید به نسل‌ها و همچنین تأثیر شگرف سلامتی خانواده بر صحت روحی و روانی جامعه، ارائه الگوی مطلوب خانواده تراز اسلامی، می‌تواند گام بزرگی در جهت رشد و تکامل جامعه باشد. خانواده، هسته نخستین جامعه و از عوامل اصلی انتقال فرهنگ، اندیشه، اخلاق و سنتها و عواطف به نسلی پس از نسل دیگر است. در میان اعضای خانواده بیشترین سهم تأثیرگذاری بر فرزند از آن مادران است؛ به ویژه در خانواده‌هایی که شیوهای زیست طبیعی و مطابق با الگو‌ها و سنت اسلامی دارند که براساس آن شیر مادر بهترین غذای کودک و آغوش مادر بهترین جایگاه برای تربیت و پرورش کودکان شناخته می‌شود. بر پایبست همین نگرش، بارزترین و والاترین نقشی که در کلام وحیانی قرآن، برای زنان ترسیم و مورد ستایش قرار گرفته شده، نقش مادری و عهدهداری تربیت فرزندان از سوی آنان است. زنان به حکم طبیعت و دستگاه آفرینش در سه نقش طبیعی ابراز وجود می‌کنند: نقش دختری، نقش همسری و نقش مادری. از میان این هر سه نقش آن چه جایگاه و منزلت ویژه و شایسته تعظیم و تکریم به زن میدهد، منزلت و جایگاه مادری است. در دو سوره به‌خصوص روی واژه مادر جداگانه تکیه شده و زحمتها، رنجها و بیداریهایی که برای پرورش، تربیت و سلامت فرزند خود در هنگام بارداری، شیردهی، متحمل گشته است، یادآور شده و بدینسان منزلت مادری را ارج بیشتر از پدر بودن نهاده و حقوق بیشتر او بر فرزندان را گوشزد کرده است. رهبر انقلاب می‌فرماید: «بهترین روش تربیت فرزند انسان، این است که در آغوش مادر و با استفاده از مهر و محبت او پرورش پیدا کند.»
نسل‌ها را با کتاب و مطالعه مأنوس کنید
رهبر‌معظم انقلاب می‌فرماید: «یکی از مسائل ارزشمند و کارساز در زندگی بشر، علم و آگاهی است.» ایشان بر همین سیاق به موضوع کتاب و مطالعه و ترویج آن در خانواده اهمیت می‌دهند. مقام‌معظم رهبری در این زمینه می‌فرماید: «در منزل خود من، همه افراد، بدون استثناء هر شب در حال مطالعه خوابشان می‌برد. خود من هم همین‌طورم. نه اینکه حالا وسط مطالعه خوابم ببرد. مطالعه می‌کنم؛ تا خوابم می‌آید، کتاب را می‌گذارم و می‌خوابم. همه افراد خانه ما، وقتی می‌خواهند بخوابند حتماً یک کتاب کنار دستشان است. من فکر می‌کنم که همه خانواده‌های ایرانی باید اینگونه باشند. توقع من، این است باید پدر‌ها و مادرها، بچه‌ها را از اول با کتاب محشور و مأنوس کنند. حتی بچه‌های کوچک باید با کتاب انس پیدا کنند. باید خرید کتاب، یکی از مخارج اصلی خانواده محسوب شود.»
منابع و مآخذ
- بیانات درباره تعلیم و تربیت. khameneei.ir
- تربیت فرزند از دیدگاه رهبری. بشارت قدس دات کام
- الگوی خانواده تراز اسلامی در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی. پرتال جامع علوم انسانی
- خانواده و کارکرد‌های مثبت آن در سخنان مقام‌معظم رهبری. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
