سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: از اساسی‌ترین مشکلات جامعه امروز ما بی‌توجهی و بی‌تفاوتی اجتماعی مردم در قبال منافع ملی و جمعی است. این مهم امروزه با ضعف مشارکت نیز همراه است. از وجوه بارز این پدیده، بعد زیست‌محیطی آن است. بی‌تفاوتی در ایران با ضعف احساس مسئولیت در قبال حفظ محیط‌زیست همراه است. بدان معنا که ما طبیعت را با کارهای ناشایستی که انجام می‌دهیم، نابود می‌کنیم. نایلون، مواد‌پلاستیکی و انواع زباله‌ها را در طبیعت رها یا برای درست کردن آتش از چوب جنگل‌ها استفاده می‌کنیم. این‌ها در واقع ابعادی از بی‌تفاوتی برخی نسبت به محیط‌زیست است، اما موضوع اساسی در زمینه بی‌تفاوتی نسبت به محیط پیرامون این است که تا چه اندازه مردم، دغدغه و نگرانی‌شان زیست بوم است؟
ساخت‌و‌ساز‌های بی‌رویه و روند تخریب جنگل‌ها
با توجه به روند تخریب جنگل‌های شمال کشور در جهت ساخت ویلا، به علت تغییر و تحول کاربری اراضی شمال کشور از کشاورزی به توریستی و تجاری، روند تخریب جنگل‌ها و اراضی حاصلخیز و مناسب برای کشاورزی در شمال کشور و در نقاط مرکزی ایران با توجه به گسترش شهرنشینی و مهاجرت از روستا‌ها به شهر‌هایی مانند تهران نتیجه‌ای جز از بین رفتن زمین‌های مرغوب کشاورزی و افزایش سطح وابستگی کشور به محصولات کشاورزی و واردات بیشتر و تضعیف تولید در بخش مذکور و بروز فجایع زیست محیطی و تخریب منابع زیستی و کاهش تنوع زیست محیطی و در خطر انقراض قرار گرفتن بسیاری از گونه‌های جانوری، آلودگی رودخانه‌ها و آب‌های سطحی و ریختن زباله‌های مضر در محیط زیست نخواهد داشت.
ساخت‌و‌ساز بی‌رویه خانه‌های ویلایی، یکی دیگر از وجوه بی‌تفاوتی به محیط‌زیست است. سؤالی که وجدان انسان‌های با‌وجدان را به درد می‌آورد، این است که مگر ما چند هکتار جنگل در کشور داریم که با این سرعت به تخریب و از بین بردن این منابع مشغول هستیم؟ معلوم نیست تا چند سال آینده بر سر این منابع طبیعی ارزشمند چه خواهد آمد؟
هر از بین رفتنی، تولدی دوباره...
انسان تنها موجودی است که با رفتار ناشایست خود با محیط زیست، تعادل و توازن آن را بر هم زده است. در عین حال عاملی که می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند، همین انسان و نگرش او به این مسئله است. در نتیجه اساسی‌ترین وظیفه انسان امروزی در قبال تمام داشته‌های طبیعی و ساخته‌های دست انسان، مسئولیت‌پذیری اوست. با کمی دقت می‌بینیم تا وقتی که انسان از طبیعت می‌ترسید و تا زمانی که طبیعت توانسته بود قدرت و اقتدار خود را حفظ کند، همه چیز روال معمول خود را طبق قانون طبیعت داشت. حتی قانون جنگل و طبیعت هم زیبا بود؛ چراکه چرخه‌ای بود منظم که در آن هر از بین رفتنی، تولدی دوباره داشت.
بی‌توجهی به مرگ طبیعت
شوربختانه باید گفت که امروزه ما آدم‌ها نسبت به مرگ طبیعت بی‌توجهیم! نسبت به حیات و ممات طبیعت بی‌توجهیم! نسبت به رفتارمان با طبیعت بی‌تفاوتیم. نسبت به آلودگی محیط زیست، آلودگی هوا، آلودگی آب و رودخانه‌ها و ریختن و رها کردن زباله‌ها در محیط طبیعی و نسبت به مرگ طبیعت بی‌توجهیم! اما یادمان باشد که محیط طبیعی این آلودگی‌ها را به خود ما برمی‌گرداند، البته با ایجاد بیماری‌هایی همچون شیوع سرطان‌های مزمن و بیماری‌های قلبی، عروقی، مرگ و میر ناشی از آن، بحران و کمبود آب در طی چند سال اخیر. آن هم به شکل بی‌سابقه‌ای در فصل زمستان که نشان می‌دهد بحران و آلودگی‌های زیست محیطی در کشور، منطقه و حتی جهان تبدیل به مسئله اجتماعی شده است. کمبود آب و افزایش شدید آلودگی هوا در تهران و سایر شهر‌های بزرگ ایران به‌گونه‌ای است که گاهی نفس کشیدن جهت زنده ماندن را دشوار می‌کند و در اصل به جدی‌ترین مسائل زیست محیطی در کشورمان تبدیل شده است.
ادامه زیست در گروی بقای محیط‌زیست
در نتیجه کناره‌گیری و سهیم شدن در مسائل اجتماعی، دلسردی و بی‌علاقگی به مباحث اجتماعی (زیست محیطی) و عدم درگیری در آن و همچنین بی‌اعتنایی به محیط زیست به‌عنوان نوعی بی‌تفاوتی اجتماعی نسبت به محیط زیست تعریف شده است. بیاییم اخلاق و منش زیست محیطی را بیاموزیم و دست از تخریب طبیعت برداریم. با طبیعت و محیط پیرامون‌مان مهربانانه رفتار کنیم. فراموش نکنیم که تخریب محیط زیست معظلی نابخشودنی و جبران نشدنی برای تمام جانداران کره زمین است.
بنابراین ادامه زندگی ما مستلزم بقای محیط زیست و در گروی حیات و ممات طبیعت است. این یعنی ادامه زیست بشر در گروی حفظ و بقای محیط زیست است و اگر طبیعت بمیرد به کجا پناه خواهیم برد؟ برای یک بار هم که شده کمی به آینده و آیندگان فکر کنیم. به سهم فرزندان و نسل‌های آینده از زیست محیط. از منابع، هوا، آب و انرژی. قطعاً تخریب محیط زیست و پیرامون‌مان چیزی برای آیندگان باقی نخواهد گذاشت.
طبق مطالعات و تحقیقات صاحبنظران و اندیشمندان و دانشمندان این حوزه کاربردی، تغییرات اقلیمی بزرگی در راه است. دردناک و خوف‌برانگیز است. به آلودگی هوا. به آلودگی آب. به جنگل خواری‌ها، زمین‌خواری‌ها، کوه‌خواری‌ها، خاک فروشی‌ها، ساخت‌و‌ساز‌های بی‌رویه و هر آنچه مرگ طبیعت را تسریع می‌کند. به آینده و آیندگان و سهم آنان از زندگی اجتماعی بیندیشیم و از تخریب محیط زیست اجتماعی دست برداریم.
ضرورت تقویت نگرش و اخلاق زیست محیطی
بی‌تفاوتی اجتماعی و اقدامات و رفتار‌های ضد‌اخلاقی به خاطر کسب سود و تخریب و بهره‌برداری بی‌رویه آن نه‌تن‌ها تهدیدی جدی علیه محیط‌زیست محسوب می‌شود، بلکه این روند و همچنین روند آلودگی محیط پیرامون‌مان، در حال حاضر زندگی و حیات جوامع انسانی را با خطری جدی مواجه ساخته است. امروزه ضرورت کار و تقویت و بهبود نگرش و اخلاق زیست محیطی بر کسی پوشیده نیست. در نهایت امید است بتوان با استفاده از شناسایی عوامل اجتماعی مرتبط با بی‌تفاوتی اجتماعی، گامی رو به جلو در جهت حفاظت و بهره‌برداری مناسب از زیستگاه اطراف مان برداریم. علاوه بر آن، اتخاذ راهکار‌های مناسب برای جلوگیری از اتلاف و مصرف بی‌رویه انرژی و البته اصلاح رفتار‌های زیست محیطی افراد به صورت کلی و همچنین اصلاح الگوی مصرف به صورت جزیی در رابطه با منابع انرژی در کشور ما بیشتر و پیشتر احساس می‌شود.
*جامعه‌شناس
