کد خبر: 1039322
تاریخ انتشار: ۰۲ اسفند ۱۳۹۹ - ۲۳:۰۱
در شکل و محتوای «روزنامه شیخ فضل‌الله نوری»
محمدرضا کائینی

سرویس تاریخ جوان آنلاین: تاریخ مشروطیت ایران، بدون خوانش ایمان و آرمان جریان «مشروعه‌خواه»، ناتمام و تحریف‌آلود خواهد بود. هر چند مشروعه‌پژوهی در بیش از سده‌ای که از انقلاب مشروعه می‌گذرد، هماره پرهزینه بوده است، اما در این میان بوده‌اند چهره‌هایی که دلیری نمایاندن چهره‌های شاخص مشروعه‌خواه، به وی‍ژه شهید آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری را یافته‌اند و در این باب آثاری گران عرضه کرده‌اند. اثر «روزنامه شیخ فضل‌الله نوری»، همان‌گونه که از نام آن پیداست، به بازخوانی و تحلیل لوایح آن شهید سعید و یارانش پرداخته است. در این مجموعه ماجرای تحصن آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری و جمعی از همفکران او در صحن حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، از دیدگاهی فرهنگی و مطبوعاتی بررسی شده است. در جریان این تحصن، به دستور شیخ فضل‌الله نوری، اوراقی منتشر شد که دست‌اندرکاران چاپ، آن را لوایح می‌نامیدند که مردم آن دوره از این لایحه‌ها، تحت عنوان (روزنامه شیخ فضل‌الله) یاد می‌کردند. اثر مورد معرفی، به بازخوانی این اوراق و بررسی یکی از دو دیدگاه شاخص، در فرآیند مشروطه‌خواهی ایران پرداخته است. مطالب این روزنامه، یکی از معتبر‌ترین مدارک مربوط به طرز فکر جریان مشروعه‌خواه است. زنده‌یاد ستار شهوازی نویسنده این اثر، در اشاره نخست کتاب چنین آورده است: «همان گونه که انقلاب مشروطه یکی از مهم‌ترین رخداد‌های تاریخ ایران و سرآغاز تحولات تاریخ معاصر کشورمان است، آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری نیز یکی از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین شخصیت‌های این انقلاب است. انقلابی که پر از ماجرا، تلاطم، کشمکش و حادثه بود. ماجرای تحصن آیت‌الله نوری و جمعی از همفکران ایشان در صحن حضرت عبدالعظیم (ع)، یکی از آن حوادث به شمار می‌رود. آنچه در میانه این کارزار به وقوع پیوست، انتشار اوراقی به دستور آیت‌الله نوری بود که دست‌اندرکاران چاپ این اوراق، آن‌ها را «لوایح» می‌نامیدند و در لفظ رایج مردمان آن زمان، به «روزنامه شیخ فضل‌الله» شهرت یافتند.»


مؤلف در بخش نخستین پژوهش خویش، ضمن نوشتن مدخلی، آغاز بست‌نشینی در حضرت عبدالعظیم (ع)، تلگراف مهاجرین به علما و شهر‌های کشور، تلگراف نمایندگان مجلس، مطبوعات در سال ۱۳۲۵ هجری قمری، چاپ اعلامیه و برخورد چاپخانه‌ها، خرید دستگاه چاپ، انتشار نخستین شماره، اندکی درباره مدیرمسئول، روزنامه‌ای بدون نام، شکل ظاهری روزنامه، هر شماره یک موضوع، رسم‌الخط و خطاط روزنامه، تعداد شماره‌های منتشر شده، عوامل فنی چاپخانه، توضیحاتی درباره نسخه‌های موجود، اهمیت و جایگاه روزنامه شیخ فضل‌الله، بازتاب‌های انتشار روزنامه، مردم و روزنامه، مجلس، دولت و روزنامه، روزنامه‌های مشروطه‌خواه و این روزنامه و پی‌نوشت‌ها و افزوده‌های این بخش را بررسی می‌نماید. بازخوانی روزنامه شیخ فضل‌الله نوری در سه بخشِ مقدمه‌ای بر بازخوانی، متن کامل نسخه‌های روزنامه و تصاویر روزنامه شیخ فضل‌الله به اضافه گاه‌شمار رویداد‌های مهم، منابع و مآخذ و نام‌های اشخاص، تدوین شده است. نویسنده در بخش دوم، متن کامل نسخه‌های روزنامه شیخ فضل‌الله و نیز نسخه ردیف اول تا نوزدهم این روزنامه را ضمیمه کتاب کرده است. بخش سوم، تصاویر چاپی این روزنامه را شامل می‌شود که مرور آن می‌تواند برای مشروطه‌پژوهان جذاب باشد.

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار