سرویس تاریخ جوان آنلاین: اثری که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، تاریخ منحصر به فردی از منطقه قراباغ است که توسط میرزایوسف قراباغی به رشته تحریر درآمده است. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ناشر این تاریخ گرانسنگ، در معرفی آن و در دیباچه کتاب، اشاراتی به شرح ذیل دارد: «میرزایوسف قراباغی، تنها تاریخ‌نویس قراباغ است که به لحاظ حضور در جنگ‌های دوره دوم ایران و روس، از نزدیک شاهد تحولات آن دیار در آن دوره بوده و به همین دلیل کتاب وی را در زمره منابع دست اول تاریخ قراباغ می‌شناسند. از آغاز جنگ‌های دوره اول ایران و روس، بیش از دو قرن می‌گذرد. گرچه روس‌ها از لحاظ ساختار نظامی، سیاسی و اقتصادی، از ایران قوی‌تر بودند، ولی با وجود شکست ارتش ایلاتی ایران از روسیه، این امکان وجود داشت که ارتش ایران در جنگ‌های متعدد، روس‌ها را شکست دهد که بار‌ها نیز چنین شد، اما حاکمان ایرانی که با تصور دوره نادرشاهی به جنگ با روسیه رفته بودند، در اثر شکست‌های متعدد، اعتماد به نفس خود را از دست دادند و در نتیجه تنها راه نجات خویش را در قالب هم‌پیمانی نظامی و کمک‌های خارجی جست‌وجو کردند و از آنجا که از نظر اطلاعات دیپلماتیک، در وضع خوبی نبودند یا در آغوش فرانسوی‌ها غلطیده بودند و به انگلیسی‌ها بدون فوت وقت اعلام جنگ می‌دادند یا روابط تنگاتنگی با انگلیسی‌ها داشتند و با فرانسه در قهر و مقابله بودند و هر بار که سفیری از جانب روسیه برای برقراری صلح به ایران می‌آمد، پاسخ هیئت حاکمه ایران، خروج روس‌ها از تمامی مناطق اشغالی ایران تا سرحدات شمالی گرجستان بود، اما بر‌خلاف انتظار با پا درمیانی سرگور اوزلی سفیر انگلستان در ایران، زمامداران با پذیرش عهدنامه گلستان، بخش اعظم نقاط ماورای ارس را به روس‌ها واگذار کردند. اگرچه گره خوردن مجدد این سرزمین‌ها یا بخشی از آن‌ها به ایران، کوششی بیهوده و خیالی بیش نیست، اما نظر به همزیستی چند هزارساله مردم این مناطق، مشترکات بسیاری وجود دارد که می‌تواند در همگرایی با ما موثر باشد.»
ناشر در بخشی دیگر از این مقدمه، در باب محتوای کتاب و چند و، چون تنظیم و تبویب آن، چنین آورده است: «نظر به اهمیت ویژه قراباغ در تاریخ منطقه و کمبود منابع تحقیقاتی درباره آن، دکتر حسین احمدی، پژوهشگر استاد و دانشگاه، برای پر کردن بخشی از خلأ تحقیقاتی موجود، اقدام به تصحیح و چاپ مشاهدات نزدیک میرزا یوسف قراباغی نموده است. این اثر گرانبها شامل یک مقدمه و ۹ مقاله در ۲۹۷ صفحه، به ترتیب ذیل می‌باشد:
مقدمه: در تاریخ خلقت آدم الی زمان بعثت حضرت مسیح تا ظهور حضرت محمد (ص) تا حال.
مقاله اول: در ذکر اخلاف آدم و پیغمبران که مبعوث گردیده‌اند و انتشار و اختلاف‌السنه.
مقاله دوم: در ذکر پادشاهان سلف که پس از آدم در اطراف عالم پادشاهی نمودند.
مقاله سوم: در ذکر پادشاهان عجم که پیش از عهد اسلام بوده و به توالی پادشاهی نموده‌اند.
مقاله چهارم: در ذکر خلفای راشدین و ملوک اموی و بنی‌عباس.
مقاله پنجم: در ذکر خلفای پادشاهان که در عهد اسلام در ایران، سلطنت کرده پاره‌ای در مسلمانی و برخی نه.
مقاله ششم: در فترت و پریشانی سلطنت ایران و ذکر شمه از حالات نادر‌شاه و جلوس او بر تخت شاهی.
مقاله هفتم: در ذکر آزادخان و گزارش حالات او.
مقاله هشتم: در احوالات ملک ارمن و گزارش حالات خمسه و اصل و نسب ملک‌ها و خوانین که در آن بوده‌اند.
مقاله نهم: در کیفیت آمدن روسیه به ولایات قفقاز و تصرف بلاد و جنگ و محاربات با قزلباشیه و غیره.»
