سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار فهرستی از ۳۶۶ فیلم سینمایی را منتشر کرد که امسال واجد شرایط رقابت در شاخه بهترین فیلم جوایز اسکار ۲۰۲۱ خواهند بود و مستند «کودتای ۵۳» به کارگردانی تقی امیرانی و محصول مشترک ایران، انگلستان و امریکا نیز در این فهرست حضور دارد. در این مستند بلند و ۱۲۰دقیقهای که درباره وقایع سیاسی منتهی به کودتای ۲۸مرداد در ایران است، «ریف فاینز» بازیگر نامزد جایزه اسکار و برنده بفتا در نقش «نورمن داربیشر» مأمور سرویس جاسوسی MI۶ حضور دارد و «والتر مرچ» تدوینگر برنده سه جایزه اسکار نیز تدوین و طراحی صدای این مستند را بر عهده داشته است.
«کودتای ۵۳» پیش از این واجد شرایط رقابت در شاخه بهترین مستند بلند نیز شده بود، اما به جمع نامزدهای اولیه این شاخه راه نیافت.
در سال۲۰۱۹ فیلم مستند کودتای ۵۳ با موضوع کودتای مشترک امریکا و انگلیس برای ساقط کردن نخست وزیر ایران، محمد مصدق تولید شد. این فیلم محصول ۱۰سال پژوهش «تقی امیرانی» است. او متولد ایران است، اما از نوجوانی در بریتانیا زندگی کرده و پژوهش، بازنویسی و کارگردانی این مستند را بر عهده داشته است. در عین حال برخی از مطرحترین چهرههای سینمای جهان در ساخت این فیلم مشارکت داشتهاند؛ تدوینگر آن «والتر مرچ» است که ۹ بار نامزد و سه بار برنده جایزه «اسکار» شده است. تدوینگر شناخته شده فیلمهایی، چون «اینک آخرالزمان» به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا و «بیمار انگلیسی» ساخته آنتونی مینگلا است و به خاطر همین تدوین و صدای همین آثار جایزه اسکار را به دست آورده است. اما نام والتر مورچ هم جدای از تدوین در گروه نویسندگان قرار دارد و ظاهراً همراه با تقی امیرانی بازنویسی مشترک آن را انجام داده است، البته مورچ در گفتوگویی در مورد اینکه چرا نام او در کنار امیرانی به عنوان نویسنده این فیلم آمده است، گفته که تأثیر یک تدوینگر در یک فیلم مستند همچون تأثیر نویسنده یک فیلمنامه است، بنابراین او خود را یکی از بازنویسیکنندههای این اثر میداند.
بسیاری از منتقدان و محققان این فیلم را روشنگر میدانند، به ویژه برای افراد کماطلاعی که شاید برای برخی از آنها علت عصبانیت انقلابیون و مردم ایران از امریکا و انگلیس را متوجه نمیشوند. مستند «کودتای ۵۳» سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر سیونهم را از آن خود کرده است.