سرویس اقتصادی جوان آنلاین: ظاهراً تشکیل صف‌های طولانی برای خرید کالا تمامی ندارد. مردم برای خرید برخی از کالا‌هایی که مورد نیازشان است باید در صف بمانند و فرقی نمی‌کند که آن کالا لاستیک و باطری ماشین باشد یا مرغ، گوشت و روغن.
در روز‌های پایانی سال که تمامی بازار‌های مواد غذایی به دلایل نامعلومی دچار آشفتگی شده‌اند، درسایه بی‌تدبیری مسئولان دولتی، هر روز یک خبر جدید منتشر می‌شود، از فروش گوشت قرمز به صورت قسطی با دریافت چک سه ماهه گرفته تا صف‌های طولانی خرید مرغ دولتی. ظاهراً دولت نمی‌تواند تدبیری اتخاذ کند که مردم برای خرید مایحتاجشان در صف‌های طولانی منتظر نمانند. این صف‌ها که قبلاً در میادین میوه و تره‌بار و میدان بهمن دیده می‌شد در هفته‌های اخیر به فروشگاه‌های زنجیره‌ای در برخی از استان‌ها و شهرستان‌ها نیز کشیده شده است، به طوری که برای خرید روغن و مرغ دولتی تا ساعت ۹ شب در مقابل این فروشگاه‌ها صف‌های طولانی تشکیل می‌شود.
بیش از سه ماه است که رسانه‌ها از دلال‌بازی در میدان بهمن تهران و مشکلاتی که برای خرده‌فروشان و مردم به وجود آمده، سخن می‌گویند، از فروش غیرقانونی حواله مرغ گرفته تا تبدیل مرغ‌فروشان به قطعه‌فروشی و جدا‌سازی مرغ‌های درشت برای رستوران‌ها و کبابی‌ها و انتظار مردم در صف‌های طولانی در میدان بهمن و سایر میادین میوه و تره‌بار برای دریافت مرغ و روغن دولتی در ایام شیوع ویروس کرونا. هرچند که بیش از سه دهه است که کوپن از اقتصاد ایران حذف شده، اما مردم همچنان برای خرید برخی از کالا‌های مورد نیازشان باید ساعت‌ها در صف انتظار بکشند، با این تفاوت که ممکن است بعد از ساعت‌ها انتظار، کالای مورد نظر تمام شود و دست خالی به خانه برگردند. در هفته‌های اخیر که مجدداً موج گرانی مرغ، گوشت و تخم‌مرغ توسط تولیدکنندگان (مرغداران و دامداران) و از همه مهم‌تر دلالان و واسطه‌ها کلید خورده است، پشتیبانی امور دام نه تنها توزیع روزانه مرغ را افزایش نداده، بلکه مراکز دسترسی مردم به این کالا‌ها با نرخ دولتی را نیز به میدان بهمن تهران و برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای محدود کرده است. از دیدگاه مسئولان، مردم مقصران اصلی گرانی کالا‌ها و تشکیل صف‌های خرید هستند، چراکه در این ایام به ذخیره خانگی روی آورده‌اند و به جای یک مرغ، دو مرغ خریداری می‌کنند و همین اقدام دولت را غافلگیر کرده و در تأمین نیاز بازار ناتوان مانده است.
تشکیل این صف‌های طولانی در تهران و سایر شهرستان‌ها برای خرید مرغ و روغن روز دوشنبه به سوژه اصلی رسانه‌ها تبدیل شد و فیلم و عکس‌های مربوط به آن نیز در فضای مجازی دست به دست شد، به طوری که مردم در انتقاد به سیاست‌های اقتصادی دولت، بازگشت کوپنی‌شدن کالا‌ها را یادآوری کردند و اینکه دولت تدبیر نمی‌تواند کالای مردم را بدون تشکیل صف به دست مصرف‌کنندگان برساند.
البته روز گذشته سرانجام مدیرکل پشتیبانی امور دام استان تهران از توزیع گسترده مرغ و افزایش مراکز فروش خبر داد تا مردم بتوانند از محله‌های خود مرغ مورد نیازشان را خریداری کنند. وی افزود: تاکنون مرغ گرم تنها از طریق میدان بهمن بین خرده‌فروشی‌ها توزیع می‌شد، اما از روز سه‌شنبه توزیع مرغ به خرده‌فروشی‌ها در میدان تره‌بار پیروزی آغاز شده و از روز چهارشنبه هم در میدان تره‌بار تهرانپارس این توزیع آغاز می‌شود. هفته آینده نیز سردخانه هشت شهریور واقع در غرب تهران توزیع عمده مرغ را برای خرده‌فروشی‌ها آغاز می‌کند.
احتمال حذف حواله از فرآیند توزیع مرغ بین خرده‌فروشان
یک منبع آگاه گفت: به دلیل دلال‌بازی و رانت ایجاد شده، حواله از فرآیند توزیع مرغ بین خرده‌فروشان در صورت تصویب ستاد تنظیم بازار تهران حذف می‌شود. تعداد محدودی از خرده‌فروشان مرغ در تهران حواله خرید مرغ با قیمت مصوب از عمده‌فروشی‌ها را دریافت می‌کنند که این موضوع باعث ایجاد رانت می‌شود. وی در ادامه افزود: صاحبان این حواله‌ها با فروش بخشی یا تمام مرغ دریافتی با قیمت بالاتر از نرخ مصوب به خرده‌فروشان بازار را دچار تلاطم کرده اند. این منبع آگاه عنوان کرد: به این ترتیب قیمت مرغ در خرده‌فروشی‌ها هر روز گران‌تر می‌شود. به عنوان مثال یک خرده‌فروش که حواله مرغ با قیمت مصوب را دارد با مراجعه به میدان تره‌بار بهمن، مرغ را با قیمت مصوب ۱۹هزار و ۴۰۰ تومان دریافت می‌کند، در حالی که مرغ دریافتی را باید با نرخ مصوب ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان به فروش برساند، این کار را نمی‌کند و مرغ را با قیمت ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان در اختیار خرده‌فروشی‌هایی که حواله دریافت نمی‌کنند، می‌گذارد. به این ترتیب و با این دلال‌بازی‌ها قیمت مرغ در بازار به حدود ۳۳ تا ۳۴ هزار تومان هم رسیده است.
گوشت قرمز با چک ۳ ماهه بدون ضامن
از آشفتگی بازار مرغ و تخم‌مرغ که بگذریم، به گرانی قیمت گوشت می‌رسیم. گرانی که به‌رغم فراوانی دام سبک و سنگین در هفته‌های پایانی اسفند‌ماه اتفاق افتاده و خانواده‌ها برای خرید گوشت مورد نیازشان با مشکل مواجه شده‌اند، به طوری که برخی از قصابی‌ها با نصب پلاکارد در مقابل مغازه‌شان به فروش گوشت به صورت قسطی با چک معتبر روی آورده‌اند و عکس این فروشگاه‌ها نیز در فضای مجازی همچنان در حال انتشار است.
روغن دولتی از بازار سر درآورد
بعد از بگیروببند‌های بسیار در توزیع روغن مایع و جامد و ثبت کارت ملی برای اینکه مبادا شهروندی روغن اضافه بخرد و در بازار آزاد بفروشد یا فروش سس مایونز و لپ‌لپ در کنار روغن‌های مایع، حالا از بازار آزاد خبر می‌رسد که این روغن‌های دولتی در بازار آزاد به صورت انبوه و فراوان با قیمت گران فروخته می‌شود. جالب اینجاست که فروش روغن با کارت ملی و حتی فروش اجباری کالا با تکذیب مسئولان روبه‌رو می‌شد و آن‌ها در مصاحبه‌های مختلف اعلام می‌کردند که اینگونه رفتار‌ها جرم است و با متخلفین برخورد می‌شود.
مشاهدات میدانی تسنیم از وضعیت بازار روغن نشان از آن دارد که نه تنها برخوردی با تولیدکنندگان متخلف در فروش اجباری کالا به همراه روغن انجام نشده، بلکه نکته قابل تأمل اینجاست که برخی از فروشگاه‌ها به جای آنکه کالا‌های خود را در فروشگاه عرضه کنند آن‌ها را راهی بازار کرده‌اند و با قیمت‌های بالا به فروش می‌رسانند. به عنوان نمونه روغن‌های دولتی که باید برای فروش در فروشگاه‌ها باشند بار زده شده و راهی بازار آزاد می‌شوند
کمتر از دو هفته تا تعطیلات نوروز باقی مانده و اقلام اساسی شب عید، چشم به راه تصمیمات تنظیم بازاری مسئولانی هستند که فقط وعده و وعید می‌دهند و از انجام عمل مثبت نیز خبری نیست. فراموش نکنیم که اگر دولت در این روز‌های حساس نتواند آرامش را به بازار مواد غذایی مردم برگرداند در سال جدید و آغاز ماه مبارک رمضان بعد از تعطیلات نوروزی؛ کنترل بازار و قیمت‌ها سخت‌تر از الان خواهد شد.
