سرویس جامعه جوان آنلاین: قانون مدنی هم خواستگاری و نامزدی را مورد شناسایی قرار داده و حقوق و تکالیفی بر طرفین حمل نموده است. در این خصوص کتاب «بررسی تطبیقی حقوق خانواده» به قلم اساتید نامآشنای علم حقوق، دکتر ابوالقاسم گرجی، دکتر حسین صفایی، دکتر سیدعزتالله عراقی، دکتر اسدالله امامی، دکتر سیدمرتضی قاسمزاده، عباس برزوئی، احمد حمیدزاده و بتول آهنی توسط نشر دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۲ به زینت چاپ آراسته شد و اکنون به چاپ چهارم رسیده است.
استاد حسین صفایی سرپرست نویسندگان این کتاب است. استاد صفایی تحصیلات آکادمیک خود را در رشته منقول در دانشکده منقول و معقول (همان دانشکده حقوق فعلی) دانشگاه تهران آغاز کرد و برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری عازم کشور فرانسه شد و رساله دکتری خود را تحت عنوان حقوق اسلام و کشورهای اسلامی در دانشگاه پاریس دفاع کرد. ایشان از اساتید برجسته دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران محسوب میشود و آثار و تألیفات گرانقدری از جمله حقوق اشخاص و محجورین نشر سمت، حقوق مدنی (حقوق اشخاص و اموال) نشر میزان، حقوق خانواده دو جلدی با همکاری دکتر امامی و... از او بجا مانده است.
کتاب حاضر دارای چهار فصل بنیادین با محوریت امور خانواده از قبیل ازدواج، فسخ نکاح، طلاق و روابط پدر و مادر و اولاد میباشد که به تفکیک هر فصل به تشریح مطالب مندرج در آن میپردازیم.
*فصل نخست؛ ازدواج: در این مبحث نویسنده مسائل و تکالیف طرفین را تشریح کرده از جمله هدایای نامزدی و حتی مسئولیت در برهم خوردن نامزدی و اختلافات متعاقب بر آن را مشروحاً به ورطه بررسی میکشاند. در مبحث بعدی، شروطی که ممکن است ضمن عقد نکاح مطرح شود از سوی طرفین به مداقه گذاشته میشود و شروطی از قبیل شرط وکالت در توکیل به زوجه، شرط انتقال اموال، شرط خودداری شوهر از ازدواج مجدد و شرط صفت که طرفین نسبت به یکدیگر میکنند برای مثال زوجه شرط میکند که زوج مهندس ساختمان باشد و زوج بر آن صحه میگذارد و در صورت عدم تحقق چنین شرطی، موجبات فسخ نکاح از جانب زوجه فراهم میشود. در این فصل، به یکی از چالشبرانگیزترین مسائل مرتبط با نکاح میپردازد یعنی تجدد زوجات. نویسنده با تشریح ادله فقهی و حقوقی تعدد زوجات، شرایط و محدودیتها را نیز ذکر میکند و در صورت سوءاستفاده از آن، راههای جلوگیری از آن را تشریح میکند.
ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان و ازدواج زن غیرمسلمان یا مرد مسلمان و ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی و بالعکس، نفقه زن، اجرتالمثل، مهر، ارث زن و شوهر هم از دیگر مباحث این فصل است.
*فصل دوم، در خصوص موجبات فسخ نکاح میباشد. ابتدا کلیاتی در کالبد مسائل فقهی و قانونی آن سخن ایراد میکند و در مبحث دوم این فصل به تشریح عیوب موجب فسخ نکاح میپردازد و ابتدا عیوب نکاح از دیدگاه قانون مدنی و فقه امامیه را مورد تدقیق قرار داده و سپس از دیدگاه فقه عامه و حقوق کشورهای اسلامی به ورطه بررسی میکشاند.
*فصل سوم، در این فصل نویسنده به تشریح قوانین و مسائل مرتبط با طلاق که یکی از موارد انحلال نکاح محسوب میشود، میپردازد. در مبحث نخست این فصل، ابتدا به تشریح تحولات قانونگذاری در حقوق ایران پرداخته و سپس موارد طلاق یعنی به اراده زوج باشد و محدودیتهای چنین طلاقی، طلاق به درخواست زوجه باشد و محدودیتهای آن و سپس اقسام طلاق اعم از بائن، رجعی، مبارات را مورد بررسی قرار میدهد.
*فصل چهارم، صورتی است که ازدواج به سرانجام رسیده است و حاصل آن ازدواج ولادت اولاد میباشد، حال حقوق و تکالیف و روابط زوجین با اولاد باید چگونه باشد. در مبحث یکم به نسب نامشروع و آثار آن میپردازد. در مبحث دوم، آثار و شرایط نسب ناشی از تلقیح مصنوعی و انتقال جنین را شرح میدهد. در مبحث سوم، به حضانت و سرپرستی اولاد پرداخته و در نهایت در مبحث چهارم فصل چهارم، به ولایت قهری و حدود آن میپردازد.
در نتیجه در کتاب حاضر، نویسندگان در تلاش بودند تا حقوق خانواده را در چهار فصل که پیشتر گفته شد، تلخیص نموده و به تشریح قواعد فقهی و قانونی آن بپردازند و به روشنی میتوان با خوانش کتاب به این مهم نائل آمد.