سرویس اقتصاد جوان آنلاین: دریافت مالیات از تولید، موضوعی است که سالها به پاشنه آشیل اقتصاد تولیدمحور در کشور تبدیل شده است. بیش از ۶۰درصد مالیات کشور را بخش صنعت پرداخت میکند، در حالی که به گفته معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت این عدد بسیار سنگین است و در بسیاری از کشورهای دنیا این عدد برای بخش صنعت زیر ۱۵درصد است! به گفته سعید زرندی، یکی از راههای رونق تولید، حمایت از واحدها با ابزارهای در اختیار دولت است که یکی از این ابزارها مالیات است. در شرایطی که منابع مالیاتی نیاز به تقویت دارد باید نگاه جدیدی به این حوزه شود و جلوی فرارهای مالیاتی گرفته شود و در جاهایی که از قبل به دلایلی معافیتهایی مالیاتی داشتهاند و شاید امروز لزومی نداشته باشد، بازنگری شود.
یک عضو اتاق بازرگانی ایران در این خصوص میگوید: «به دلیل شفافیت فعالیت در بخش تولید، دولت همواره مالیاتهای سنگینی از این بخش دریافت میکند و این موضوع منجر به کاهش سرمایهگذاری و هدایت نقدینگی به سمت سفتهبازی میشود.»
هاشم امیرزاده در گفتگو با میزان، با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۰ به عنوان سال رشد تولید و مانعزدایی میافزاید: «نامگذاری امسال تحت عنوان حمایت از تولید و مانعزدایی نشان از دغدغه حاکمیت برای افزایش تولید و خودکفایی و بیاثر کردن تحریمها بر اقتصاد کشور دارد.»
وی میگوید: «ریشه افزایش تورم در کشور مهیابودن شرایط برای سفتهبازی و تمایل مردم برای حضور در فعالیتهای بازرگانی و خدماتی است که باعث شده تولید در کشور با کاهش همراه شود.»
بار اصلی مالیات بر دوش تولیدکنندگان است
هادی ترابیفر، کارشناس مسائل اقتصاد ایران درخصوص نظام مالیاتی کشور میگوید: «بار اصلی پرداخت مالیات روی تولیدکنندگان کشور است که این مسئله خود میتواند یک مانع برای تولید و جهش آن تلقی شود.»
وی معتقد است: «تغییر نظام مالیاتی در کشور باید اولویت اول، دولت آینده باشد. در صورتی که این نظام اصلاح شود، میتوانیم شاهد کاهش فرار مالیاتی در کشور باشیم. بخشی از این نظام مالیاتی، مالیات بر مجموع درآمد و مالیات بر عایدی سرمایه است که میتوان از این بخش هم برای ایجاد درآمد برای دولت و هم برای اصلاح نظام توزیعی و تنظیمی در اقتصاد بهره زیادی برد.»
ترابی فر درگفت وگو با فارس با اشاره به اینکه تغییر نظام مالیاتی باید در اولویت دولت آینده باشد، میافزاید: «در حال حاضر یکی از مهمترین مسائلی که کشور ما با آن دست و پنجه نرم میکند، موضوع کسری بودجه است. در سالهای اخیر به دلیل تحریمهای صورت گرفته در حوزه نفتی، بیشتر درگیر این مسئله شدهایم. دولت به طور کلی درآمد خود را از طریق نفت و مالیات کسب میکند، حال که نفت تحریم شده و فروش آن با مشکل مواجه شده است، فشار اصلی تأمین مالی دولت روی مالیات وارد میشود. دولت هم در این دوره فشار اصلی مالیات را روی تولیدکنندگان وارد میکند؛ یعنی در این زمان دولت سهم اصلی مالیاتی را از تولیدکنندگان احصا میکند.»
تولیدکنندگان در ایران ۳ برابر سایر کشورها مالیات میدهند
ترابیفر تأکید میکند: «بخشهای دیگر مالیاتی کشور از جمله مشاغل و مسکن به دلیل آمار بالای فرار مالیاتی که دارند و نداشتن توانایی تشخیص دولت، مالیات پرداخت نمیکنند؛ بنابراین فشار حداکثری بر تولیدکنندگان به وجود میآید. حال مقایسه سهم مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی در ایران و سایر کشورها به خوبی نشان میدهد که بار اصلی مالیات روی تولید است. در صورتی که بخواهم این مسئله را به صورت آماری هم نشان دهم، باید بگویم در ایران حدود ۳۰ درصد از سهم کل درآمدهای مالیاتی مربوط به بخش تولید و اشخاص حقوقی است، اما این نسبت در سایر کشورها کمتر از ۱۰ یا ۱۲ درصد است؛ یعنی ما در حال حاضر سه برابر سایر کشورها از تولیدکنندگان خودمان مالیات دریافت میکنیم؛ بنابراین از این جهت که اشخاص حقوقی و تولیدکنندگان ما شفافیت بیشتری و فرار مالیاتی کمتری را نیز دارند، این فشار به آنها وارد میشود.»
مالیات بر مجموع درآمد هنوز در کشور اجرایی نمیشود
این کارشناس اقتصادی میافزاید: «علت فشار مالیاتی روی تولیدکننده آن است که از اشخاص حقیقی مالیات مناسبی دریافت نمیشود. این اشخاص حقیقی اعم از خانوارها، مشاغل، حقوقبگیران، افراد دارای سپرده بانکی که سود دریافت میکنند یا سهامداران و ... میباشد. همانطور که گفته شد مالیات مناسبی از آنها اخذ نمیشود. مالیات اشخاص حقیقی میتواند ذیل مالیات بر مجموع درآمد قرار گیرد که این موضوع در کشور ما وجود ندارد. به عبارت دیگر، مالیات بر مجموع درآمد از انواع مالیاتی است که از اشخاص حقیقی گرفته میشود و این پایه مالیاتی در کشور هنوز اجرایی نمیشود. به همین دلیل بیشتر مالیاتی که دریافت میشود، از اشخاص حقوقی است. همان روند آماری که در خصوص مالیات اشخاص حقوقی گفته شد نیز در خصوص مالیات بر اشخاص حقیقی وجود دارد. البته این نسبتها این بار در کشور ما نسبت به سایر کشورها برعکس است.»
وی میگوید: «سهم مالیات اشخاص حقیقی در ایران کمتر از ۲۰درصد کل مالیات دریافتی است و در سایر کشورها به طور میانگین بالای ۳۰ درصد است. این آمار نشان میدهد، در این خصوص دقیقاً بر عکس کشورهای دیگر در ایران فشار مالیاتی بر تولیدکننده تحمیل میشود. کشورها دیگر به شدت در حال رهاسازی تولید هستند و همه موانع را از پیش پای تولید بر میدارند، ما در حال ایجاد مانع برای تولید در کشورمان هستیم دلیل اصلی این مسئله نیز کسری بودجه است. فارغ از اینکه شعار سال در چه موردی است و اساساً در این گفتگو نمیخواهیم به تولید بپردازیم، زیرا میخواهیم به هر قیمتی این کسری بودجه را تأمین مالی کنیم و این فشار را بر بخش تولید وارد میکنیم.»