نظم و انضباط چیست؟
انضباط و نظم را با واژههایی همچون برپا داشتن، ترتیب دادن امور، مهارت برنامهریزی و فکر کردن قبل از عمل کردن تعریف کردهاند. در واقع هر کاری نظم خاص خود را میطلبد. احتیاج به نظم و انضباط جزو احتیاجات اساسی روان محسوب میشودو رنگ و شکل خاصی به زندگی میدهد. نظم و انضباط، شرط اصلی موفقیت است.
خودکنترلی و نظم و انضباط
بر اساس نظریه اسکینر، از جمله روشهایی که میتوان برای تغییر رفتارها و عادات مختلف در خود از آن استفاده کرد، روش خودکنترلی است. روش خودکنترلی باعث ایجاد نظم در رفتارهای ما میشود. برنامهریزی درست میتواند به شما برای تصحیح رفتارهای نامناسب کمک کند. در این روش شما اهدافی را برای رفتارهای خود در نظر میگیرید و اگر در انتها به نتایج مورد نظر نرسیدید، میتوانید با ایجاد تغییر در متغیرهای بیرونی، رفتار خود را برای رسیدن به هدف خودتان اصلاح کنید.
نکاتی ریز، اما مهم برای نظم و انضباط
نکات ریزی وجود دارد که با رعایت آنها میتوانید تأثیر مثبت و بزرگی در زندگی روزمره خود بگذارید. نگاهی اجمالی به این نکات میاندازیم:
- اگر دنبال چیزی میگردید و آن را پیدا نمیکنید، سیستم نظم و چیدمان وسایلتان را تغییر دهید.
- داشتن یک دفترچه یادداشت برای نوشتن لیست کارها و برنامهها، که جای آن را بدانید و همیشه در دسترستان باشد بهتر از این است که یادداشتهای زیادی در جاهای مختلف بگذارید.
- برای هر روز اهداف مشخصی را تعیین و سعی کنید برای هر روز وظایف و کارهای مشخصی را برای خودتان مشخص کنید که مطمئنید میتوانید آنها را انجام دهید. بیشتر روی کارهای مهمتان تمرکز کنید. وقتی یک یا چند کار مشخص برای انجام دادن داشته باشید، راحتتر میتوانید به کارهایتان برسید ولی وقتی برنامهریزی مشخص و دقیقی نداشته باشید، به سختی میتوانید به همه کارهایتان برسید و برای مسائل غیرقابل پیشبینی آمادگی داشته باشید. هر هدف یا کار بزرگی را به کارهای کوچکتر تقسیم کنید. با توجه به اندازه و اهمیت هر کاری، میتوانید آن را به بخشهای کوچکتری تقسیم کنید تا بتوانید آن را کنترل و مدیریت کنید. وقتی هدفتان جلوی چشمتان باشد، انگیزه پیدا میکنید و کمتر برای انجام آن استرس دارید. هر موقعیت یا چیزی را که در حال حاضر دارید و چیزهایی را که نیاز دارید، ارزیابی کنید. این به شما کمک میکند تا مسیر پیشرفتتان را حفظ کنید و فرصتهایتان را از دست ندهید.
برنامه زمانی بلندمدت ترسیم کنید
اگر برنامهریزی و جدول زمانی شما مدتدار و مداوم نباشد، هیچ فایدهای ندارد. برنامه شما باید طوری باشد که برایتان مفید و انجام آن راحت باشد. حتی میتوانید برای ماههای آینده هم برنامهریزی کنید. خودتان باید تصمیم بگیرید که چند وقت به چند وقت باید برنامهریزی کنید. از خودتان بپرسید چرا باید برنامهریزی و نظم داشته باشید؟ اگر به این سؤال ساده صادقانه جواب دهید، مؤثرترین و بهترین راه برای یک برنامهریزی موفق را پیدا خواهید کرد.
سعی کنید به اندازه وظایف و تعهدات، تفریحات را هم در برنامه خود جای دهید. اگر در زندگیتان به تفریحات و سرگرمیها هم به اندازه تعهدات و وظایفتان اهمیت دهید، با رضایت بیشتری زندگی و اهدافتان را دنبال خواهید کرد.
کارهای وقتگیر و غیرضروری را تعطیل کنید
قطعاً در زندگی هر کس مسائل و مشکلات، تعهدات، استرسها و نگرانیهایی وجود دارد و با خودکنترلی یا انضباط شخصی میتوان بر این استرسها فائق آمد. یکی از اصول مهم در منظم بودن این است که فرد از روی اختیار آن را بپذیرد. به عبارت دیگر فرد شخصاً اعمال و رفتار خود را کنترل نموده و تحت نظم و قاعده درآورد و با توجه به آثار و نتایج اعمال خویش اقدام کند. یک فرد منظم در مراحل مختلف زندگی خویش عاقلانه رفتار و با ارزیابی و تدبیر رفتارهای خود را مدیریت میکند. نظم و انضباط، شرط اصلی موفقیت و پیشرفت در زندگی است. بینظمی مانع پیشرفت میشود. افراد منظم راه و شیوهای در پیش میگیرند که از انجام کارهای غیرضروری و وقتگیر صرفنظر کنند و بیشتر تمرکز خود را بر آینده و هدف خود میگذارند و در این زمینه پیشرفت هم خواهند کرد.
وقتشناسی، راز بزرگ نظم و انضباط
وقتشناس باشید. یکی از ویژگیهای بارز افراد منظم، وقتشناس بودن آنهاست. هنگامی که میخواهید با دیگران قرار بگذارید، به همه جوانب از جمله ترافیک، محل قرار و کارهای دیگری که باید در آن روز انجام دهید خوب فکر کنید. سعی کنید برای دیگران نیز به اندازه خودتان احترام قائل شوید. اگر باید صبح زود در محل قرار یا محل کار خود حاضر باشید، بهتر است کمی زودتر از خواب برخیزید. با این کار دلهره دیر رسیدن به محل کار یا دانشگاه خود را نخواهید داشت و روزتان را با استرس آغاز نمیکنید. هنر مدیریت زمان را بیاموزید. از مهمترین راههای دستیابی به نظم، تقسیم وقت است. تنظیم وقت افزون بر آنکه باعث پدید آمدن نظم است، سبب میشود انسان از اوقات فراغت نیز به خوبی بهرهمند گردد و برای همه اوقات خود برنامهریزی کند و از فرصتها بهره جوید. برای تنظیم زمان خود در آغاز باید بدانید که وقتتان صرف چه فعالیتهایی میشود. یکی از ویژگیهای بارز افراد منظم، وقتشناس بودن آنهاست. هنگامی که میخواهید با دیگران قرار بگذارید، به همه جوانب از جمله ترافیک، محل قرار و کارهای دیگری که باید در آن روز انجام دهید خوب فکر کنید. سعی کنید برای دیگران نیز به اندازۀ خودتان احترام قائل شوید.
دوستان منظم به زندگی شما نظم میدهند
افراد منظم را به عنوان دوست انتخاب کنید. دوستان و معاشران منظم، تأثیری بس بزرگ در به وجود آمدن نظم در زندگی انسان دارند. شما میتوانید با مشاهده رفتارهای دوستان منظم خود از آنها الگوبرداری کرده و از آنها سرمشق بگیرید. از طرف دیگر آرامش و اعتدالی که در زندگی دوستان منضبط شما وجود دارد با گذشت زمان به زندگی شما نیز تسری مییابد.