سرویس ورزشی جوان آنلاین : لیگ قهرمانان آسیا و مصاف موفق مربیان جوان ایرانی در گام های نخست برابر همتایان نامدار بین المللی و نفراتی چون ژاوی٬ هانک تن کاته هلندی ٬ لورنت رگکمپ رومانیایی٬ پدرو امانوئل پرتغالی٬ لوران بلان فرانسوی ٬ پیتر هوییسترا هلندی و .... بار دیگر توانمندی ها٬ پتانسیل بالا و استعداد مربیان جوان فوتبال ایران را به رخ کشید. اگر چه بسیاری از بازیکنان نسل طلایی فوتبال ایران در اواخر دهه 90 ( دایی٬ خداداد٬ پیروانی ٬ خاکپور٬ گل محمدی٬ استیلی٬ سعداوی٬عابدزاده٬ منصوریان و ...) وارد عرصه مربیگری شدند و برخی هم چون شاهرودی و باقری نفر دوم بودن و دستیاری را ترجیح دادند و مهدوی کیا هم در این بین کار کردن اصولی از رده های پایه و بازیکن سازی را برگزید اما نسل بعدی کمتر سراغ فوتبال رفت. با این وجود فوتبال ایران طی سالهای اخیر مربیان جوان زیادی را به خود دید که گاها موفقیت های خوبی را هم تجربه کردند اما لیگ بیست و یکم شاید بیشترین مربی اولی و مربی جوان را به خود دید. نفراتی که اگر چه در بین آنها افراد ناکام هم دیده می شد اما مربیان موفق هم وجود داشت. مربیان جوانی که برخی حتی مدرک مربیگری هم نداشتند اما عملکردشان قابل قبول بود و همین موفقیت می توانست نشان از ورود نسل جدید و جوان به مربیگری فوتبال ایران باشد. نسلی که می تواند به مانند نیرویی تازه نفس خون تازه به رگ های فوتبال تزریق کند.
***
با نگاهی گذرا به چند فصل اخیر فوتبال ایران می توان شاهد موفقیت مربیان جوانی چون گل محمدی٬ تارتار٬ ویسی٬ و حتی در این اواخر نکونام و فکری (البته منهای حضورش در استقلال) بود. مربیانی که در اندک زمان حضورشان در فوتبال موفقیت های قابل قبولی را به دست آورده و آینده ای روشن برای خود ترسیم کرده اند که می تواند ادامه دار باشد . البته به شرط انتخاب مسیر درست تا با سرنوشتی ناگوار چون فکری نداشته باشند که از نساجی تا استقلال به جای رشد و ترقی٬ پس رفت را تجربه کرد.
با این وجود اما بدیهی است که هر فوتبالیستی به صرف موفق بودن در زمان بازی نمی تواند مربی خوبی باشد. چرا که مربیگری درفوتبال مهارت های خاص خود را دارد و کار راهی نیست و مهم تر از همه اینکه همواره نیازمند آموزش های جدید است . اما به همان اندازه که هر بازیکن موفقی نمی تواند مربی موفقی باشد٬ لازمه مربیگری و موفقیت در این مسیر نیز مستلزم داشتن سابقه نیست و این مسئله را مورینیو به طور ملموسی به اثبات رسانده است. هرچند که او در این راستا استثنا نیست و امثال او در فوتبال دنیا کم نیستند که اگر چه دوران بازیگری حرفه ای یا چندان درخشانی نداشتند اما توانستند در عرصه مربیگری موفق عمل کنند. با این وجود اما نمی توان منکر تاثیر فوتبال حرفه ای در مسیر تبدیل شدن به یک مدربی بزرگ و روند تاثیر گذار آن شد.
***
اگرچه در مسیر موفقیت توانمندی های فردی را که قدرت تحلیل٬ مدیریت و تمرین دادن از جمله اهم آن است نمی توان نادیده گرفت اما هر مربی برای موفقیت نیازمند آگاهی کامل از تمامی چهار ستون ( تکنیک ٬ تاکتیک٬ آمادگی جسمانی و آمادگی روانی )در فوتبال است و در کنار آن مهیا بودن شرایط مالی٬ روانی٬ مدیریت درست و زیرساختهای مناسب نیز می تواند تاثیرات به مراتب شگرفی در موفقیت مربی داشته باشد. اما آنچه مسلم است لازمه موفقیت در مربیگری به روز بودن دانش و استفاده از تکنیک ها و تاکتیک های روز دنیاست. چرا که فوتبال نیز به مانند هر مقوله دیگری در دنیا شاهد پیشرفتهای شگرف است. پیشترفت های هر روزه ای که دور ماندن از آن می تواند به معنای واپسگرایی باشد و در این صورت ورود نسل تازه نیز نمی تواند به معنای تزریق خون تازه به فوتبال باشد
****
دوره های آموزشی برای مربیگری در ایران پیشتر از پایه D شروه می شد اما گفته می شود سالهاست که اولین مقطع آموزشی C ست که توسط هیئت های استانی انجام می شود .مرحله بعدی نیز مربیگری در سطح B که افراد تایید شده در مقطع C به این مرحله راه پیدا می کنند و این مرحله نیز عموما توسط هئیت های استانها انجام می شود اما دوره های مربیگری A که در ایران بالاترین دوره مربیگری است تنها از سوی فدراسیون برگزار می شود. با این وجود اما نحوه برگزاری صحیح این دوره ها و کلاسها و استفاده از مدرسان به روز و مطمئن خود یکی از موارد بسیار مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد. در همین راستا سال 97 بعد از حضور میرشاد ماجدی در کمیته آموزش فدراسیون مدرک 45 مدرس باطل شد . چرا که در این بین طی کردن پله پله و اصولی مربیگری می تواند از مهمترین عوامل در مسیر موفقیت باشد اما مهم تر از آن آموزش اصولی و حرفه ای و صد البته به روز است که از اوجب واجبات است. در این راستا به گفته غلامرضا جباری٬ مسئول کمیته آموزش فدراسیون فوتبال برنامه ریزی های خوبی در این زمینه انجام شده که البته کافی نیست و باید در این زمینه تلاش بیشتری شود تا شاهد موفقیت هر چه بیشتر در زمینه پرورش مربی باشیم.
***
به زعم بسیاری اما پرورش مربی در ایران معیوب است و پیشرفت سریع دانش فوتبال در دنیا باعث افت کیفیت آموزش در ایران شده و این تصور ایجاد شده که مربیان نه برای افزایش اطلاعات که صرفا جهت کسب مدرک استکه در برخی کلاس های آموزشی داخلی شرکت می کنند. با این وجود اکثر مدرسان بر این باور هستند که مربیان ایرانی دانش کافی را دارند و در کلاسهایی که توسط فدراسیون برگذار می شود آنچه که باید آموزش داده می شود اما مربیان ایرانی خود علاقه ای برای رفتن به دنبال اطلاعات بیشتر را ندارند و گامی برای به روز کردن دانش خود برنمی دارند و به همین دلیل است که شاهد تفاوت فاحش بین مربیان داخلی و خارجی به الاخص مربیان اروپایی هستیم.
***
البته در این بین هستند مربیانی که شخصا علاقه زیادی به دانش افزایی دارند و در این مسیر به طور شخصی اقدام می کنند. برای نمونه ویسی بارها و بارها از حضور در تمریتان تیم هایی چون بارسا برای الگو برداری از روش تمرینی این تیم ها و تیم های بزرگی چون کاتالانها گفته. وحید هاشمیان نیز که دوره مربیگری را در آلمان پشت سر گذاشته بر این باور است که باید روی کار مربیانی که دوره مربیگری را طی می کنند نظارت وجود داشته باشد و به روز شدن اطلاعات مربیان تنها به عهده خودشان نیست. او در همین راستا تاکیدمی کند که با وجود داشتن مدرک پرولایسنس ( بالاترین گواهینامه مربیگری حرفه ای زیر نظر یوفا و سطحی بالاتر از دو مدرک مربیگری B و A یوفا) از آلمان است هر سال یا هر دو سال یک بار باید دوره آموزشی کوتاه 24 ساعته ای را بگذراند تا مدرکی که دارد باطل نشود.
***
به گفته مسئول آموزش فدراسیون فوتبال در ایران هم کلاسهای مربیگری و حتی دوره های دانش افزایی برای بالا بردن سطح دانش مربیان برگزار می شود . کلاسهایی که البته حضور مدرسان مطرح فیفا در آن می تواند تاثیرات مثبتی را در پی داشته باشد اما مسئله این است که سرمایه گذاری روی مربیان جوانی که می توان نشانه های بارزی از استعداد و توانمندی ها را در آنها دید نیاز به پرورشی بیش از برگزاری کلاسهای تکراری با مدرسانی چون محصص دارد که گویا قرار نیست جای خود را به نیروهای جدید و تازه نفس بدهند. مدرسانی که شاید خود نیز نیازمند به روز رسانی دانش و اطلاعات یا حتی بازنشستگی داشته باشند اما گویا تصمیمی برای کنار رفتن و سپردن کار به دست نیروی جوان را ندارند. ضمن اینکه علاوه بر آن حضور در دوره های آموزشی که توسط دیگر کشورها برگزار می شود نیز می تواند تاثیر مثبتی روی به روز رسانی دانش مربیان داشته باشد. دوره های آموزشی سطح بالایی که هر از چندگاهی کشورهایی چون ژاپن ٬ انگلیس٬ آلمان و .... برگزار می کنند و فدراسیون فوتبال می تواند برای پرورش هر چه بیشتر مربیان جوان خود آنها را روانه این دوره های آموزشی کند تا نتیجه آن را در رقابتهای لیگ ببیند.
***
یکی از بزرگترین مطالبه های جامعه فوتبال از فدراسیون همواره گماردن مربیان جوان در کنار سرمربیان خارجی برای تجربه اندوزی است. اما این تنها راه کسب تجربه و پرورش مربیان جوان نیست. ضمن اینکه تعداد مربیانی که می توانند برای یادگیری در کنار سرمربیان خارجی تیم ملی فوتبال حضور داشته باشند بسیار محدود است اما هیچ محدودیتی نمی تواند در اعزام مربیان جوان برای حضور در دوره های آموزشی که کشورهای مختلف در سطوح بالا برگزار می کنند وجود داشته باشد. دوره هایی که شاید هزینه هایی برای فدراسیون در پی داشته باشد اما بدون شک دستاورد آن برای فوتبال ایران به مراتب بالاتر از هزینه ای است که می شود
****
اگر چه حاج رضایی٬ کارشناس فوتبال بر این باور است که در هر دهه یک مربی ذاتی ظهور می کند اما فوتبال ایران طی سالهای اخیر شاهد حضور مربیان جوان با استعدادی بود که پتانسیل و توانمندی های بسیاری دارند اما واقعیت امر همانگونه که حاج رضایی نیز بدان اشاره دارد این است که :« خیلی از بازیکنان بازنشسته در اوج جوانی و بی تجربگی وارد عرصه مربیگری شده و در نهایت آینده فوتبالی خود را خراب می کنند. چرا که وقتی یک مربی مراحل آکادمیک این رشته را طی نکرده و تجربه اندوزی را از تیم های پایه آغاز نکرده است نه فقط به خود که به باشگاهی که سکان هدایت آن را به دست گرفته نیز ضربه می زند. » اما قوانین نادرست٬ چشم پوشی فدراسیون به حضور مربیان بدون مدرک روی نیمکت تیم های لیگ برتری و عدم برنامه ریزی جامعه و مستمر در آموزش و پرورش اصولی و حرفه ای باعث شده تا این روزها شاهد حضور بازیکنانی در سمت مربیگری باشیم که اگر چه پتانسیل و حتی استعداد خوبی هم دارند اما به دلیل عدم طی کردن اصولی و پله پله مربیگری خیلی زود از دور خارج شده و آینده خود را نابود می کنند. مربیانی که گاها در گام نخست درخشش چشمگیری هم دارند اما به طور ناگهانی دچار افتی فاحش شده یا از دور کنار می روند.چرا که به طور اصولی کار را نیاموخته و تجربه اندوزی نکرده اند و در این بین این فدراسیون فوتبال است که باید شرایط را برای رعایت چرخه اصولی در این زمینه مهیا کند تا استعدادهای اینچنینی که این روزها در لیگ قهرمانان آسیا خود نمایی می کنند به جای هدر رفتن به شکل درستی شکوفا شده و ثمره آن فوتبال ایران را به سمت پیشرفت سوق دهد.
