سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: « فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ وَ اذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ الْقِیَامَه وَ عَطَشَهُ»
«شقی و بدعاقبت کسی است که از بخشش و آمرزش الهی در این ماه بزرگ بی‌بهره بماند، با گرسنگی و تشنگی خود در این ماه رمضان یاد گرسنگی و تشنگی روز قیامت بیفتید.» سیاق خطبه پیامبر در جمعه آخر ماه شعبان معرفی افراد سعادتمندی است که با استفاده از برکات ماه رمضان خوشبختی خود را در دنیا و آخرت رقم زده‌اند، اما با این وجود در یکی دو جای خطبه پیامبر از افراد گروه مقابل یعنی انسان‌های بی‌سعادت و محروم و بعضاً انسان‌های شقی و بدبخت نیز نامی برده‌اند. از آن موارد می‌توان به این فراز اشاره کرد که رسول خدا فرموده‌اند: «چرا بی‌نصیب از غفران الهی در این ماه بزرگ شقی و بدعاقبت معرفی شده است، مهم‌ترین دلیل این امر آن است که اصولاً ماه رمضان ماه انسان‌سازی و معصیت‌سوزی است. تمام زمینه‌های انسان‌سازی در آن فراهم و تمام شرایط گناه‌سوزی در آن مهیاست. اتحاد این دو با یکدیگر توبه و انابه را موجب می‌شود و توبه سبب غفران و بخشش خداوند است.»
پیامبر اکرم (ص) در روایتی فرمودند: «رمضان، رمضان نامیده شده، چون خداوند در این ماه گناهان را می‌سوزاند و از بین می‌برد.» (درالمنثور. ج ۱. ص ۴۴۴)
همچنین وجود نازنین رسول خدا در بیان زیبای دیگری فرمودند: «هر کسی در ماه رمضان شش خصلت را در خویش به وجود آورد، خداوند او را می‌آمرزد و از گناهانش چیزی باقی نمی‌گذارد. نخست آنکه مراقب دینش باشد، دوم آنکه خویشتن را از گناه نگه دارد، سوم آنکه به خویشان بپیوندد، چهارم آنکه همسایگانش را نیازارد، پنجم آنکه مراعات برادران دینی‌اش را بنماید و سرانجام آنکه زبانش را نگه دارد.» (مستدرک الوسائل. ج ۷. ص ۳۷۰)
در سخن امام صادق (ع) شأن بالاتری برای ماه رمضان در نظر گرفته شده است که در مورد احدی از سایر ماه‌ها این شأن وجود ندارد و آن اینکه اگر کسی از ماه رمضان بگذرد و آمرزیده نشود تا سال بعد آمرزیده نخواهد شد، مگر آنکه در روز عرفه در سرزمین عرفات حاضر شود (تا شاید نسیم مغفرت و عفو الهی بر او بوزد و او را از گناهانی که غبار سنگینی بر معنویت و انسانیت او نشانده‌اند برهاند.) این روایت علاوه بر آنکه موقعیت ماه رمضان را موقعیتی ویژه و کاملاً استثنایی قلمداد می‌کند، وظیفه آدمی را هم به دوگونه روشن می‌سازد؛ نخست آنکه تمام سعی و همت خویش را به کار بندد که از این ماه بی غفران و بخشش خداوندی عبور نکند و نگذرد. دیگر آنکه اگر این اتفاق افتاد، مأیوس و ناامید نشود و چشم امید به عرفات داشته باشد که در روز عرفه به خاطر حضور، ولی الله اعظم در آن سرزمین نور و برکت و عظمت، محل نزول انوار عفو و رحمت الهی است. آنگاه رسول اکرم از گرسنگی و تشنگی روز‌های ماه رمضان یاد کرده، توصیه می‌کنند که بندگان حق از این فضای معنوی برای یادآوری روز‌های قیامت بهره ببرند. خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها که می‌توانند مورد استفاده انسان قرار گیرند، به انواع زیر تقسیم می‌شوند: چیز‌هایی که حرمت ذاتی دارند؛ نظیر گوشت خوک و شراب. چیز‌هایی که حرمت عارضی دارند؛ نظیر آنکه با نجس ملاقات کرده باشند. چیز‌های که از مال حرام تهیه شده باشند. چیز‌هایی که از مال مخلوط از حرام و حلال تهیه شده باشند. چیز‌هایی که از مالی تهیه شدند که حقوق واجب آن‌ها نظیر خمس و زکات پرداخت نشده است. چیز‌هایی که از مال حلال تهیه شدند، اما به خاطر اسراف و تبذیر مورد اشکال هستند. غذا‌ها و آشامیدنی‌های مشتبه و موارد کاملاً حلال. در روز ماه رمضان استفاده از تمامی موارد ذکر شده ممنوع است و شب هنگام، از افطار تا سحر اگر انسان بخواهد به مراتب عالی کمال انسانی برسد، فقط باید به موارد کاملاً حلال از خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها اکتفا کند. اینک که لازم است گرسنگی و تشنگی در سراسر روز ماه رمضان با ما همراه باشد، شایسته است از این فرصت برای یادآوری گرسنگی و تشنگی قیامت بهره برده و برای آن روز موعود توشه‌ای فراهم سازیم.
* عضو پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی
