هنوز چند روزی از چاپ گزارش کم آبی و بحران خشکسالی در کرمان با عنوان» کرمان خشکترین دوره ۴۰ سال اخیر را تجربه میکند» در همین صفحه نمیگذرد که حالا باید در مورد وقوع سیل و خسارات ناشی از آن در مناطق مختلف این استان حرف بزنیم.
انگار بین «سیل» و «بی آبی» در کرمان حلقهای به نام «سوء مدیریت» وجود دارد که توانسته رابطهای مستقیم به وجود بیاورد تا حاصل آن چیزی جز «ویرانی» نباشد.
در شرایطی که کرمانیها بزرگترین دغدغه و نگرانیشان، کمبود منابع آبی در این منطقه است، اما هیچ باران و بارشی حتی محدود هم آنها را خوشحال نمیکند و در عوض به دل نگرانیهایشان میافزاید. چون آنها میترسند نکند این بار سیلی بیاید و همان خانه و کاشانه و زمینهای کشاورزی لب تشنه را هم از بین ببرد.
با اینکه چند سالی است از طرح انتقال آب به کرمان صحبت میشود و مسئولان مانورهای زیادی بر روی آن میدهند، اما باید گفت سرعت عمل خشکسالی از سرعت اقدامات عملی مسئولان بسیار بیشتر بوده و گذری بر کرمان و مشاهده وضعیت کشاورزان گواهی بر این ادعاست.
وقتی طی چند روز اخیر ابرهای رحمت به بالای سر استانهای ایران آمدند و بارشهایی صورت گرفت، کرمانیها و بهخصوص کشاورزان این منطقه به جای اینکه نفس راحتی بکشند و از تأمین شدن حداقل بخشی از آب مورد نیازشان خوشحال شوند، از ترس وقوع سیل تنشان میلرزید.
سابقه نشان داده که بعد از هر بارشی، روان آبها در کویر به یکدیگر متصل و سیلی ویرانگر به وجود میآورند و تأسفبار اینکه این آبها مسیر باغات و زمینهای زراعی را در پیش میگیرند.
اما تأسفبارتر اینکه بعد سالها بارش و سیل و خسارت، هنوز متولیان امر در کرمان به این نتیجه نرسیدهاند تا برای استحصال و مهار و حفظ و بهرهبرداری از این آبهای روان فکری کرده و برنامهای داشته باشند. هرچند اجرای طرحهای آبخیزداری راحتترین و پیش پا افتادهترین کار است. اگر به عملکرد و گزارش کار مسئولان در استان کرمان مراجعه شود، مشاهده میشود آنقدر جلسه و نشست و دورهمی داشتهاند که حتماً باید به خاطر این همه تلاش از آنها تقدیر شود، اما خروجی این همفکری و جلسات فقط یک چیز بوده و آن هم اینکه کشاورزان این منطقه در بهار به خاطر وقوع سیل خسارت میبینند و در تابستان به خاطر کمآبی و خشکسالی.
هنوز در کرمان هیچ اقدامی در جهت مهار و حفظ روان آبها صورت نگرفته است و سیل روزهای اخیر و خسارت ناشی از آن بیانگر عملکرد چندساله مسئولان و حتماً خشکسالیهای تابستان هم مهر تأییدی بر بی توجهی و سوء مدیریت آنها خواهد بود.
نا گفته نماند کرمان فقط یک رودخانه دائمی دارد که بخشی از آبها را به پشت سدهای احداث شده بر روی رودخانه هلیل میرساند و آن هم در بیشتر فصول و روزهای سال خشک است.
اگر برای اکثر استانهای ایران شنیدن خبر ادامهدار بودن بارشها طی روزهای آینده خبر خوشحالکنندهای است، اما به کرمانیها باید گفت «مواظب باشید»، چون بر اساس آخرین نقشههای هواشناسی و پیشبینی کارشناسان اداره کل هواشناسی استان در اکثر مناطق رشد ابرهای همرفتی و رگبار باران گاهی همراه با رعد و برق و احتمال وزش تندبادهای موقتی و بارش تگرگ وجود دارد.
بنابراین، مثل همیشه، آب گرفتگی معابر عمومی و جاری شدن روان آب از بالادست و طغیان رودخانههای فصلی دور از انتظار نیست.
در بارشهای یکی دو روز اخیر هم بروز سیلاب در مناطقی مانند اندوهجرد و شهداد که از خشکترین و کم بارشترین مناطق استان به شمار میآیند، ثابت کرد لزوم اجرای طرحهای آبخیزداری بیش از پیش ضروری است.
البته در جنوب این استان هم سیل راه چندین روستا را مسدود کرد به طوری که مردم برای تردد در انتظار افت سطح آب رودخانهها ماندند.ای کاش امروز به جای اینکه بنویسیم با یک بارش مقطعی، «سیلاب خسارات زیادی به مناطق مختلف کرمان وارد و ۱۰ راه روستایی و یک راه اصلی در جنوب استان را مسدود کرد و در بخشهایی ریزش کوه موجب بروز خساراتی به تأسیسات انتقال برق شد و تیمهای امدادی در مناطق مختلف در آماده باش هستند»، مینوشتیم «پس از بارشهای اخیر و مهار روان آبها در کرمان، بخش قابل توجهی از منابع آبی مورد نیاز کشاورزان در تابستان تأمین شد.»
این سیل آخرین سیل نخواهد بود و خشکسالیها نیز آخرین خشکسالیها نیستند؛ و حتماً شنیدن صدای مسئولان در مورد طرحهای مطالعاتی و وعدههای دولتها برای انجام پروژههای مهم و روی زمین ماندن کارها و پاس دادن آنها به دولتهای بعد هم آخرین وعده و وعیدها نخواهد بود. آنچه در کرمان ثابت است سیل و خشکسالی و خسارت است.