سرویس سیاسی جوان آنلاین: کمتر کسی است که نداند در شرایط فعلی مهم‌ترین اولویت کشور رسیدگی به مشکلات فراوانی است که در نظام اجرایی موجب اتلاف فراوان سرمایه‌های کشور و همچنین نارضایتی بخش‌های گسترده‌ای از طبقات مختلف مردم شده است.
در چنین شرایطی که نظام اجرایی با بحران‌های مختلفی روبه‌رو است نمی‌توان انتظار داشت بدون برنامه یا هدفگذاری مشخص این مشکلات حل شود یا شرایط به سمت بهبود حرکت کند. همین نکته اتفاقاً در سخنان مقام معظم رهبری به شکل دیگری منعکس شد و آن‌هم تأکید بر ضرورت برنامه‌محوری کاندیدا‌های حاضر در انتخابات ریاست جمهوری بود. ایشان در یک توصیه مهم به افرادی که وارد عرصه انتخابات می‌شوند، گفتند: «این افراد از سخنان و وعده‌های فریبنده و بدون پشتوانه فکری و بدون در نظر گرفتن امکانات و یا بدون اطلاع از آن‌ها حتماً پرهیز کنند... کسانی که وارد عرصه انتخابات می‌شوند باید یک برنامه واقعی ارائه دهند به‌گونه‌ای که کارشناسان با شنیدن این برنامه، آن را تصدیق کنند». به این ترتیب می‌توان انتظار داشت که در آینده هر کاندیدایی باید با یک چشم‌انداز روشن در حوزه برنامه‌ریزی وارد انتخابات شود در غیر این صورت نمی‌توان به هیچ کاندیدایی اطمینان کرد. اساساً یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در کشور در طول انتخابات‌های گذشته همانند یک آسیب جدی باعث عدم پاسخگویی درباره عملکرد آن‌ها شده همین بحث فقدان برنامه است. عمدتاً شعار‌های کاندیدا‌ها پیرامون مسائل کلی و مبهم متمرکز شده و کمتر به مسائل جدی در حوزه‌های حساس کشور پرداخته شده است.
تاکنون عمده توان نیرو‌های انقلابی بر وحدت کاندیدا‌ها در انتخابات متمرکز شده، اما بحث برنامه‌محوری نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. انتظار از نیرو‌های انقلابی این است که علاوه بر تلاش برای ایجاد اتحاد و انسجام سراسری از متخصصان و صاحبنظران هر حوزه برای ارائه یک برنامه همه‌جانبه برای رفع مشکلات کشور بهره گرفته شود. شکی نیست که در صورت پیروزی در انتخابات نیز اصلی‌ترین درخواست مردم از نیرو‌های انقلابی تمرکز بر حل این مشکلات است و حل این مشکلات نیز بدون برنامه امکان‌پذیر نیست.
اصولاً برنامه‌محوری در جریان رقابت‌های انتخاباتی از سوی کاندیدا‌ها می‌تواند منافع فراوانی برای کشور داشته باشد. کاهش التهابات کاذب سیاسی در سطح جامعه و در واقع انتقال منازعات سیاسی از سطح توده‌ها به عمق افراد فرهیخته و مدیران اجرایی، ارائه تصویر واقعی از معضلات و مشکلات موجود و ترسیم برنامه هدفمند برای حل آن، پرهیز از کیش‌پرستی و اسطوره‌سازی افراد و امکان نقد سالم و پاسخگو کردن دولت به مردم، پرهیز از درگیری‌های هزینه‌ساز جناحی و ایجاد سازوکار مناسب برای رسیدن به حداقلی از اجماع نخبگان که ضرورت حل مشکلات جامعه امروز ایران است، مشخص شدن وزن سیاسی واقعی احزاب و شخصیت‌های سیاسی، تعمیق مشارکت در میان اقشار مختلف به ویژه جوانان تحصیلکرده و ایجاد فضای امید برای برون‌رفت از مشکلات و تأکید بر عملکرد افراد «نقش‌محور» به جای «فردمحور» در مدیریت کلان کشور و تسریع در چرخش نخبگان در جامعه همه از مزایای حضور برنامه‌محور گروه‌ها در انتخابات‌های گوناگون است.
متأسفانه در شرایط فعلی آنچه از کاندیدا‌ها مشاهده شده، نبود برنامه جدی برای حضور در عرصه انتخابات است. همین مسئله نیز سبب انتقاد مقام معظم رهبری از این شیوه حضور در انتخابات شده است. البته در این میان برخی تدابیر هم در مرحله تأیید صلاحیت ممکن است که در خصوص ارائه یک برنامه جدی از سوی کاندیدا‌ها بتواند تأثیر داشته باشد. به عنوان مثال یک ایده جدی وجود دارد که برنامه‌های کاندیدا‌های انتخابات ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفته و به عنوان یک متغیر مهم در بررسی صلاحیت‌ها تأثیر داده شود. ولی به‌رغم این که چنین ایده‌هایی عملی شود یا نه برنامه‌محوری گزینه‌ای است که باید از سوی خود کاندیدا‌ها اجرایی شود و در غیر این صورت ارزش چندانی نخواهد داشت. برنامه‌ای که در نهایت مهم‌ترین ناظران آن خود مردم خواهند بود که بر اساس این برنامه یک کاندیدا را در صندوق رأی انتخاب خواهند کرد.
شاید یکی از دلایلی که برنامه‌محوری هنوز به جزئی جدی از برنامه‌های انتخاباتی در ایران تبدیل نشده عدم فعالیت‌های حزبی در داخل کشور است. متأسفانه بر خلاف بسیاری از کشور‌های دنیا هنوز ساز و کار مشخصی برای خروج کاندیدا‌ها از درون احزاب وجود ندارد و این کار به مذاکرات دقیقه نودی بین احزاب مختلف در قالب شورا‌های ائتلاف محول می‌شود. این در حالی است که باید برنامه جدی باید برای اداره کشور از سوی احزاب وجود داشته باشد تا در نهایت با مشخص شدن کاندیدای هر حزب امکان ارائه این برنامه نیز وجود داشته باشد. جدی‌ترین مثالی که در این باره وجود دارد رقابت‌های ریاست جمهوری در امریکاست که احزاب با مناظره‌های مداوم و جدال‌های درون‌حزبی به کاندیدای نهایی میرسند. با این سیستم در صورتی که یک کاندیدا به برنامه نهایی خود عمل نکند امکان بازخواست جدی حزب یا احزاب مربوطه نیز وجود دارد و امکان نظارت دقیق‌تر مردم نیز بر عملکرد آینده کاندیدا‌ها وجود خواهد داشت. البته به طور حتم در انتخابات کنونی امکان ایجاد چنین ساز و کاری وجود ندارد، اما می‌توان در دوره‌های بعدی به صورت جدی در فکر ایجاد ساز و کارهای حزبی برای برنامه‌محور کردن انتخابات‌ها بود.
بسمه تعالی
