سویس سبک زندگی جوان آنلاین: وَ تَحَنَّنُوا عَلَی أَیتَامِ النَّاسِ کمَا یتَحَنَّنُ عَلَی أَیتَامِکمْ وَ تُوبُوا إِلَی اللَهِ مِنْ ذُنُوبِکمْ
«و با یتیمان مردم مهربانی کنید، تا با یتیمان شما مهربانی شود و از گناهان خود به سوی خدا توبه کنید.»
از برکات بزرگ ماه خدا، رمضان عزیز، اهتمام به امور ایتام است. رسیدگی به یتیمان همواره مورد توجه اسلام بوده، اما در این ماه از اهمیت بیشتری برخوردار است. روزی پیامبر اکرم (ص) به اصحاب خویش فرمودند: «هرکس کفالت یتیمی را بر عهده بگیرد و مخارج او را بدهد میان من و او در بهشت چنین نزدیکی و قرابتی است» آنگاه حضرت اشاره به انگشت اشاره خویش و انگشت وسط کردند. (سفینة البحار، جلد ۸، صفحه ۷۴۰)
علی (ع) نیز در وصیت خویش هنگام وفات این گروه از جامعه را مورد عنایت قرار داده و میفرمایند: «خدا را، خدا را درباره یتیمان مبادا آنان را در انتظار بگذارید و شما باشید و حق شأن ضایع شود.» (کافی- کتاب العشره)
جز اینها نکتهای که مورد توجه پیامبر (ص) قرار گرفته این است که این عالم، عالم مکافات و جزاست. از هر دست انسان بدهد از همان دست میگیرد. اگر امروز با ایتام مردم مهربانی کند فردا با ایتام او مهرورزی خواهد شد.
نکته دیگری که در این خطبه به آن اشاره شده بحث توبه و استغفار از گناهانی است که آدمی مرتکب شده است. علی (ع) در عبارتی زیبا میفرمایند: «بر شما باد که در ماه رمضان زیاد استغفار کنید و از خدا حاجت بطلبید، زیرا دعا بلاها و گرفتاریها را از آن انسان دور میسازد و استغفار و توبه گناهان شما را محو میکند و از بین میبرد.» (امالی، شیخ صدوق، صفحه ۶۱)
یکی از وسوسههای شیطانی که گریبانگیر بسیاری از انسانها میشود این است که هرگاه عزم توبه میکنند و میخواهند از گناهان گذشته خویش بازگردند و جبران مافات کنند شیطان آنان را به عمر طولانی که در پیش دارند فریب میدهد و توبه آنان را به تأخیر میاندازد. آنان در این تسویف (امروز و فردا کردن) میمانند و میمانند تا خدای ناکرده توبه نکرده از دنیا میروند.
رسول خدا (ص) در این خطبه میفرمایند: (تا هنگامی که فرصت دارید و در چنین شرایط و بستر مناسبی که برای شما فراهم شده است) از گناهان خود توبه کنید و به سوی خدا بازگردید.
در روایت دیگری که مرحوم شیخ صدوق در کتاب «من لایحضره الفقیه» از پیامبر اکرم (ص) نقل کردهاند آمده است: «هر کس یک سال قبل از مرگ خویش توبه کند خدا توبهاش را میپذیرد.» آنگاه فرمودند: «یکسال زیاد است... هر کس یک ماه قبل از مرگ توبه کند خدا از او قبول میکند.» بعد فرمودند یک ماه نیز زیاد است، هر کسی یک روز قبل از مرگ از گناهان خویش بازگردد و توبه کند مورد عنایت حق تعالی قرار خواهد گرفت. باز فرمودند یک روز هم زیاد است، هر کس یک ساعت پیش از مرگ توبه کند خداوند خواهد پذیرفت. آنگاه فرمودند حتی یک ساعت هم زیاد است، هر کس توبه کند در حالی که جانش به اینجا (اشاره به حلق) رسیده باشد خداوند از او خواهد پذیرفت.
چنین جملاتی از پیشوای اسلام حضرت محمد (ص) بیشترین تغییر را در مسلمانان ایجاد میکند و باعث میشود از فرصتهای به وجود آمده نهایت بهرهبرداری را بنمایند تا خدای ناکرده بدون آمرزش الهی از این جهان مفارقت نکنند.
*عضو پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی