سرویس بین الملل جوان آنلاین: همانطور که انتظار میرفت، به تعبیر وندی شرمن «خارج مذاکرات» در تاریکی مذاکرات وین رشد خوبی دارد. تیمهای مذاکرهکننده دیشب نتایج خوب به دست آمده را جمعبندی کردند تا بعد از ۱۴ روز مذاکره به پایتختهای خود برگردند و درباره برخی «اختلافات کلیدی» باقیمانده از مسئولان ارشد کسب تکلیف کنند. محمدجواد ظریف هم که این روزها به اروپا سفر کرده، مانند باز شکاری دوروبر محل گفتگوها میچرخد تا در صورت توافق، طعمه توافق دوم را در آستانه انتخابات تقدیم دولت حسن روحانی کند.
عباس عراقچی دیروز قبل از جلسه جمعبندی ۱۴ روز مذاکره گفت که «پیشرفتهای خوبی» در مذاکرات به دست آمده و تیمهای مذاکرهکننده برای کسب تکلیف درباره «چند موضوع کلیدی باقیمانده» به پایتختها برمیگردند. طی شش هفتهای که از شروع مذاکرات حضوری در وین گذشته، این سومین بار است که تیمهای مذاکرهکننده به پایتختها برمیگردند. عراقچی بازگشت به پایتختها را برای «مشورتهای آخر» خوانده و در حالی ابراز امیدواری کرده که «انشاءالله» مشکلات باقیمانده هم حل شود که از وجود «چند موضوع کلیدی» حل نشده، صحبت کرده است. طبق روال مذاکرات، او و طرفهای مذاکرهکننده در وین نمیگویند که «چند موضوع باقیمانده» چه چیزهایی هستند و آیا اساساً مذاکرات همچنان در چارچوب برجام پیش میرود یا نه! در تهران این نگرانی فزاینده وجود دارد که مذاکرات از چارچوب مرزهای برجام خارج شده و وارد مسائل دیگر هم شود.
مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون سیاستهای خارجی مجلس دیروز گفت: «کشورمان هیچ چیزی اضافهتر از برجام نخواهد دید و جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین تعهدی فراتر از برجام نخواهد پذیرفت.» حدسها درباره مذاکرات فرابرجامی حتی در واشنگتن هم وجود دارد.
محمدولی نصر، کارشناس مسائل ایران حدود دو هفته قبل، طولانی شدن مذاکرات در وین را نشانه ورود مذاکرات به مسائلی فراتر از برجام خوانده بود.
عبور از «اول امریکا» به همزمانی؟!
همنظر با عراقچی، سرگئی ریابکف، نماینده روسیه در وین هم از پیشرفت مذاکرات خبر داده است. او همچنین در موضعی که تقریباً جدید به حساب میآید، گفته که اقدامات ایران و امریکا برای احیای برجام باید «همزمان» باشد؛ موضوعی که البته تاکنون در تهران رد شده است. معلوم نیست موضوعات کلیدی باقیماندهای که عراقچی از آنها صحبت کرده، شامل «همزمانی» هم میشود که تاکنون موضوع اختلاف میان ایران و امریکا بوده است یا نه؟ نماینده ارشد ایران در مذاکرات وین در حالی از پیشرفت در مذاکرات صحبت کرده است که همین چند روز پیش، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در یک کنفرانس خبری گفته بود «چالشهای بزرگی» در مذاکرات وجود دارد که باید حل شود. ظاهراً نزدیک شدن -پنجم خردادماه- موعد تمام شدن مهلت توافق ایران و آژانس و بحث انتخابات ۲۸ خرداد، باعث شده که طرفین سرعت بیشتری برای توافق خرج کنند، اما در اینکه آیا چنین سرعتی باعث یک «توافق بد» به جای «توافق نکردن» خواهد شد یا نه، شک و تردید وجود دارد. عراقچی دیروز گفت: «الان در موقعیتی قرار داریم که میتوانیم جمعبندی کلی داشته باشیم، چند موضوع کلیدی هست که باید حل شود. روی بقیه موارد، توافق وجود دارد.»
او گفته که «الان موقعی است که یک رجوع به پایتختها انجام و مشورتهای آخر صورت گیرد و انشاءالله مذاکرات را ادامه دهیم.»
استفاده عراقچی از لفظ «مشورتهای آخر» نشاندهنده نزدیک بودن به زمان توافق است، ولی تأکید او روی «اختلافات کلیدی» نگرانیهایی را به وجود آورده است که شاید تیم مذاکرهکننده محتوای مذاکرات را قربانی «فرجه زمانی» باقیمانده تا انتخابات میکند. اینکه توافق احتمالی در چه سطحی انجام خواهد شد، مشخص نیست، ولی سفر ظریف به اروپا و چرخیدنهای او در نزدیکی محل مذاکرات، حدس و گمانهایی به وجود آورده که او نیز در حال فراهم کردن شرایط روانی است. اگر ظریف به توافقی جدید دست پیدا کند، این دومین توافق است که او ظرف کمتر از شش سال تقدیم دولت روحانی میکند؛ توافقی که البته در مقطعی حساس و در آستانه مذاکرات صورت میگیرد.
تداوم مذاکرات حتی یک ماه به انتخابات!
در شرایط معمول، دولتها در آستانه انتخابات مذاکرات با این سطح از حساسیت را قطع میکنند تا تکلیف انتخابات مشخص شود. اواخر سال ۱۳۹۱، زمانی که مذاکرات مخفی «کانال عمان در جریان بود» علیاکبر صالحی در فروردین ۱۳۹۲ مذاکرات را متوقف کرد، ولی حالا در شرایطی که حدود چهار هفته به انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ باقیمانده، دولت حسن روحانی همچنان بر تداوم مذاکرات اصرار دارد.