کرونا و اندک زمان باقیمانده تا المپیک توکیو بهانه خوبی بود برای توجیه برگزاری ضعیف و دور از انتظار مسابقات بینالمللی جام تختی با حضور تنها دو کشور خارجی اما با توجه به اینکه رقابتهای حائز اهمیت جام تختی سالهاست که کمفروغ برگزار میشود این داستان بهانه خوبی بود برای آنکه نگاهی بیندازیم به نحوه برگزاری رقابتهای بینالمللی کشتی که در ایران برگزار میشود.
اگرچه جام تختی یکی از حائز اهمیتترین مسابقات بینالمللی کشتی ایران است اما تنها رقابتی نیست که در تقویم اتحادیه جهانی ثبت شده است. در واقع علاوه بر جام تختی، رقابتهای بینالمللی جام یادگار امام(ره)، رقابتهای بینالمللی کشتی آزاد و فرنگی جام شاهد در رده جوانان و همچنین مسابقات بینالمللی کشتی آزاد و فرنگی بزرگداشت روز جهانی کودک در رده نوجوانان نیز از دیگر مسابقات کشتی ایران است که جایگاه خاصی در تقویم اتحادیه جهانی کشتی دارد. جایگاهی که البته در طول سالهای اخیر دستخوش تغییراتی نیز شده و اما بهرغم حفظ جایگاهی که در این تقویم داشته به واسطه عدم توجه در برگزاری کیفی به وضوح از اعتبار آن کاسته شده است و بیم آن میرود که ادامه این روند اتفاقاتی به مراتب ناگوارتر را به دنبال داشته باشد.
تختی؛ جامی که از اعتبار افتاد
جام تختی پیش از این به عنوان دومین جام جایزه بزرگ فیلا ثبت شده بود اما برگزاری ضعیف این رقابتها و کیفیت پایین و سؤالبرانگیز آن و همچنین عدم استقبال تیمهای مطرح و کشتیگیران نامدار دنیا به دلیل عدم پرداخت جوایز قابل توجه باعث شد تا به سادگی از فهرست جامهای جایزه بزرگ و معتبر خارج شود و جای خود را به ساساری ایتالیا دهد. امتیازهای جام تختی تا سه سال قبل در رنکینگ جهانی محاسبه میشد اما این امتیاز هم خیلی زود به واسطه کیفیت مسابقات و همچنین نارضایتی سرمربیان تیمهای ملی آزاد و فرنگی که به این رقابتها به چشم انتخابی تیم ملی مینگریستند خارج شد. داستانهایی که بیارتباط به کیفیت برگزاری مسابقات نبود. برای نمونه میتوان به روند حضور تیمهای خارجی طی سالهای اخیر و از سی و ششمین دوره برگزاری این رقابتها تا چهلمین دوره که چندی پیش برگزار شد اشاره کرد و تعداد حضور تیمها و کشتیگیران خارجی که تعداد آنها از 166 نفر به کمتر از انگشتان دو دست نزول کرده است. البته رقابتهای امسال که کرونا بهانه خوبی بود برای توجیه عدم استقبال از آن روی سالهای دیگر را سفید کرد اما تا قبل از آن نازلترین سال برگزاری رقابتهای جام تختی به چهلمین دوره برمیگشت که تنها ارمنستان با کشتیگیران درجه چندم خود و اوکراین و روسیه با تنها دو کشتیگیر راهی کرمانشاه شده بودند تا روند نزولی و از اعتبار افتادن جام تختی را به رخ بکشند!
جام یادگار امام، جام مدعیان داخلی
اوضاع اما برای جام بینالمللی یادگار از جام تختی هم بدتر بود. جامی که اوایل دهه 80 طالقانی، رئیس وقت فدراسیون کشتی آن را پایهریزی کرد و شروع خوبی هم داشت اما عدم توجه به برگزاری کیفی آن باعث شد تا در مقطعی به طور کامل حتی از تقویم فیلا نیز کنار گذاشته شود اما با تغییر برنامه و موکول کردن مسابقات آن از بهمن 91 به خرداد 92 مجدداً در تقویم فیفا جای گرفت اما این داستان نتوانست تغییر قابل توجهی در کیفیت مسابقات ایجاد کند به طوری که در همان سال که جام یادگار امام بار دیگر به تقویم فدراسیون جهانی بازگشت، از 109 کشتیگیری که در آن دوره از رقابتها حضور داشتند تنها 15 نفر خارجی بودند از کشورهایی چون ترکیه، گرجستان و آذربایجان و مابقی کشتیگیران داخلی بودند به طوری که این دوره از رقابتهای جام تختی بیشتر به رقابت مدعیان داخلی در اوزان دهگانه میماند تا رقابتهای بینالمللی! دست آخر نیز با توجه به اینکه رقابتهای بینالمللی کشتی اکثر کشورها به نام قهرمانان آنها نامگذاری شده (از جمله جامهای یاریگین و پادوبنی در روسیه، یاشاردوغو در ترکیه و دانکلوف و نیکولا پتروف در بلغارستان و...) جام بینالمللی یادگار امام به جام عبدالله موجد، دارنده طلای المپیک و پنج طلای جهان تغییر نام داد تا اواخر سال 98 رقابتهای لیگ برتر کشتی با نام جام یادگار امام به کار خود ادامه دهد.
جامهای بی سر و صدا
اما تأسفبارتر اینکه آنچه امروز زنگ خطر جدی را برای جامهای بینالمللی کشتی در رده بزرگسالان به صدا درآورده، حالا طی دو رقابت بینالمللی دیگر کشتی ایران را نیز در معرض خطری جدی قرار داده است. رقابتهای بینالمللی کشتی آزاد و فرنگی جام شاهد در رده جوانان و مسابقات بینالمللی کشتی آزاد و فرنگی بزرگداشت روز جهانی کودک در رده نوجوانان، این دو رقابت نیز طی سالهای اخیر به دلیل عدم استقبال پرفروغ کشورهای خارجی همواره با سطح کیفی نه چندان قابل توجهی برگزار شده است به طوری که حتی شاهد برگزاری این رقابتها با تنها حضور چهار کشور آنهم نه با تمام نفرات خود بودهایم و بیشتر قزاقستان، ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان پای ثابت مسابقات آن بودند و بعضاً کشورهایی چون عراق، اوکراین، مولداوی، گرجستان و... برای حضور در آن پا پیش گذاشتهاند.
باید هوشیار بود
اینکه داستان از کجا آب میخورد بحثی طولانی است. در واقع برای نمونه میتوان به جام تختی اشاره کرد که یک الگو و اسطوره ملی است و برای برگزاری آن در حد نام و شأن این پهلوان به چیزی بیش از تلاش فدراسیون کشتی نیاز است و باید همه ورزش دست به دست هم دهند تا این مسابقات بار دیگر اعتبار خود را در دنیا به دست آورد. خصوصاً که شاهد هستیم طی سالهای اخیر به دلیل مشکلات متعددی چون مسائل مالی، تحریمها و حتی گاهی سیاهنماییها به واسطه اتفاقاتی که در خاورمیانه رخ میهد از تعداد تیمهای حاضر در مسابقات بینالمللی ایران که در تقویم جهانی نیز جای دارند کاسته شده و این رقابتها با استقبال چشمگیری مواجه نمیشود. حال آنکه در شرایط مشابه، جامهایی چون پیكارهای بینالمللی جام پیت لاسینسکی لهستان، رقابتهای بینالمللی کشتی جام وهبی امره ترکیه، مسابقات کشتی جام مربیان و کشتیگیران برتر اوکراین (کشتی جام قهرمانان اوکراین) و... توانستند اعتبار خوبی بههم زده و برای خود سری در سرها درآورند.
کشتی ایران در حالی امروز در برگزاری مسابقات خود با کیفیت سابق درمانده که پیشتر علاوه بر مسابقات نامبرده رقابتهای بینالمللی دیگری نیز توسط هیئتهای استانها برگزار میکرد که اگر چه در تقویم فیفا ثبت نشده بود اما میتوانست تیمهای زیادی را به ایران بکشاند. مسابقاتی چون جام شهید موسوی در مشهد یا جام شهید شیرودی در مازندران اما این چشمه هم در صورت عدم حمایت همانند مسابقات بینالمللی که پیشتر در قم برگزار میشد و حالا به تاریخ پیوسته، خواهد خشکید.