تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۹ به بخش‌های اقتصادی مبلغ ۱۸ هزار و ۹۸۹ میلیارد تومان است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل معادل ۸/۹۴ درصد افزایش داشته‌است؛ رشد تأمین مالی بانک‌ها در سال ۹۹ به نظر می‌رسد با رشد تولید همراه نبوده، زیرا بر اساس گزارش مرکز آمار رشد اقتصادی در ۹ ماهه ابتدایی این سال منفی ۲/۱ بوده‌است.
وضعیت دخل و خرج سیستم بانکی ایران نیاز به رسیدگی جدی دارد، زیرا با رشد حجم منابعی که در اختیار بانک‌هاست، بدهی‌های آن‌ها به سپرده‌گذاران تشدید شده‌است و در قبال آن سرمایه اندکی دارند، بدین ترتیب کفایت سرمایه پایین سیستم بانکی ایران به عنوان یک چالش هنوز خود‌نمایی می‌کند.
چون تورم عمومی و بخشی در اقتصاد ایران به مراتب از نرخ سود سپرده بانکی یا نرخ بهره تسهیلات بالاتر است، بانک‌ها پول ارزان دریافت و پول ارزان‌تر به سپرده‌گذارن پرداخت می‌کنند، در سوی دیگر وام‌گیرندگان و تسهیلات‌گیرندگان از نظام بانکی اگر صرفاً وجوه را به دارایی‌هایی، چون زمین و ساختمان یا طلا، سکه و خودرو تبدیل کنند به واسطه رشد ارزش این دارایی‌ها و کاهش ارزش پول بعد از مدتی انتفاع می‌برند و ثروتمند می‌شوند.
بدهکاران بانکی حامی و مدافع تورم
نکته دیگر آن است که وام‌گیرندگان هزاران میلیارد تومانی از سیستم بانکی سود خود را در ایجاد و افزایش تورم می‌بینند، زیرا هر چقدر ارزش پول کاهش یابد، بدهی آن‌ها به بانک نزول می‌کند و از طرف دیگر ارزش دارایی‌های بادوام آن‌ها افزایش می‌یابد، به همین دلیل شاهد ایجاد انگیزه برای ایجاد تورم در اقتصاد ایران هستیم و ده‌ها سال است که تلاشی برای تقویت ارزش پول ملی به چشم نمی‌خورد زیرا تورم هواداران زیادی در اقتصاد دارد.
توزیع ناعادلانه تسهیلات بانکی
نکته جالب توجه در این میان آن است که منابع ارزان‌قیمت تسهیلات بانکی طی دهه‌های گذشته به شکل عادلانه بین مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان توزیع نشده‌است و هنوز میلیون‌ها ایرانی نتوانسته‌اند برای یکبار هم که شده وام دریافت کنند چرا که یا ضامن نداشته‌اند یا اینکه درآمد مناسب برای بازپرداخت اقساط نداشته‌اند، اما در همین بین، ثروتمندان بسیاری صرفاً از محل دریافت وام و تبدیل آن به یک کالای بادوام سود کلانی به دست آورده‌اند.
ثروت‌اندوزی از طریق اخذ تسهیلات بانکی
اخذ تسهیلات بانکی و تبدیل وام به کالا‌های بادوام، به خودی خود یک فعالیت اقتصادی است که محل ثروت‌اندوزی بسیاری از سرمایه‌داران به شمار می‌رود، نکته جالب اینجاست که هنوز مقوله اعتبار‌سنجی، رعایت استاندارد‌های حسابداری جهانی و رعایت قوانین مرتبط با ذی‌نفع واحد در سیستم بانکی ایران عملیاتی نشده‌است، به شکلی که برخی از خود بانکداران با تأسیس شرکت‌های تو در تو و هرمی وهلدینگ‌های پیچ در پیچ گمراه‌کننده بخش زیادی از تسهیلات بانکی با منشأ سپرده‌های مدت‌دار را به شرکت‌های خود تزریق می‌کنند تا جایی که حساب سرمایه بانک خود را منفی و حساب سرمایه شرکت‌های خود را مثبت می‌کنند.
۸۰ درصد نقدینگی شبه‌پول و در اختیار بانک‌هاست
نتیجه وضعیت کنونی بانکداری آن است که ۸۰ درصد نقدینگی کل همیشه در بانک است و بانک‌ها و گروه‌ها و هلدینگ‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشتری اول تسهیلات بانکی هستند، شاید به همین دلیل است که بیش از یک میلیون‌و۳۰۰ هزار شرکت در ایران ثبت شده‌است و به رغم افزایش حجم تسهیلات پرداختی به اقتصاد و رشد تعداد شرکت‌های ثبتی، اما خبری از رشد اقتصادی نیست، زیرا منابع بانکی به نام تولید و به کام سفته‌بازی در بخش‌هایی، چون بورس، زمین و ساختمان، طلا، سکه و خودرو به انحراف می‌رود و خبری از ساخت و تولید نیست.
یکی از اتفاق‌های جالب در دوره ریاست عبدالناصر همتی بر سیستم بانکی ایران آن است که در سال ۹۹ بانک‌ها ۹۴ درصد بیشتر از سال ۹۸ به اقتصاد تسهیلات پرداخت کردند، اما به استناد مرکز آمار حداقل در ۹ ماهه ابتدایی سال ۹۹ نه‌تن‌ها رشد اقتصادی ایجاد نشده، بلکه رشد اقتصادی منفی ۲/۱ بوده‌است، نکته جالب توجه دیگر اینکه با تورم عمومی ۳۰ تا ۴۰ درصد در سال ۹۹ بانک‌ها در مجموع به طور میانگین بین ۱۵ تا ۲۰ درصد سود اسمی به سپرده‌های بانکی داده‌اند، از این‌رو سپرده‌گذاران به شکل حقیقی نه‌تن‌ها سودی از بانک دریافت نکرده‌اند، بلکه بخشی از ارزش واقعی پول خود را هم از دست داده‌اند.
گزارش مقدماتی بخش پولی بانک مرکزی مانده تسهیلات پرداختی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری در سال گذشته را حدود ۲ هزارو ۴۰۰ هزار میلیارد تومان ارزیابی کرد، در همین راستا بانک مرکزی اعلام کرد: تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۹ به بخش‌های اقتصادی مبلغ ۱۸هزار و ۹۸۹ میلیارد تومان است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل معادل ۸/۹۴ درصد افزایش داشته‌است.
سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در کلیه بخش‌های اقتصادی طی ۱۲ ماهه سال جاری مبلغ ۱۱ هزار و ۶۳۵ میلیارد تومان معادل ۳/۶۱ درصد کل تسهیلات پرداختی است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل معادل ۱/۱۲۱ درصد افزایش داشته‌است.
سهم تسهیلات پرداختی بابت تأمین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن طی ۱۲ ماهه سال جاری معادل ۴هزارو۳۵۴ هزار میلیارد تومان بوده‌است که حاکی از تخصیص ۴/۳۷ درصد از منابع تخصیص‌یافته به سرمایه درگردش تمام بخش‌های اقتصادی مبلغ ۱۱ هزار و ۶۳۵ میلیارد تومان است. از ۵هزارو۷۹۷ هزارمیلیارد تومان تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل ۱/۷۵ درصد آن در تأمین سرمایه در گردش پرداخت شده‌است که بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تأمین منابع برای این بخش توسط بانک‌ها در سال جاری است.
