چکیدهای از یادداشت سارا ارجمند در کانال تلگرامی «زومیت» را در ادامه میخوانید: باید خوشحال باشیم که هنوز شواهدی از تماس با تمدنهای فرازمینی به دست نیامده است، زیرا تلاش برای برقراری ارتباط با فرازمینیها (در صورت وجود) میتواند بهشدت برای تمدن انسان خطرناک باشد.
در طول ۶۰ سال گذشته دانشمندان با تلسکوپهای رادیویی به جستوجوی فرازمینیها پرداختند و در انتظار سیگنالهای احتمالی فرازمینیها از ستارههای دوردست ماندند. بخش عمدهای از این تلاشها توسط مؤسسه جستوجوی هوش فرازمینی (SETI) در کالیفرنیا سازماندهی شدند، اما تاکنون هیچ موفقیتی به دست نیامده است. برخی دانشمندان به دنبال برنامهای فعالتر به نام ارسال پیام به هوش فرازمینی (METI) هستند. این برنامه فقط شامل شنیدن نیست بلکه شامل ارسال پیامهای قدرتمند به دیگر ستارهها و برقراری ارتباط است.
جستوجوی فرازمینیها به مرحلهای بالاتر از پیچیدگی فناوری رسیده است؛ در نتیجه باید به ریسکهای آن هم توجه داشت و قوانینی در سطح ملی و بینالمللی اعمال کرد. بدون نظارت، حتی شخصی با دسترسی به فناوری مخابراتی قدرتمند میتواند بر آینده زمین تأثیر بگذارد. به یک دلیل ساده فرازمینیها میتوانند از نظر فناوری بسیار پیشرفتهتر از ما باشند: اغلب ستارههای کهکشان قدیمیتر از خورشید هستند. اگر تمدنهایی روی برخی سیارهها شکل گرفته باشند در نتیجه تمدنهای زیادی در کهکشان وجود دارند که ممکن است چند میلیون سال از تمدن ما پیشرفتهتر باشند. ممکن است بسیاری از این تمدنها گامهای قابل توجهی برای اکتشاف و مستعمرهسازی کهکشان برداشته باشند.
از این رو راز بزرگی به نام تناقض فرمی (Fermi Paradox) مطرح میشود. این تناقض نشان میدهد که چرا تاکنون هیچ تمدن فرازمینی را مشاهده نکردهایم. جوابهای زیادی پیشنهاد شده است. بر اساس یکی از این جوابها تمدنهای فرازمینی به یک دلیل مهم از برقراری ارتباط خودداری میکنند: ارسال سیگنال میتواند فاجعهبار باشد. در طول تاریخ زمین شاهد اتفاقهای متعددی هنگام برخورد تمدنها با فناوری هستیم، فناوری پیشرفتهتر یک تمدن میتواند باعث نابودی یا مستعمرهسازی تمدنی دیگر شود. نسخه کیهانی این اتفاقات میتواند دلیلی برای سکوت تمدنهای فرازمینی احتمالی باشد، زیرا نشان دادن خود میتواند به معنی به دام افتادن یا شکار شدن باشد.
فعالیتهای METI در ازای دستاوردهای اندک میتوانند ریسکهای زیادی تحمیل کنند، اما این نگرانیها حامیان این فعالیتها را متقاعد نمیکنند. داگلاس واکوچ از مؤسسه بینالمللی MET معتقد است نیازی به نگرانی برای خطر تهاجم فضایی نیست. در طول یک قرن اخیر سیگنالهای رادیویی و تلویزیونی متعددی به فضا ارسال شدهاند و تمدنهای پیشرفتهتر از ما احتمالاً این سیگنالها را کشف کردهاند. اگر میخواستند به ما حمله کنند حتماً تاکنون این کار را انجام داده بودند.
واکوچ معتقد است در ارزیابی ریسکها نهتنها باید ریسک ناشی از یک اقدام بلکه باید ریسک اقدام نکردن را هم در نظر گرفت. دنیای کنونی با تهدیدهای بالقوه متعددی مثل گرمایش جهانی و بیثباتی محیطی روبهروست و ممکن است تمدنهای پیشرفتهتر در گذشته با این مشکلات روبهرو شده و برایشان راهحلی پیدا کرده باشند.
اگر بشریت حین تلاش با تماس با فرازمینیها با پیامدهایی روبهرو شود، باید افراد بیشتری را در تصمیمگیری درباره اقدام هوشمندانه سهیم کرد و این وظیفه نباید صرفاً بر عهده مجموعهای از ستارهشناسان رادیویی قرار بگیرد.
امروزه هیچ منعی برای ارتباط با فرازمینیها وجود ندارد. پژوهشگران SETI از برخی پروتکلهای غیر رسمی برای برقراری ارتباط با فرازمینیها استقبال کردهاند، اما این پروتکلها هنوز تا مرحله قانونی شدن فاصله دارند، زیرا تاکنون صحبت درباره ملاقات یا تماس با فرازمینیها با وجود منطقی بودن چنین رویدادی هنوز در سطح فرضیه باقی مانده است.
البته حتی گوش دادن به سیگنالها مشکلات نظارتی خود را دارد: برای مثال اگر شخصی بتواند سیگنالی فرازمینی کشف کند، باید برای پاسخگویی و چگونگی پاسخ دادن تصمیمگیری شود. قطعاً چنین اقدامی نتیجه تصمیمی جمعی است و میتواند زندگی بشر را تهدید کند، اما فعلاً هیچ مکانیسم نظارتی وجود ندارد. هر فرد یا ملتی میتواند به خواست خود سیگنالهایی ارسال کند.
SETI در سال ۲۰۱۵ برنامه ۱۰سالهای به نام Breakthrough Listen با بودجه ۱۰۰ میلیون دلاری آغاز کرد؛ در نتیجه سیگنالهای بیشتری ثبت و از توان محاسباتی بیشتری برای تحلیل سیگنالهای ضبطشده استفاده خواهد کرد. نمیتوان پیشبینی کرد چقدر با کشف فرازمینیها فاصله داریم، اما بر اساس تخمینهای گرتز، شانسمان صد برابر گذشته افزایش یافته است.
هر دو مسیر گوش دادن به فرازمینیها یا تلاش برای برقراری ارتباط با آنها به مرحلهای رسیده که مستلزم بحث عمومی و گسترده و همچنین قانونگذاری است. رهبران ملتها باید در این راستا تلاش کنند و از طریق سازمان ملل اقدامی هماهنگ انجام دهند وگرنه ممکن است خیلی دیر شود.