سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در حالی به پایان رسید که ماشین جنگ روانی دشمن و امتداد داخلی آن تلاش زیادی برای ناامیدسازی و منصرف کردن مردم از مشارکت به کار بسته بود، اما جامعه ایرانی مسئولیت‌شناسی و بلوغ فکری و سیاسی خود را نمایان ساخت و پاسخ محکم و قاطعی به بدخواهان و دشمنان داد. شایان ذکر است که بررسی‌ها نشان می‌دهد در این دوره، شدت تلاش دشمن، رسانه‌های آن و برخی جریانات داخلی برای القای یأس و سرد کردن تنور انتخابات در تاریخ انقلاب اسلامی بی‌سابقه بوده است.
با وجود تلاش‌های روزافزون امپراتوری رسانه‌ای نظام سلطه برای ناامید و منصرف‌سازی مردم، مشارکت در این انتخابات بالاتر از پیش‌بینی‌ها و البته کمتر از میانگین ادوار قبلی است که ضروری به نظر می‌رسد که دلایل این کاهش مشارکت مورد واکاوی قرار گیرد.
نخستین و برجسته‌ترین عامل کاهش مشارکت، نارضایتی‌ها و گله‌مندی‌های کنونی ناشی از وضعیت معیشتی و اقتصادی عامه مردم است. طبیعی است نوع رفتار آقای روحانی و کارنامه دولت وی در ناامیدسازی مردم بی تأثیر نبوده است. تجربه تاریخی و مطالعه ادوار گوناگون انتخابات نشان می‌دهد در دوره تصدی‌گری مدیران با گرایش لیبرال، اجرای الگو‌های وارداتی توسعه و بی‌توجهی به طبقات محروم و مستضعفین، سبب به حاشیه راندن طبقه متوسط به پایین و کم‌برخورداران جامعه شده و این امر نتایج خود را در پای صندوق آرا نیز نشان می‌دهد، برای نمونه کم‌ترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری، ۵۱ درصد و مربوط به سال ۱۳۷۲ و پس از یک دوره اجرای سیاست تعدیل و اعمال رویکرد‌های تکنوکرات‌لیبرال دولت سازندگی است. همچنین رویکرد‌های افراطی تجدیدنظرطلبان در بحران‌آفرینی و دوری از متن مسائل مردم در سال‌های موسوم به دوم خرداد، کم‌ترین میزان مشارکت در انتخابات دومین دوره شورا‌های شهر و روستا در سال ۱۳۸۱ رخ داد و برای نخستین بار عدد مشارکت در یک انتخابات به زیر ۵۰ درصد تنزل یافت. این در حالی بود که این انتخابات بدون هیچ گونه نظارت استصوابی شورای نگهبان و با حضور حتی برخی جریانات خارج از نظام برگزار شده بود و کسی نمی‌تواند افت مشارکت آن را به رد‌صلاحیت‌ها نسبت دهد. یک سال بعد در اثر عملکرد امیدآفرین اصولگرایان در شورای شهر تهران بود که مشارکت اندکی بهبود یافت و در انتخابات مجلس هفتم به بالای ۵۰ درصد رسید. در ادامه با تغییر دولت و روی کار آمدن اصولگرایان عملاَ روند مشارکت در انتخابات تصحیح شد و حالت صعودی یافت.
با توجه به این بررسی آماری و تحلیل تاریخی به خوبی پیداست که رابطه مستقیمی میان کارنامه مجالس، دولت‌ها و شورا‌ها در میزان اقبال عمومی برای تداوم مشارکت انتخاباتی وجود دارد. عملکرد دولت مورد حمایت اصلاح‌طلبان که موج وسیعی از نارضایتی معیشتی و اقتصادی را فراهم آورده، و نیز کارنامه خالی از عمل و پر از حاشیه شهرداری تهران در دوره اخیر، عملاَ موجب رنجیده شدن مردم خصوصاً طبقات محروم و مستضعف را که بیشتر زیر بار بی‌تدبیری آسیب دیده‌اند، شده است.
فراتر از موضوع نارضایتی‌های معیشتی نمی‌توان تأثیر عواملی، چون نگرانی برخی از مردم ناشی از شیوع کرونا و نیز ضعف اجرایی دستگاه مجری انتخابات که در ساعات اولیه برگزاری انتخابات، خود را در قالب تأخیر آغاز اخذ رأی، اخلال در روند رأی‌گیری و... نشان داد و موجب ناراحتی و ایذای مردم را در فرایند انتخابات شد، نادیده گرفت.
اینک انتخابات پایان یافته و با شمارش آرا، منتخب ملت مشخص می‌گردد. پایان یافتن انتخابات را باید «آغاز فصل جدیدی از خدمت» دانست. رئیس‌جمهور منتخب و دولت وی با کوهی از مشکلات برجای مانده از ناکارآمدی دولت دوازدهم مواجهند که مستقیماً بر رابطه میان دولت و مردم اثر گذارده است. به نظر می‌رسد باید رئیس‌جمهور منتخب و همراهانش از فرصت پیش رو تا قبل از تنفیذ جهت برنامه‌ریزی جامع به همراه ارائه راهکار‌های کوتاه مدت و میان مدت جهت حل مسائل مردم به ویژه در حوزه معیشت حداکثر استفاده را نمایند.
با توجه به دور ماندن آقای روحانی و برخی از مدیرانش از مردم خصوصاً در سال‌های اخیر به افزایش ارتباط با مردم و استماع مطالبات و گلایه‌مندی‌های آنها توجه ویژه‌ای نمود و اقدامات ضربتی و کوتاه مدت با جهت‌گیری تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش در دستور کار قرار داد.
حضور و مشارکت مردم در انتخابات نبایست به معنای رضایتمندی آنان و عدم اصلاح کاستی‌های موجود تلقی شود. مردم با حضور خود مسئولیت و تکلیف خود را به انجام رسانده‌اند و اینک وظیفه تک تک مسئولان در همه دستگاه‌های کشور است که با تحول و اصلاح روش‌های گذشته، هرچه بیشتر به مردم خدمت و رضایت آنان را جلب کنند. مردم کارشان را درست به اتمام رسانده‌اند و اینک نوبت دولتمردان تازه نفس است که به میدان آمده و مشکلات مردم را مورد توجه قرار داده و برای حل آنها برنامه‌ریزی و اقدام نمایند.
رئیس‌جمهور منتخب و دولتمردان آینده باید بدانند که شرایط امروز کشور شرایط ویژه و پیچیده‌ای است که با دوره‌های گذشته تفاوت‌های اساسی دارد و آنها همچنین فرصتی بسیار اندک و گذرا برای خدمت‌رسانی به مردم دارند و برای لحظه لحظه این فرصت خود باید برنامه و نقش تعریف نمایند. همانگونه که پیشتر اشاره شد دشمن به دنبال القای یأس و ناامیدی و گسست بین مردم و مسئولان است و باطل‌السحر این توطئه دشمن رویکردی است که مهم‌ترین شاخص‌های آن توجه به مشکلات مردم، همدردی با محرومان و دلسوزی برای آنها، به میان مردم رفتن و گوش شنوایی برای شنیدن رنج‌ها و آلام آنها بودن است که در نهایت چهره حقیقی پیوند ناگسستنی دولت و ملت را به رخ خواهد کشید. خنثی‌سازی این دسیسه دشمنان کار ساده‌ای نیست و نیازمند گام‌های استوار و پایدار است. اما به حول و قوه الهی و با نیت مؤمنانه این مهم شدنی است.
