«پایان باز» توافق هسته‌ای با غرب بعد از ۹۰ ماه

سرویس سیاسی جوان آنلاین: توافق هسته‌ای به عنوان مهم‌ترین و ویژه‌ترین پرونده دولت تدبیر و امید همچنان با پایان باز روبه‌رو است و در حالی که آهنگ آغاز فرآیند آن از مهر ماه سال ۱۳۹۲ و در سفر هیئت ایرانی به مجمع عمومی سازمان ملل نواخته شد، همچنان مهم‌ترین ساز دولت مستقر برای اداره امور کشور است!

مهر ماه سال ۹۲ بود که رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان تابوی رابطه مستقیم با ایالات متحده را شکستند و فصل جدیدی از روابط میان ایران و امریکا را رقم زدند. از آن زمان تاکنون توجه و تمرکز اصلی دولت‌های یازدهم و دوازدهم حول مذاکره با امریکا پیرامون مباحث هسته‌ای شکل گرفته و تا امروز که رئیس‌جمهور جدید کشور معرفی شده کماکان تمرکز اصلی دولت روی همین موضوع است.
در شرایطی که با روی کارآمدن دولت بایدن دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای برای احیای برجام آغاز شده، اما تاکنون منتج به نتیجه ملموسی نشده است، این در حالی است که روز گذشته محمدجواد ظریف از مختومه شدن پرونده هسته‌ای تا انتهای دولت تدبیر و امید خبر داده است. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران طی گفت‌وگویی با اشاره به روند فعلی مذاکرات «وین» برای احیای برجام گفت که احتمالاً تا قبل از پایان کار دولت «حسن روحانی» توافق حاصل خواهد شد.
زیاده‌خواهی‌های بی‌پایان اروپا
در حالی طرف ایرانی همچنان به تعهدات اصلی خود در قبال غرب پایبند است که اروپایی‌ها بر اساس رویکرد سابق خود در قبال ایران، همچنان اصرار دارند طرف ایرانی همچنان به صورت یکجانبه تعهدات خود را اجرایی کند! آن هم در حالی که روابط پولی، بانکی و تجاری ایران همچنان رنگ هیچ‌گونه گشایشی را به خود ندیده است.
جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام از پیشرفت‌های صورت گرفته طی هفته‌های گذشته با نگاه به بازگشت احتمالی ایالات متحده به توافق هسته‌ای ایران و نحوه اطمینان از اجرای کامل و مؤثر آن از سوی تمام طرف‌ها استقبال کرده و گفته است: «مذاکرات وین اهمیت تصمیمات دشواری را که هنوز باید به آن‌ها پرداخت، برجسته کرد.» بورل اهمیت بهره‌گیری از فرصت دیپلماتیک (برای احیای برجام) و ضرورت انعطاف‌پذیری برای سازش را که به نفع تمام طرف‌ها باشد، مورد تأکید قرار داده و با نیم‌نگاهی به انتخابات ریاست جمهوری ایران خواستار تداوم تعهد ایران به برجام شده است.
آکسیوس: امریکا خواهان احیای برجام پیش از روی کار آمدن دولت جدید در تهران است.
اما آنچه در این میان مهم می‌نماید، این مسئله است که طرف امریکایی اصلاً تمایل ندارد احیای برجام را به دولت بعد از حسن روحانی موکول کند چراکه به خوبی می‌داند انعطاف کنونی تیم مذاکره‌کننده یقیناً در دولت آینده ایران تکرارشدنی نیست و احتمال اینکه اختلافات فی‌مابین ایران و غرب عمیق‌تر شود، هست، به همین دلیل تلاش می‌کند طی ۴۵ روز باقیمانده تا روی کارآمدن دولت جدید در ایران به هر شکل ممکن بستر بازگشت به برجام و بهره‌گیری از مکانیسم ماشه به عنوان مهم‌ترین هدف را فراهم کند. در مقابل دولت تدبیر و امید نیز برای حفظ آبرو تلاش می‌کند برجام احیا شده را به دولت آینده تحویل دهد.
سایت خبری آکسیوس به نقل از یک مقام امریکایی می‌گوید، دولت جو بایدن در امریکا خواهان آن است که توافق برگشت به برجام با ایران، پیش از انتقال قدرت به دولت جدید در تهران صورت بگیرد. به نوشته آکسیوس در روز جمعه ۲۸خرداد، این مقام امریکایی گفته است که اگر مذاکرات به اوایل ماه اوت کشیده شود، زمانی که انتقال قدرت در ایران قرار است انجام بگیرد، این امر «نگران‌کننده» خواهد بود.
VOA در همین زمینه می‌افزاید: «این مقام امریکایی گفته است که اگر پیش از روی کار آمدن دولت جدید در ایران توافقی حاصل نشود، سؤالاتی جدی درباره احتمال دستیابی به توافق مطرح خواهد شد. تحلیلگران و برخی دیپلمات‌های درگیر مذاکرات با ایران می‌گویند که رسیدن به توافق با دولت فعلی آسان‌تر از یک دولت جدید، به ویژه دولتی به ریاست ابراهیم رئیسی خواهد بود.»
توافق هسته‌ای
آنچه احتمالاً مورد توجه فوق‌العاده طرف غربی و تیم مذاکره‌کننده کشورمان طی ۴۵ روز باقیمانده تا روی کارآمدن دولت جدید قرار خواهد گرفت، این مسئله است که چارچوب احیای برجام و بازگشت امریکا به این توافقنامه باید به گونه‌ای باشد که دولت آتی ایران نتواند به حتی آن را نادیده بگیرد و چنانچه تصمیم داشته باشد با رویکردی متفاوت و مبتنی بر تأمین منافع ملی با آن روبه‌رو شود، ملزم به پرداخت هزینه‌های سنگین شود. بر همین اساس احتمالاً احیای نمادین و ویترینی برجام برای زنده نگه داشتن آن در آینده مهم‌ترین اولویت مذاکرات وین از این تاریخ به بعد خواهد بود و با توجه به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران مصون نگه داشتن اصل برجام فارغ از آثار و نتایج آن برای دو طرف حائز اهمیت است.