یکسری مطالعات و تحقیقات با پایه اجتماعی و بعضاً علمی و آکادمیک منتشر شده با این موضوع که ازدواج دختران ما به ویژه متولدین دهه ۶۰ و رفته رفته دختران دهه ۷۰ به تأخیر افتاده است. در بسیاری از این مطالعات تحصیلات دختران، جایگاه اجتماعی و استقلال مالی آنان را از عوامل عدم ازدواج دختران برشمرده‌اند. به نظر من از یکسو ما می‌توانیم این موضوع را قبول کنیم. خیلی قدیم‌تر‌ها بسیاری از دختر‌ها با انگیزه‌های خیلی ساده‌تر ازدواج می‌کردند. اینکه خانه و فرزند و یک زندگی ساده داشته باشند برایشان کافی بود، اما به مرور زمان بالا رفتن جایگاه اجتماعی خانم‌ها مزیت‌هایی را برای آنان فراهم کرد که این مسئله تبعاتی هم داشت و آن تأخیر در ازدواج یا عدم ازدواج است و خودش می‌تواند چالش‌هایی را ایجاد کند. برای خانمی که درآمد دارد و توانسته است خانه و اتومبیلی هم برای خود تهیه کند داشتن این گزینه‌ها از سوی پسری که به خواستگاری‌اش می‌آید چندان جذابیتی ندارد و به دنبال چیز‌های بهتری است که با شرایط اقتصادی امروز تهیه این ملزومات سخت است. اما من به عنوان یک متخصص و فردی که با جمع کثیری از دختران جوان ارتباط دارم در مطالعه‌ای بالینی که بین تعداد زیادی از مراجعه کنندگانم داشتم در بین آن‌ها حلقه مفقوده‌ای که مانع از شکل‌گیری یک ارتباط سالم و پیدا کردن فردی مناسب برای زندگی‌شان شده، تعهد و مسئولیت‌پذیری آقایان است. نمی‌خواهم فقط این مسئله را متوجه آقایان بدانم، اما این روز‌ها میزان مسئولیت‌پذیری قشر جوان ما برای یک رابطه سالم، پیش‌رونده و متعهدانه کم شده است. دلایل این موضوع متفاوت و متعدد است؛ روابط موازی یا عدم انگیزه برای رابطه‌ای که ممکن است دردسر یا محدودیت‌هایی داشته باشد نمونه‌هایی از این دلایل است. به هر حال ازدواج با تمام نکات مثبتی که دارد یکسری محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کند که باید مدیریت شود. اما اینکه بگوییم دختر خانم‌های ما صرفاً به دلیل مسائل اقتصادی سراغ ازدواج نمی‌روند به نظر می‌رسد امری غیرمنصفانه است. برخی دختر‌ها ممکن است به دلیل داشتن شرایط نسبی مناسب در خانه پدری به دنبال شرایط بهتر باشند، اما ما با افرادی مواجهیم که تمایل به ازدواج دارند. وقتی تمایل در فردی به‌وجود می‌آید تمام تلاشش را برای رفع موانع و تسهیل مسیر انجام می‌دهد نه اینکه بخواهد خودش هم مانعی به موانع موجود بیفزاید. بر این اساس معتقدم تعهد و عدم مسئولیت‌پذیری، حلقه مفقوده‌ای است که مانع از ازدواج جوانان در دوران حاضر شده است. هر قدر این بازه سنی بالا می‌رود آگاهی نسبت به بزرگی مسئولیت زندگی بیشتر می‌شود و شاید بتوانیم بگوییم این بزرگی مسئولیت مانع از پذیرش آن و زیر بار ازدواج رفتن می‌شود.
در سنین پایین‌تر، چون بزرگی مسئولیت زندگی برای دختران و پسران مشخص نشده است آن‌ها این جرئت را پیدا می‌کنند که سراغ ازدواج و تشکیل خانواده بروند. اما در سنین بالاتر آگاهی نسبت به این موضوع می‌تواند باعث فرار افراد از ازدواج شود. طبیعی است که همه دوست دارند با مشکلات و دردسر‌های کمتری مواجه شوند؛ موقعیت بهتر، فرد بهتر و زندگی زیباتر، اما وقتی من به عدم تعهد و مسئولیت در آقایان اشاره کردم برای این است که طبق عرف اجتماعی جامعه ما عموماً مردان برای ایجاد ارتباط و خواستگاری پیشقدم می‌شوند و اینجاست که نقش آقایان به عنوان افرادی که یک طرف ماجرا هستند بسیار پررنگ و قابل توجه است.
با بالا رفتن سن ازدواج و بی‌میلی برای سن ازدواج ما در جامعه با افرادی مواجه می‌شویم که سنشان بالا رفته و تنها هستند. نه تنها جامعه، به دلیل کاهش زاد و ولد جامعه پیر می‌شود بلکه افراد تنهایی را خواهیم داشت که بار روانی و اجتماعی بسیار زیادی را به جامعه تحمیل می‌کنند. این افراد از نظر اقتصادی، روانی و بهداشت و سلامت هزینه‌هایی را برای دولت، جامعه و اطرافیان خود خواهند داشت، اما اصلی‌ترین بخش این ماجرا تنهایی خود این افراد است. به نظر من آموزش و کارگاه‌های تخصصی یا در سطح عمومی برای افزایش مسئولیت‌پذیری و نشان دادن جنبه‌های خوشایند این موضوع و سوق دادن افراد به این سمت است که می‌توانند زندگی را با وجود سختی‌هایش پیش ببرند و یکی از راهکار‌هایی است که می‌تواند نگاه جوانان را به موضوع ازدواج تغییر دهد. شاید یکی از وجوه قابل توجه این باشد که به دختر خانم‌ها یادآوری شود که می‌توانند با شرایطی متفاوت‌تر از آن چیزی که تصور می‌کردند زندگی مشترکشان را آغاز کنند و از آن لذت ببرند.
لازم است تا چارچوب‌های ذهنی دختران ما اصلاح شود و ترس‌ها و اضطراب‌هایی که برایشان وجود دارد و مانع ازدواج و تشکیل خانواده بین آنهاست از بین برود و باز در انتها تأکید می‌کنم برای حل مشکل ازدواج ما نیازمند افزایش تعهد و مسئولیت‌پذیری در جوانان و به ویژه در آقایان هستیم، چراکه آقایان باید به طرف مقابل خود که خانم‌ها هستند اطمینان‌بخشی از جنبه‌های مختلف را بدهند.
* روانشناس
