چند روز پیش آنتونیوگوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارشی که در آستانه دور هفتم مذاکرات برجامی وین منتشر شد، از واشنگتن خواست تحریمها علیه ایران را لغو و معافیتها را تمدید کند. او در مقدمه این گزارش البته با ابراز نگرانی از کاهش تعهدات برجامی ایران نوشته است: از جمهوری اسلامی ایران درخواست میکنم اجرای کامل برجام را از سر گیرد و میخواهم تا دیگر نگرانیهای مطرح شده از سوی دیگر مشارکتکنندگان برجام و دیگر کشورهای عضو مرتبط با قطعنامه ۲۲۳۱ را لحاظ کرده و به دقت مد نظر قرار دهد.
دو تن از نمایندگان مجلس در گفتگو با خبرگزاری مجلس، ضمن تأکید بر این نکته که جمهوری اسلامی ایران در چارچوب توافق برجام، همواره به تعهدات خود پایبند بوده و کاهش تعهدات برجامی پس از بدعهدی امریکا در برجام و خروج از این توافق صورت گرفته، از دبیرکل سازمان ملل خواستند امریکا را وادار به اجرای تعهدات خود در چارچوب برجام کند.
محمود عباسزاده مشکینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در واکنش به دعوت دبیرکل سازمان ملل از طرفین برجام برای اجرای تعهدات گفت: جمهوری اسلامی ایران به تمام تعهدات برجامی خود عمل کرد، اما طرفهای مقابل ما به ویژه امریکا نه تنها به تعهدات خود عمل نکردند بلکه تحریمهای بیشتری را علیه ما اعمال کردند.
عباسزاده مشکینی در گفتگو با خبرگزاری خانه ملت، با یادآوری نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و تأکید بر بازگشت امریکا و ایران به این توافق و لغو تحریمها علیه تهران، گفت: جمهوری اسلامی ایران به تمام تعهدات برجامی خود عمل کرد، اما طرفهای مقابل ما به تعهدات خود عمل نکردند کما اینکه تحریمهای بیشتری را علیه تهران اعمال کردند. ایالات متحده نیز با خروج غیرقانونی و یک طرفه از توافق تمام تعهدات را زیر پا گذاشت. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی افزود: جمهوری اسلامی ایران در چنین شرایطی طبق قوانین بینالملل اجرای تعهدات را تعلیق کرد تا اروپاییها و ایالات متحده به توافق بازگردند. دبیر کل سازمان ملل نیز باید از طرفهای غربی و به ویژه امریکا بخواهد که به برجام برگردد و تعهدات خود را اجرا کند. عباسزاده مشکینی همچنین اظهار کرد: حساسیت شورای امنیت سازمان ملل درست است، اما بهتر بود از امریکا و اروپاییها توضیح بخواهند که چرا از توافق هستهای خارج شدند و به تعهدات خود عمل نکردند. سازمان ملل باید از آنها بخواهد درباره چگونگی جبران اقدامات غیرقانونی خود توضیح دهند.
امریکا اراده بازگشت به برجام ندارد
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به دعوت دبیر کل سازمان ملل از طرفین برجام برای اجرای تعهدات، گفت: یکی از علتهای اصلی اجرای ناقص قطعنامه به اقدام غیرقانونی امریکا باز میگردد. ایران همچنان به مفاد این قطعنامه پایبند است و اقدامات خود را در چارچوب بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام که ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ است، تنظیم میکند، اما امریکا حاضر نیست اجزای سیاست فشار حداکثری خود را کنار بگذارد.
ابوالفضل عموئی با یادآوری نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و تأکید بر بازگشت امریکا و ایران به این توافق و لغو تحریمها علیه تهران، گفت: دبیر کل سازمان ملل طبق قطعنامه ۲۲۳۱ این سازمان موظف است که به صورت دورهای درباره اجرای این قطعنامه گزارش دهد. گزارش اخیر دبیر کل هم شامل این نگاه بود که قطعنامه ۲۲۳۱ با خروج غیرقانونی امریکا از تعهدات در برجام به صورت دقیق اجرا نمیشود و بر همان اساس طرفین را به اجرای تعهدات دعوت کرد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: یکی از علتهای اصلی اجرای ناقص قطعنامه به اقدام غیرقانونی امریکا باز میگردد. جمهوری اسلامی ایران همچنان به مفاد این قطعنامه پایبند است و اقدامات خود را در چارچوب بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام که ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ است، تنظیم میکند و در همین چارچوب مذاکرات وین را بین ایران و ۴+۱ پذیرفت تا شروط بازگشت ایالات متحده به توافق هستهای را تعیین کند، اما امریکا تا این لحظه نشان داده که حاضر نیست اجزای سیاست فشار حداکثری خود را کنار بگذارد. وی اضافه کرد: سیاست فشار حداکثری به ایران هرچند برای همه نخبگان امریکایی یک سیاست شکست خورده شناخته شده، اما اجزای آن مانند تحریمها مورد تعلق خاطر امریکا است و بر همین اساس ما با پایبندی به قطعنامه ۲۲۳۱ نشان دادیم که طرف مقابل تعهدات خود را اجرا نکرده و به آنها پایبند نیست.
نماینده مردم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس افزود: دبیر کل سازمان ملل باید فشارهای خود را بر طرف غربی از جمله امریکا که اجرای دقیق این قطعنامه را با مشکل مواجه کرده، افزایش دهد تا به تعهدات خود برگردند. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، گفت: روند مذاکرات وین نیز هنوز به نتایج مورد نظر جمهوری اسلامی ایران نرسیده و تا هنگامی که امریکا حاضر به لغو تحریمهای برجامی و بعد از برجام نشود، نباید انتظار داشت که ایران اجازه ورود آنها را به توافق به عنوان یکی از اعضا دهد.
گوترش از ایران و امریکا چه خواست
چند روز پیش آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد در یازدهمین گزارش خود در مورد اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ که پیش از برگزاری این نشست و درآستانه دور هفتم مذاکرات برجامی وین منتشر شد، از واشنگتن خواست تحریمها علیه ایران را لغو و معافیتها را تمدید کند. دبیر کل سازمان ملل در مقدمه یازدهمین گزارش خود با اشاره به تحولات شش ماه اخیر در مورد اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نوشت: بازگشت امریکا به برجام پس از آنکه در مه ۲۰۱۸ از آن خارج شد، تحول مطلوبی خواهد بود.
دبیر کل سازمان ملل در ادامه مقدمه گزارش خود با اظهار دلگرمی از تعاملات دیپلماتیک اخیر که از آوریل ۲۰۲۱ تاکنون در جریان و در کنار جلسات کمیسیون مشترک رخ داده، نوشت: این فرصتی برای جمهوری اسلامی ایران و ایالاتمتحده است تا اجرای کامل و مؤثر برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را از سر گیرند. من از ایالاتمتحده درخواست میکنم تا تحریمهایش را که در برجام فهرست شده برداشته و یا تعلیق کند؛ تعلیقهای مربوط به تجارت نفتی جمهوری اسلامی ایران را تمدید کرده و تعلیقهای مربوط به پروژههای عدم اشاعه هستهای در چهارچوب برجام را به صورت کامل تمدید نماید. این موارد، گامهای لازم برای تسهیل اجرای کامل و شایسته برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و همچنین قادر ساختن مردم ایران برای برخورداری از مزایای ملموس برجام است.
گوترش در ادامه با اشاره به گامهای به زعم او «نگران کننده» جمهوری اسلامی ایران در کاهش تعهدات هستهای برجامی آن که پس از خروج امریکا از برجام و دیگر تحولات مرتبط با برنامه هستهایاش انجام داده، نوشت: در ماههای اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی ثبت کرده که جمهوری اسلامی ایران سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته برای غنیسازی لحاظ نشده در برجام نصب کرده که شامل انواع IR-۲ m و IR-۴ میشود. (جمهوری اسلامی ایران) اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنیسازی کرده و فعالیتهای تحقیق و توسعه برای تولید فلز اورانیوم را برای سوخت نیروگاه هستهای تهران آغاز کرده است. من از جمهوری اسلامی ایران درخواست میکنم تا اجرای کامل برجام را از سر گیرد و میخواهم دیگر نگرانیهای مطرح شده از سوی دیگر مشارکتکنندگان برجام و دیگر کشورهای عضو مرتبط با قطعنامه ۲۲۳۱ را لحاظ کرده و به دقت مد نظر قرار دهد.
دبیر کل سازمان ملل در ادامه با تأکید بر اینکه برقراری کامل برجام بهترین راه برای تضمین صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران است از کشورهای عضو خواست تا با توجه به چالشهای بهداشتی و اقتصادی ناشی از همهگیری بیماری کووید – ۱۹ با اقدام مؤثر از جمله استفاده از ابزار اینستکس، شرایط لازم برای فعالان اقتصادی خود را در جهت تجارت با ایران فراهم سازند.