در تعریف «ادبیات فانتزی» این گونه آمده است که ژانر فانتزی، تخیلیترین گونه داستانی است. در این سبک نویسندگان با گذر از جهان واقعی و نقض قوانین و چارچوبهای جاری و دست وپا گیر آن، جهانی ثانوی با قواعد نو خلق میکنند؛ جهانی که مملو از اشیا، حیوانات و موجودات خارقالعاده است.
در داستانهای فانتزی که بیشتر مخاطبانش کودکان و نوجوانان هستند انسانها زبان برخی از اشیا وحیوانات و پرندگان را میشناسند و همیشه دوستی عمیقی بین انسانها و دیگر موجودات فضایی یا جانوران به وجود میآید.
در کشور ما، اما رمانهای منتشرشده تألیفی معاصر از نویسندگان وطنی بیشتر به سبک رئال یا همان واقع گرا دارد و نویسندگانما کمتر سراغ تألیفات علمی تخیلی رفتهاند. هر چند در زمینه ترجمه کارهای بسیاری از دیرباز در این ژانر در کشور ما منتشر شده است، مثل داستان پینوکیو نوشته «کارلو کلودی» یا داستانهای فانتزی «نیل گی من» و همچنین بعضی از داستانهای کلیله و دمنه و جوامع الحکایات خودمان.
حسین فتاحی، نویسنده پیشکسوت ادبیات کودک و نوجوان در رمان «پری نخلستان» که برای کودکان نگاشته است با نگاهی به وقایع جنگ تحمیلی، سراغ پیرنگی تخیلی رفته است؛ سبکی که کمتر در کارنامه ادبیاش به چشم میخورد. در داستان «پری نخلستان» پسرکی خرمشهری به نام صالح که همه او را به زبان بومی «صالی» صدا میزنند پس از آشنا شدن با یک موجود جادویی به نامپری نخلستان که همه داستانش را شنیدهاند به کمک رزمندگان در جنگ با عراقیها میرود که شهر خرمشهر را به تصرف خود درآوردهاند. صالی با همراهی دوستش بهنام و چند تن دیگر برای کمک کردن به جاسم برادر صالی که به عنوان رزمنده در شلمچه میجنگد، تلاشهای زیادی میکنند و گاهی هم دردسرهایی برایشان به وجود میآید که پری نخلستان به کمکشان میآید، البته در کنار پری نخلستان که دارای قدرت ماورایی و جادویی است، یک کبوتر و یک کلاغ و یک گنجشک مهربان هم دوست صالی و بهنام هستند و حتی در اولین روز حمله عراقیها به یک خانه، این پرندهها به صالی و بهنام کمک میکنند تا نوزاد سه ماههای را از زیر آوار بمباران نجات بدهند.
هر چند نویسنده کتاب قلم خود را در این سبک محک زده است، اما باید بدانیم آیا تمام قواعد داستانهای فانتزی را که رگههایی هم از واقعیت و منطق داستانی در آن هست رعایت کرده است یا نه؟
یکی از ایراداتی که بر داستان وارد است این است که با اینکه شخصیت اول داستان صالی است، اما در عمل بیشتر ماجراهای داستان بر محور پری نخلستان میچرخد و حتی اسم کتاب هم یادآور این است که شخصیت اول قصه همان موجود فانتری کتاب است و نه صالی. اما اینجا یک مشکل هست و آن اینکه پری نخلستان در واقع از صفحه ۴۴ داستان وارد کتاب میشود، اما صالی از اولین صفحه داستان در کتاب وجود دارد. از سؤالات بیپاسخ داستان این است که نویسنده هیچ اطلاعاتی از مادر صالی که هر سال تابستانها به خاطر فرار از گرمای خرمشهر به شیراز میرود نیاورده است. همچنین نویسنده در شروع داستان یک اطلاعات اشتباه جغرافیایی هم به مخاطب میدهد و آن اینکه میگوید خرمشهر جنوبیترین شهر ایران است در صورتی که تا آنجا که در کتابها آمده است چابهار جنوبیترین منطقه ایران محسوب میشود.
نکته مهم دیگر پایانبندی باز داستان است. معمولاً در داستانهای فانتزی برخلاف قصههای رئال پایان داستان مشخص میشود. استفاده از پایانبندی باز در داستان فانتزی قدری زیبایی سطرهای نهایی این رمان را از بین برده است: «از آن به بعد ما نمیدانیم که صالی چه کار کرد. آیا توانست پدرومادرش را پیدا کند؟ یا اینکه نمیدانیم بهنام و ننه صفورا چه کردند و آن بچه شیرخواره را کجا بردند. اما میدانیم که پری نخلستان برای همیشه در نخلستان کوت شیخ ماندگار شد و حالا اگر شما هم به خرمشهر بروید و در نخلستان کوت شیخ بگردید و سراغ پری نخلستان را بگیرید، لابه لای نخلها حتماً او را پیدا میکنید.»
کتاب «پری نخلستان» در ۱۹۱صفحه توسط انتشارات قدیانی منتشر شده است.