هوشنگ جاوید در کانال تلگرامی خود نوشت: هنر غدیریه‌سرایی و غدیریه‌خوانی از زمان اتفاق غدیر خم آغاز شده است، در تاریخ آورده شده است که اعراب هنگام مراسم حج و طواف کعبه در مکه سرود‌هایی را می‌خوانده‌اند، پس از آن نیز هنگام اتفاقات ویژه، سرایش شعر به همراه آواز مرسوم می‌گردد که هنر غدیریه‌خوانی و غدیریه‌سرایی پس از چهار قرن در میان ایرانیان رایج می‌گردد، در شاهکار بی‌مانند علامه امینی به‌نام الغدیر گزارش جامعی از غدیریه‌های عهد پیامبر اکرم (ص) ارائه گردیده، این را باید بدانیم که غدیریه‌های ترکی نیز در جوامع مسلمان وجود دارد، ادبیات آیینی غدیر در ایران و همین‌طور موسیقی آیینی غدیر در ایران بدان‌گونه که باید مورد توجه قرار نگرفته، گرچه شاعران عصر حاضر به غدیریه‌سرایی گوشه چشمی نشان داده‌اند، اما هنر غدیریه‌خوانی تا حد اضمحلال پیش رفته و به نابودی گراییده است.
نخستین غدیریه‌های پارسی مربوط به کسایی مروزی و دقیقی توسی در قرن چهارم است، در قرن پنجم منوچهری دامغانی، خواجه عبدالله انصاری، ناصرخسرو قبادیانی، ابوالمفاخر رازی غدیریه سروده‌اند، غدیریه‌سرایان قرن ششم هجری سنایی غزنوی، ابوالمعالی رازی، ادیب صابر ترمذی، قوامی رازی، سوزنی سمرقندی و فریدالدین عطار نیشابوری هستند، مولوی، بابا افضل کاشانی و سعدی غدیریه‌سرایان قرن هفتم‌اند و در قرن هشتم ابن‌یمین فریومدی، شاه نعمت‌الله ولی، مولانا لطف‌الله نیشابوری، مولانا کاشی، نصرت رازی و حمزه ورامینی غدیریه‌سرایی کرده‌اند.
در قرن نهم غدیریه‌سرایان برجسته ابن‌حسام خوسفی، واعظ قاینی و آذری توسی هستند، در قرن دهم بابا فغانی شیرازی، نثاری تونی، سائل کاشانی، خواند میر، ملاحسین واعظ کاشفی، مولانا نظام استرآبادی، اهلی شیرازی و وحشی بافقی غدیریه سروده‌اند، در قرن یازدهم هجری نظیری نیشابوری، علی‌نقی کمره‌ای، شفایی اصفهانی، فیاض لاهیجی، ناظم هروی، میرسند کاشی، صائب تبریزی، محمدطاهر قمی، نجیب کاشانی و تأثیر تبریزی به غدیریه‌سرایی پرداخته‌اند، از قرن دوازدهم به بعد تعداد شاعران فزونی می‌گیرد که در این مقال و مجال نمی‌گنجد، اما فقط می‌توانم به شعری از حمزه کوچک ورامینی اشاره کنم که در آن به سوره معارج که در توبیخ معاندان و منکران غدیر است، اشاره رمزآلودی دارد:
غدیر خم به یاد آور که شخصی
هلاک خویشتن اندر دعا گفت
تو این معنی طلب کن در معارج
عذاب واقع از بهر هوا گفت
همراه با شاعران پارسی‌سرای ایرانی شاعران بومی در اقوام ترک، ترکمن، کرد، لر، بلوچ، قشقایی، تات، کرمانج، بختیاری، گیلک، مازندرانی، تالشی و عرب ایرانی نیز به غدیریه پرداخته‌اند و اشعاری را پدید آورده‌اند که سبب ماندگاری هنر غدیریه‌خوانی در این اقوام شده است، مانند شعر جعفرقلی کرمانج در خراسان که بر اساس باور همزمانی نوروز کهن و وقوع غدیر در این روز چنین سروده:
هات نوروزا سلطانی شیعه له خِستو دهل
وه رکت گولا رنگ به رنگ هم بنفشه په سونبول
رونشت جناب علی له سه ر تختی خلافت...
نوروز پادشاهی آمد شیعیان دهل شادی زدند
گل‌های رنگارنگ بنفشه و سنبل سرزده
چراکه حضرت علی (ع) برسر تخت حکومت نشسته است...
این غدیریه‌ها را در میان اقوام با آواز یا به همراهی ساز‌های بومی، چون دف، دوتار، تنبور، عود، نی و قوپوز می‌خوانند، اما رسانه ملی تاکنون کمتر از این هنر زیبای مذهبی اقوام استفاده کرده است.
