سرویس ایران جوان آنلاین: وقتی قرار شد طرح نهضت گلخانه‌ای در خراسان جنوبی اجرا شود همگان این حرکت را اقدامی تأثیرگذار و مثبت در بخش کشاورزی این استان عنوان کرده و گروهی نیز آن را شاخص‌ترین طرح در جهت حفظ و استفاده درست از منابع آبی به همراه ایجاد اشتغال و افزایش تولیدات کشاورزی با تنوع بیشتر اعلام کردند، اما بعد از گذشت چند سال معلوم شد این طرح با کندی پیش می‌رود و برای هر کاری باید راهی طولانی رفت که همین امر سرمایه‌گذاران و فعالان این عرصه را برای ادامه روند از نفس می‌اندازد.
با اینکه سال‌هاست مسئولان در کل کشور و به صورت خاص در خراسان جنوبی در مورد کاهش نزولات آسمانی و کم‌آبی هشدار داده و عنوان کرده‌اند که اولین تأثیرات نامطلوب این مسئله بر روی صنعت کشاورزی نمایان می‌شود، اما کمترین اقدام برای جلوگیری از ادامه این مسیر یا جایگزین کردن کشت‌های دیگر در کشاورزی صورت گرفته است. در گام اول کشت‌های گلخانه‌ای بهترین و در دسترس‌ترین اقدامی بود که می‌شد در دستور کار قرار بگیرد. از جمله مزیت‌های این روش صرفه‌جویی در مصرف آب، استفاده از اراضی غیرقابل کشت با سیستم هیدروپونیک، رشد تولید در واحد سطح، افزایش کیفیت محصولات، وابسته نبودن تولید به شرایط محیطی، امکان بازاریابی مناسب و تنظیم برنامه کشت مطابق با نیاز بازار است که می‌تواند در تمام نقاط کشور اجرایی شود.
با این تفاسیر مسئولان خراسان جنوبی در حالی از کم‌آبی و هدررفت آب‌ها در کشت‌های سنتی و لزوم جایگزینی کشت‌های جدید و بهره‌مندی از سیستم‌های نوین صحبت می‌کنند که هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد منابع آبی در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و در این استان خشک، کشاورزی تا هنوز به صورت سنتی و خرده‌مالک است.
توافقنامه‌ای برای برگزاری همایش‌ها
تا اواخر سال ۹۹ تنها هشت مجتمع گلخانه‌ای در هشت شهرستان خراسان جنوبی فعال بود و سطح زیرکشت گلخانه‌ای به ۶۸ هکتار با تولید سالانه ۱۱ هزار و ۵۰۰ تن می‌رسید. موضوعی که موجب شده بود تا بار‌ها مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و استان نسبت به عقب بودن خراسان جنوبی در زمینه کشت‌های گلخانه‌ای واکنش نشان دهند.
هرچند پیگیری‌ها و حمایت وزارت جهاد کشاورزی باعث شد تا در کنار هدف‌گذاری برای ایجاد اشتغال، برنامه توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در این استان مرزی نیز ضرورتی انکار‌ناپذیر تشخیص داده شود و در دستور کار قرار گیرد، ولی نتیجه کار نشان داد مسئولان به همان حرف زدن و هشدار دادن بسنده کرده و حالی برای اقدامات عملی ندارند. چون تمام اقدامات انجام شده به جلسات و همایش و توافقنامه‌ها ختم شد و آمار‌های سال ۹۹ نشان می‌داد که در عمل هیچ حرکت چشمگیری صورت نگرفت.
گواه این ادعا همین بس که وقتی در مهرماه سال ۱۳۹۸ نخستین بار همایش روز ملی روستا و عشایر با حضور معاون اول رئیس‌جمهور وقت و شماری از وزرا در خراسان جنوبی برگزار شد، تفاهمنامه توسعه کشت‌های گلخانه‌ای نیز در این همایش بین استانداری و شرکت شهرک‌های کشاورزی ایران به عنوان نسخه‌ای برای توسعه هدفمند کشاورزی این استان به امضا رسید.
در قالب این تفاهمنامه احداث یک هزار هکتار کشت گلخانه‌ای با اعتبار ۱۹۰ میلیارد تومان در دستور کار قرار گرفت و از مجموع هزار هکتار، احداث ۷۰۰ هکتار شهرک گلخانه‌ای، ۱۵۰ هکتار مجتمع بارگاه زرشک، ۱۰۰ هکتار مجتمع دامی و ۵۰ هکتار شهرک شیلات در استان هدف‌گذاری شد.
اما در پایان سال ۹۹ یعنی بعد از ۱۴ ماه از انعقاد این تفاهمنامه، مشکلات و معضلاتی مثل افزایش قیمت‌ها، بالا بودن نرخ تسهیلات، تأمین نشدن وثایق بانکی، استقبال کم سرمایه‌گذاران بومی و موارد دیگر نشان داد این کار با کندی پیش می‌رود و برای رسیدن به اهداف از قبل تعیین شده راهی طولانی در پیش است.
در همان زمان رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز گفت: «هرچند طرح توسعه گلخانه در استان کلنگ‌زنی شد، اما کمی عقب هستیم چراکه دو بار فراخوان پیمانکار انجام شده، اما پیمانکاران هنوز پای کار نیستند.»
غلامرضا قوسی اعتبار نهضت گلخانه استان را ۱۹۰ میلیارد تومان اعلام و اضافه کرد: «این رقم برآورد دو سال گذشته (۹۷ و ۹۸) است که ارزش آن در حال حاضر (۹۹) به ۶۰۰ میلیارد تومان معادل سه برابر رسیده است.»
البته در اواخر بهار ۱۴۰۰ هم رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای استان به ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار جهت پرداخت تسهیلات نیازمندیم، گفته بود: «در سال ۹۸ تسهیلات با بهره ۷ درصد در اختیار متقاضیان گلخانه قرار می‌گرفت، اما این رقم در سال ۹۹ به ۱۲ درصد رسید که برای سرمایه‌گذاران کار را سخت‌تر می‌کند.»
نیاز کار‌ها به مدیران جهادی
هم‌اکنون در استان پهناوری همچون خراسان جنوبی فقط ۱۲ هزار هکتار از اراضی به سیستم‌های آبیاری نوین تجهیز شده‌اند که رقمی بسیار ناچیز است. رقمی که رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز آن را تأیید کرده و گفته: «سامانه آبیاری نوین در سطح ۱۲ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان در حال اجراست و از ابتدای امسال نیز هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز شده است و تا چند ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد.»
به گفته قوسی، در سال‌های قبل و در راستای نوسازی ماشین‌آلات کشاورزی هر سال ۷ میلیارد تومان برای این کار هزینه می‌شد، اما این رقم در سال گذشته به ۵۶ میلیارد تومان رسید.»
وی افزود: «در زمینه گلخانه‌ها نیز ۱۱۸ میلیارد تومان قرارداد برای فراهم کردن زیرساخت‌های مجتمع‌های گلخانه‌ای منعقد شده است.»
هر چه هست با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود و اگر استان کم‌آبی مثل خراسان جنوبی بیش از دو دهه در خشکسالی دست و پا زده باید با یک طرح و برنامه جهادی و عملیاتی چاره‌ای برای بخش کشاورزی آن اندیشید. زمان نشان داده با امضای توافقنامه یا تفاهمنامه‌ها کاری پیش نمی‌رود و فقط باید مدیرانی بر مسند کار بنشینند که بدانند در پایان مسئولیت و مأموریت‌شان ملزم به ارائه گزارش کار و عملکرد هستند. مدیرانی که از جنس مردم باشند و نسبت به محل خدمت خود تعهد داشته باشند.
