زبان، ظرف فرهنگ هر جامعه است

رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی، زبان را نشانه‌ای از هویت اجتماعی و فردی دانست که باعث تفاوت فارسی با دیگر زبان‌ها می‌شود.
غلامعلی حدادعادل در نشست «نشست هویت ملی، زبان و ادبیات فارسی، ادبیات انقلاب اسلامی» که در حوزه هنری برگزار شد، گفت: هویت یک موضوع مهم فلسفی است و اگر بخواهیم درباره آن توضیحی ارائه دهیم، باید بگوییم که تعریف هویت یعنی هر چیزی خودش، خود آن است. هویت یک اصل عقلی است. هر چند بسیاری از زبان‌شناسان و ادیبان میان واژه زبان و ادبیات تفاوت‌هایی قائل می‌شوند، اما باید بگویم که در این جلسه معنی زبان و ادبیات یکسان تعریف شده و هر دو بر اساس یک رویکرد به کار گرفته می‌شود.
حدادعادل ادامه داد: هویت لایه‌هایی از جمله شناسنامه، خصوصیات جسمانی و شخصیت فرد را دارد. برخی هویت‌ها به چیستی و بعضی به کیستی جواب می‌دهند. در کنار آن هم یک هویت جمعی داریم. اگر حافظه را در هویت فردی تعریف کنیم، همان مقوله اگر در هویت جمعی وارد شود به تاریخ تبدیل می‌شود و اگر عادت را در سطح جامعه و هویت جمعی کنکاش کنیم به سنت خواهیم رسید، اما به طور خاص واژه زبان چه در هویت فردی و چه در هویت جمعی معنایی یکسان دارد و همین مسئله است که زبان فارسی را از سایر زبان‌ها متفاوت می‌کند. من فرهنگ را شخصیت جمعی می‌دانم.
حدادعادل با اشاره به نقش زبان در هویت جمعی افزود: طبعاً یکی از عناصر معرفی کننده ما به جهانیان زبان فارسی است، من زبان را ظرف فرهنگ می‌دانم. بسیاری زبان را آینه فرهنگ می‌دانند، اما باید اشاره کنیم که آینه همه چیز را بدون دخل و تصرف نشان می‌دهد، یعنی بازتابی بدون تغییر است، اما من زبان را ظرف فرهنگ می‌دانم، ظرف در عین حفظ مظروف به آن شکل هم می‌دهد، گاهی مظروف به دلیل ارزشی که دارد در ظرفی گرانبها حفظ می‌شود و دقیقاً این همان کاری است که زبان فارسی برای حفظ فرهنگ ناب ایرانی انجام می‌دهد، به عنوان مثال در زبان انگلیسی راه شیری را برای کهکشان قرارداد کرده‌اند، زیرا اگر در دل کویر باشید گوشه‌ای از آسمان را مشاهده می‌کنید که همانند یک خط سفید شیری آسمان را روشن کرده است، اما در زبان فارسی به آن کهکشان می‌گویند، یعنی جایی که خوشه‌های زرین کاه ریخته شده است. این تفاوت‌ها نشان می‌دهد چقدر فرهنگ در زبان نقش دارد و قدرت فکر و نگاه مردم را در خود نگه می‌دارد.