جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با حمله جنگنده‌های بعثی به ۱۰ فرودگاه کشورمان به صورت رسمی آغاز شد، اما روز قبل از آن، یعنی در ۳۰ شهریور چه اتفاقی در مرز‌ها افتاده بود؟ با هم مروری به اتفاق‌های روز ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ می‌اندازیم.
پاسگاه مومنی
امروز عراق بار دیگر شهر‌های خرمشهر، آبادان و پاسگاه مؤمنی از توابع خرمشهر را هدف حملات خمپاره‌ای قرار داد. پاسگاه مومنی ۱۰ روز قبل نیز توسط نیرو‌های دشمن مورد هجوم قرار گرفته بود و دو تن از مدافعان آن به شهادت رسیده بودند. خرمشهر و آبادان حداقل از ۱۰ روز قبل، حالت جنگی به خود گرفته‌اند. از همین جاست که مردم خرمشهر مقاومت خود را نه ۳۴ روز که ۴۴ روز می‌دانند.
امروز (۳۰ شهریورماه ۱۳۵۹) نیروی دریایی عراق به پاسگاه دریایی ایران در خرمشهر حمله کرد و طرفین با یکدیگر درگیر شدند. در این درگیری یک ناوچه خودی هدف آتش دشمن قرار گرفت و غرق شد. در آبادان که تقریباً چسبیده به خرمشهر است و برخی نواحی آن از طریق اروند رود با عراق همرزم است، پالایشگاه آبادان، پایگاه خسروآباد و اسکله ۱۱ و ۱۲ از سوی توپخانه دشمن مورد حمله قرار گرفتند. فاصله شهر تا عراق آن قدر کم است که دشمن می‌تواند با سلاح سبک نیز آبادان را مورد هجوم قرار بدهد. در حملات امروز تانکر نفت جزیره مینو غرق شد و دو مجروح و دو مفقودالاثر برجای گذاشت. همچنین یک قایق ایرانی که قصد داشت مجروحین را منتقل کند مورد اصابت گلوله توپ دشمن قرار گرفت و غرق شد. حملات دشمن عکس‌العمل خودی را در پی داشت و یک کشتی تجاری عراق در اروندرود هدف آتش خودی قرار گرفت و آسیب دید. در فکه که شمال خوزستان قرار دارد، دشمن پاسگاه‌های خودی را هدف قرار داد.
جنگ تمام عیار
وقایع امروز ۳۰ شهریور ۵۹ چیزی از یک جنگ تمام عیار کم نداشت. رفته رفته مردم عادی نیز متوجه شدند در آستانه یک جنگ بزرگ قرار دارند. عراق که از روز‌های قبل بندر خرمشهر را بار‌ها و بار‌ها مورد حملات محدود قرار داده بود، رفته رفته بر حملات خود افزود و هربار خشن‌تر از قبل ظاهر شد. همین دیروز (۲۹ شهریورماه ۵۹) بود که نبرد سنگینی از دهانه اروندرود تا خرمشهر رخ داد.
خلاصه این درگیری‌ها به این شرح بود: پاسگاه خین مورد تجاوز قرار گرفت، ترمینال نظامی بندر خرمشهر هدف حمله عراق قرارگرفت، یک کشتی تجاری ایران هدف آتش عراق قرار گرفت و آسیب دید، یک قایق ژاندارمری جمهوری اسلامی در اروند هدف آتش دشمن قرار گرفت و غرق شد، ضمناً چند نفر از پرسنل ژاندارمری مجروح شدند، دو قایق کوچک موتوری ایران که در داخل اروند متوقف بودند بر اثر تیراندازی نیرو‌های عراقی غرق شدند که نیرو‌های خودی نیز متقابلاً عکس‌العمل نشان دادند. عصر ۲۹ شهریور ناوچه شماره ۴ عراقی در محل تلاقی رود اروند و نهر خین هدف قرار گرفت و منهدم شد، یک کشتی لایروبی عراق در کنار اروند هدف قرار گرفت و غرق شد، یک ناوچه موشک‌انداز در دهانه اروند مورد اصابت آتش خودی قرار گرفت و غرق شد.
آخرین تجاوز پیش از جنگ
امروز (۳۰ شهریورماه ۱۳۵۹) همچنین پاسگاه‌های گیسکه، چغاحمام و چیلات در مرز‌های سومار، نفتشهر و دهلران به تصرف ارتش عراق درآمدند. عراق نیمی از هواپیما‌های خود را به عربستان، کویت، امارات، عمان، یمن شمالی و اردن فرستاد تا در برابر حملات متقابل ایران در امان باشند و ستاد لشکر ۵ مکانیزه عراق به تمامی واحد‌های تابعه دستور داده تا اطلاع ثانوی سکوت رادیویی را رعایت کنند.
نهایتاً اینکه اگر تا روز ۳۰ شهریور ۶۰۵ حمله و تجاوز از سوی عراق به مرز‌های ایران به ثبت رسیده بود، امروز آخرین حمله ارتش عراق قبل از شروع رسمی جنگ با حمله به کشتی تجاری در خور موسی در خلیج فارس به ثبت رسید. روز بعد ارتش عراق حمله سراسری خود را انجام داد و جنگ تحمیلی رسماً آغاز شد.
