کد خبر: 1065534
تعداد نظرات: ۲ نظر
تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۴۰۰ - ۲۰:۰۰
مصطفی غفاری *

یکی از آسیب‌های مهمی که همواره در کمین مسئولان بوده و خواهد بود، بی‌توجهی به مردم و خصوصاً محرومان و تمایل به اشرافی‌گری است، به نحوی که میان اشرافی‌گری و دوری و بی‌خبری از مردم یک رابطه مستقیم و غیرقابل انکار برقرار است. این مسئله آنقدر با اهمیت است که در کلام بزرگان دینی ما مکرر به آن اشاره گردیده است، به عنوان مثال امیرالمؤمنین (ع) در نامه معروف خود خطاب به مالک اشتر دستور می‌دهند که رابطه مستقیم خود با مردم را همواره حفظ کند، چراکه غفلت از مردم موجب غفلت از امور خواهد شد: «هیچ‌گاه خود را در زمانی طولانی از رعایا پنهان مدار، زیرا پنهان ماندن زمامداران از چشم رعایا موجب نوعی کم‌اطلاعی نسبت به امور می‌شود و آن‌ها را از آنچه نسبت به آن پنهان مانده‌اند بی‌خبر می‌سازد، در نتیجه مسائل بزرگ نزد آنان کوچک و امور کوچک در نظر آن‌ها بزرگ می‌شود، کار خوب، زشت جلوه می‌کند و کار زشت، خوب و حق و باطل با یکدیگر آمیخته می‌شود.»
سیره قطعی امامین انقلاب نیز توجه دادن مسئولان نظام به دوری از تجمل و اشرافی‌گری، حفظ ارتباط با مردم و تلاش برای خدمت به مردم بوده است و در برهه‌های مختلف نیز به اهمیت این موضوعات اشاره داشته‌اند، به عنوان مثال امام خمینی (ره) این‌گونه به مسئولان خطاب می‌کنند: «مردم را بپذیرید برای خودتان، بروید توی مردم، جدا نشوید از مردم، آن وقت [زمان طاغوت]این طور بود که مردم را نمی‌پذیرفتند، جدا بودند از مردم» (صحیفه امام، ج ۱۲، ص ۴۵۶).
رهبر معظم انقلاب نیز برای صحبت با مردم، اطلاع‌رسانی موضوعات، مشورت با مردم و همچنین ساده‌زیستی مسئولان بسیار ارزش قائلند، به عنوان مثال در بیانات خود این‌گونه رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت سیزدهم را خطاب قرار دادند: «مردمی بودن مقوله گسترده‌ای است و جلوه‌هایی دارد. یک جلوه همین رفتن میان مردم و شنیدن بی‌واسطه از مردم است. رفتن به میان مردم و گفت‌وگوی بی‌واسطه با آن‌ها از ابعاد بسیار خوب مردمی بودن است»، لذا خودِ عمل ارتباط مستقیم با مردم، فی‌نفسه دارای برکات و مزایای زیادی برای کشور، مردم و دولت خواهد بود. از جمله مهم‌ترین دستاورد‌های سفر به مناطق مختلف و خصوصاً محروم کشور اینکه، ارتباط مستقیم با مردم حفظ شده و اعتمادِ عمومی آسیب‌دیده آرام آرام ترمیم می‌گردد و روحیه امید در مردم دوباره زنده می‌شود، مشکلات مردم و کشور از نزدیک لمس و راه‌حل‌های عملی‌تر و کفِ میدانی‌تر ارائه می‌گردد و اینکه فرضاً حتی اگر درد مردم نیز در این دیدار‌ها دوا نشود، اما خود، التیامی است بر زخم‌های آن‌ها تا دیگر، مگسان عرصه جولان پیدا نکنند، ضمن اینکه این کار، به خودی خود باعث می‌شود فرهنگ کار میدانی بسط پیدا کرده و پشت میز‌نشینی صرف و اتکای کاملِ مسئولان به گزارشات، کمرنگ شود و برنامه‌های رسانه‌ای دشمنان نیز شکست بخورد. به علاوه اگر این دیدار‌ها و سفر‌ها با برنامه قبلی و مبتنی بر شرایط روز باشند، گزارشات آماری و مدیریتی دقیقی قبل و بعد از هر سفر تهیه گردند و مهم‌تر از آن اینکه روند پیگیری و پیشرفت مصوبات و گزارشات دقیقاً رصد و اطلاع‌رسانی شوند، فواید و برکات سفر‌ها دوچندان خواهد شد.
اما بعضی مشاهدات در این سفر‌ها و خصوصاً تکرار آنها، خبر از اختلالی می‌دهد که به دلیل اهمیت آن، لازم است هرچه سریع‌تر در جهت رفع آن تلاش گردد، اما این نارسایی و اختلال چیست؟ و درمان آن چگونه است؟ و حل نشدن آن چه پیامد‌هایی درپی خواهد داشت؟ در ادامه مختصری راجع به آن توضیحاتی ارائه خواهم کرد.
وجود یکسری قوانین، قواعد و دستورالعمل‌هایی برای اداره هر کشور، سازمان و حتی هر گروهی ضروری است، یعنی برای پیشبرد اهداف و برنامه‌ها لازم است یکسری قواعد و قوانینی همچون نحوه اداره امور، میزان اختیارات و پاسخگویی افراد، چگونگی جریان‌های کاری، نحوه تقسیم کار و به صورت کلی هر چیزی را که به برنامه‌ریزی و اجرای آن کمک کند، مشخص کند و طبیعی است که اگر چنین قوانینی وجود نداشته باشد، عایدی‌ای جز هرج و مرج و اختلاف و تنش نخواهد داشت. مجموعه چنین قواعد و قوانینی را اصطلاحاً نظام دیوان‌سالاری می‌گویند، البته باید به این دستگاه دیوان‌سالاری تنها به عنوان یک ابزار برای پیشبرد امور و برنامه‌ها نگاه شود و نه یک هدف.
در اداره کشور پهناور و گسترده‌ای، چون ایران نیز قاعدتاً وجود چنین نظام اداری بسیار واجب خواهد بود. در واقع تمامی اموری که در کشور انجام می‌شود یا باید انجام شود، از طریق این دستگاه گسترده پیگیری و اجرایی می‌شود، اما مشکل و اختلالی که قبل‌تر به آن اشاره شد، چیست؟
هنگامی‌که مقام اول اجرایی (یا تقنینی یا قضایی) کشور، به یک شهرستان و روستا (یا یک زندان و دادگاه) می‌رود و امور اولیه‌ای مثل پرداخت حق بیمه و حقوق (یا فرآیند رسیدگی به یک پرونده) با توقف یا کندی یا اختلال شدید مواجه است، زنگ خطری از نارسایی و اختلال در این دستگاه عظیم بوروکراسی (که وظیفه اصلی‌اش به عنوان ابزارِ اداره کشور، همین است) در گوش انسان به صدا درمی‌آید که خب فلان وزیر، فلان استاندار، فلان مقام مسئول و فلان کسی که در این حوزه مسئولیت داشته، پس مشغول چه کاری بوده؟ و اساساً چرا پیش هیچ کسی مورد بازخواست قرار نگرفته و نمی‌گیرد؟ مگر امام بزرگوار ما نفرمودند: «برای این مردم ستمدیده خدمت کنید، این مردمی که شما را به اینجا رسانده‌اند و اگر این‌ها نبودند حالا یا در حبس‌ها بودید یا در قبرستان‌ها، برای این‌ها باید خدمت بکنیم، هر کس به اندازه‌ای که می‌تواند» (صحیفه امام، ج ۱۹، ص ۳۷۶).
اینکه رئیس دولت (که وظیفه اصلی‌اش برنامه‌ریزی، ریل‌گذاری و خط‌مشی نهادن در حوزه‌های مختلف کلان اداره یک کشور است) زمان خود را برای حل مسائلی صرف کند که ناشی از کم‌کاری افراد دیگری بوده، باعث خواهد شد که زمان به همان کار‌های مهم‌تر نرسد. به بیان رهبر انقلاب: «.. در آن شرایطی که فقر و گرسنگی مانند گیاه هرزه‌ای، بی‌حساب دارد بر روی زمین‌ها می‌روید، آنجا پر کردن شکم یک گرسنه، مثل قیچی کردن پیکره بالای یک دانه علف هرزه است. در صحرا، علف هرزه چقدر قیمت دارد؟ بالاخره از جلوی چشم، یک گیاه هرزه کم می‌شود، اما چقدر این کار اساسی است؟ چقدر جالب است این کار؟ خیلی کم و ناچیز...» (طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، ص ۵۱).
کوتاه سخن اینکه همانطور که در ابتدا گفته شد، مردمی بودن بسیار بااهمیت بوده و قطعاً لازم است و جزء جدایی‌ناپذیر یک دولت انقلابی خواهد بود، اما در کنار این سفر‌های پرسود و بابرکت لازم است: اولاً تمامی مصوبات کاملاً پیگیری و رصد شوند. ثانیاً و بسیار مهم اینکه تلاش شود در این سفر‌ها و دیدار‌ها و گفت‌وگوها، نقاط مختل، معیوب و احیاناً گلوگاهی دستگاه اجرایی و بوروکراسی کشف و برای حل آن تلاش شود. این خود کمک می‌کند که با یک شیب آرام، مدیریت کلان کار‌ها روی ریل صحیح بیفتد. ثالثاً به مردم، اطلاع‌رسانی دقیق از امور بشود، وجود یک سامانه اطلاع‌رسانی پیشرفته و برخط بسیار راهگشا خواهد بود. اگر وعده‌ای داده شد و عملی نشد، در میان گذاشتن آن با مردم و بیان علل عملی نشدن وعده حتماً کارگشاست و البته که راه عذرخواهی نیز همیشه باز است.
* دانشجوی دکترای مدیریت دولتی

غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۲
احمد وزیری
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۱۶ - ۱۴۰۰/۰۷/۲۵
0
0
خب چجوری میشه کاری کرد که دستگاه درست کار کنه؟ کاش بیشتر توضیح میدادید.
رحیم زاده
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۲۲ - ۱۴۰۰/۰۷/۲۵
0
0
جالب بود.
دقیقا باید وقت مسئولان بالا صرف امور کلان تر بشه
نه امور جزیی
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار