رپورتاژ آگهی/ آیا کودک شما برای صحبت کردن مشکل دارد؟ هنگامی که کودک به تازگی شروع به یادگیری کلمات جدید مینماید نداشتن روانی کلام به مدت طولانی و برای برقراری ارتباط با دیگران طبیعی است. به عنوان مثال ممکن است کودک شما به طور مداوم کلمات یا صداها را تکرار کند یا حتی برخی صداها را کش دار ادا کند. برخی از کودکان هنگام بیان کردن کلمات بسیار مکث میکند. نداشتن روانی کلام یا ناتوانی در درست صحبت کردن یک اختلال موقت است و پس از مدتی از بین میرود. از سوی دیگر در برخی از کودکان مشکل لکنت زبان به یک اختلال دائمی تبدیل میشود. در مواردی که الگوهای غیرعادی کلامی و نداشتن روانی کلام پس از مدتی از بین نرود مراجعه به گفتار درمانگر کاملاً ضروری است. تحقیقات نشان داده است که اقدامات درمانی به موقع میتواند از پیشرفت لکنت زبان و انتقال آن به دوران بزرگسالی جلوگیری میکند. گفتاردرمانی باعث میشود که کودک بتواند با واکنشهای منفی نسبت به لکنت کنار بیاید.
هنگامی که کودک شما مراحل مختلف رشد را پشت سر میگذارد شاهد تغییرات متفاوتی خواهید بود. به طور کلی به تدریج کودک باید بتواند روان تر صحبت کند در صورتی که احساس میکنید کودک شما در مقایسه با کودکان همسن خود نمیتواند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کند حتماً به متخصص گفتاردرمانی مراجعه نمایید. کودکان مبتلا به لکنت زبان دارای علائم زیر هستند:
اگر کودک شما به طور مداوم به تکرار یک صدا میپردازد علامت لکنت زبان را نشان میدهد. به عنوان مثال به جای آن که بگوید "پتو کجا است؟" میگوید "پ.... پ..... پ... پتو کجا است؟"
کودک به جای آنکه یک کلمه را آغاز کند و سپس کلام خود را ادامه دهد معمولاً بر صدای ابتدا یا انتهای کلمه تاکید دارد به عنوان مثال "سسسسسسگ را ببین"
در این شرایط کودک شما به جای بیان کردن جمله "میخواهم به استخر بروم" جمله خود را با مکث طولانی و به صورت "میخواهم......ام.... به ...استخر... ام.... بروم" بیان میکند.
گاهی اوقات کودک در خلال بیان یک جمله متوقف میشود و تا مدتی کلام خود را ادامه نمیدهد. در این شرایط دهان او باز میماند اما صدایی از آن خارج نمیشود. این وقفه کلامی یکی از علائم لکنت زبان محسوب میشود.
آیا کودک شما هنگامی که قصد صحبت کردن دارد دستهایش را به یکدیگر فشار میدهد؟ آیا میتوانید عضلات منقبض شده صورتش را مشاهده کنید؟ آیا صدای او در هنگام صحبت کردن بالا میرود؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است باید بدانید که کودک شما علائم لکنت زبان را دارد.
نشانههای اختلال دیکته در کودکان نیز اهمیت زیادی دارد و باید حتما جدی گرفته شود.
پزشک پس از ارزیابی کودک شما میتواند به طور قطعی وجود اختلالات کلامی در کودک را تایید یا رد کند. در بخش زیر به برخی از علائم هشداردهنده اشاره میکنیم که نشان میدهد کودک شما دچار لکنت یا سایر اختلالات کلامی است و به طور کامل رشد نیافته است:
از بین نرفتن لکنت کودک پس از سن ۵ سالگی
ترس کودک از صحبت کردن و یا عدم صحبت کردن
داشتن سابقه خانوادگی لکنت زبان
برنامه درمان لکنت زبان با توجه به فاکتورهای زیر طراحی میشود:
سن کودک، سلامت او و سابقه پزشکی کودک
شدت مشکل ایجاد شده
سطح تحمل برخی داروهای خاص، روشهای درمانی و تکنیکها توسط کودک
انتظارات از برنامه درمان
نظر پزشک و خانواده کودک
هدف از درمان لکنت زبان این است که کودک بتواند مجدداً با مهارت صحبت کردن آشنا شود و روشهای اشتباه صحبت کردن را فراموش کند. اگرچه هیچ درمانی برای لکنت زبان وجود ندارد اقدامات درمانی به موقع میتواند از انتقال لکنت به دوران بزرگسالی جلوگیری کند. ارزیابی زبان و کلام در کودکانی که بیش از شش ماه لکنت داشته اند توصیه میشود.
نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که شرایط رشد و تکامل هر کودک با کودک دیگری تفاوت دارد. اگر کودک شما دچار مشکل تکلم شده است باید از پزشک بخواهید به ارزیابی او بپردازد. در بخش زیر به مواردی اشاره میکنیم که به کنترل مشکلات کلامی طبیعی کودکان کمک میکند تا از بروز لکنت زبان جلوگیری گردد.
کودک خود را تشویق کنید در یک محیط به دور از استرس با شما در خصوص موضوعات جالب و ساده صحبت کند.
سعی کنید درباره موضوعات خنده دار بیشتر صحبت کنید و با هم بازی کنید.
هنگامی که کودک شما در حال صحبت کردن است از قطع کردن کلام او خودداری کنید حتی اگر کودک شما اشتباه میکند یا جملات خود را درست بیان نمیکند.
از کودک خود نخواهید جمله ای که متوجه نشده اید را دوباره تکرار کند. سعی کنید بفهمید منظور کودک شما چیست و گفت و گو را با او ادامه دهید.
کودک خود را وادار به تکرار صداها یا کلمات خاص نکنید در غیر این صورت باعث میشوید احساس بدی در خصوص کلمات و گفتار خود داشته باشد.
سعی کنید هنگام صحبت کردن با فرزندتان آرامش خود را حفظ کنید و در یک محیط آرام با یکدیگر گفتگو کنید. به الگویی برای آرام صحبت کردن تبدیل شوید. هنگامی که از کودک خود میخواهید آرام صحبت کند در حقیقت او را از صحبت کردن مایوس میکنید.
از سایر بزرگسالان بخواهید از اصلاح کردن جملات کودک شما اجتناب کنند و هنگامی که فرزندتان حضور دارد از صحبت کردن درباره مشکلات کلامی او خودداری نمایند.
با تمام وجود به فرزند خود گوش بدهید.
صبور باشید تا فرزندتان کلمات خود را ادا کند و از کمک کردن به او خودداری کنید.
اگر کودک شما درباره مسئله لکنت زبان صحبت میکند با او آزادانه صحبت کنید.
به هیچ عنوان از کودک خود نخواهید برای دیگران صحبت کند.
پدر و مادر نقش مهمی را در برنامه گفتار درمانی کودک ایفا میکنند. اولین مرحله برای کمک به بیماران جدید انجام معاینات تشخیصی گفتار و کلام توسط گفتار درمانگر میباشد. متخصص گفتار درمانی پس از انجام تستهای اولیه نتیجه نهایی را به پدر و مادر اعلام میکند و توصیههای لازم را در خصوص برنامه درمان و نقشی که پدر و مادر در کمک به کودک خود و بهبود اختلالات کلامی و ارتباطی او ایفا میکنند را توضیح میدهد. کلینیک کاردرمانی در غرب تهران جلسات درمان اختلالات کلامی و زبانی تا ۳ جلسه در هفته ارائه میدهد و به کودک شما کمک میکند به تدریج بهبود یابد. در برنامه درمان پدر و مادر نیز از آموزشهای لازم برخوردار میشوند تا فرایند کمک به کودک در خارج از محیط کلینیک نیز ادامه پیدا کند.
هدف از برنامه گروه درمانی این است که کودک بتواند مهارتهای جدیدی را در بازی با کودکان هم سن و سال خود یاد بگیرد و به این تدریج اعتماد به نفس او افزایش پیدا کند و کودک به هدف نهایی دست یابد.