سرویس سیاسی جوان آنلاین: هر چه به ۲۹ نوامبر (هشتم آذرماه)، روز آغاز مذاکرات جدید هستهای میان مذاکرهکنندگان کشورمان و ۱+۴ نزدیکتر میشویم، طرف امریکایی تلاش خود را برای اعمال فشارهای روانی- سیاسی به طرف ایرانی بیشتر میکند و پالسهای منفی و چالشهای عمیقتری را برای ممانعت از احیای برجام پیش روی مذاکرهکنندگان قرار میدهد.
پیش از آنکه هشتم آذرماه به عنوان آغاز دور جدید مذاکرات هستهای میان ایران و کشورهای اروپایی نهایی شود، جو بایدن، رئیسجمهور ایالاتمتحده امریکا زمانی که احتمال احیای مذاکرات برجامی را جدی دید با امانوئل مکرون با محوریت «ایران هستهای» دیدار داشت و طی بیانیهای مشترک با رئیسجمهور فرانسه بر لزوم اطمینان یافتن از عدمدستیابی ایران به سلاح هستهای تأکید کردند. این ادعا در حالی به طور مکرر از سوی غرب و امریکا مطرح میشود که مقامات جمهوری اسلامی ایران همواره بر ماهیت کاملاً صلحآمیز برنامه هستهای کشورمان تأکید میکنند و یادآور میشوند که سلاح هستهای هیچ جایی در دکترین دفاعی ایران ندارد. جو بایدن بعد از اتهاماتی که مشترکاً همراه با مکرون علیه ایران طرح کرد، طی روزهای اخیر و با قطعی شدن مذاکرات ۲۹ نوامبر تلاش میکند پالسهای منفی را به این دور از نشست هستهای حواله کند.
مانعتراشیهای ممتد امریکا
جو بایدن، رئیسجمهور امریکا طی یادداشتی که به وزارت خارجه این کشور نوشته است، برخلاف وعدههای پرطمطراق کاخ سفید جهت لغو تحریمهای غیرانسانی علیه ایران و بازگشت این کشور به توافقنامه هستهای، از ضرورت کاهش خرید نفت ایران از سوی کشورهای واردکننده سخن میگوید؛ موضعی که نشان میدهد ایالاتمتحده امریکا استمرار روند کنونی درباره برجام مبنی بر «توقف تعطیلی صنعت هستهای ایران- اجرایی نشدن تعهدات غرب- اعمال تحریمهای یکجانبه علیه کشورمان» را بسیار سودمند میداند و اراده جدی برای جلوگیری از احیای برجام را در سر میپروراند. بایدن در بخشی از یادداشت مورد اشاره میآورد: «عرضه کافی نفت و فرآوردههای نفتی از کشورهایی غیر از ایران که اجازه کاهش قابل توجه حجم خرید نفت و فرآوردههای نفتی از ایران توسط نهادهای مالی یا از طریق آنها را بدهد، وجود دارد.»
همانطور که اشاره شد، یادداشت بایدن در آستانه مذاکرات جدید اثبات میکند که مذاکرات جدید وین بین ایران و گروه ۱+۴ در راستای لغو تحریمهای یکجانبه امریکا علیه ایران- واشنگتن همچنان مصر است مهمترین ابزار فشار خود علیه جمهوری اسلامی ایران را که همان اعمال تحریمهای غیرانسانی علیه ایران است، حفظ کند و در هیچ شرایطی حاضر نیست درباره کاهش و حتی تعلیق آن پای میز مذاکره بنشیند. به گزارش ایرنا، ادعای بایدن درباره عرضه کافی نفت در بازارهای بینالمللی و عدم نیاز به نفت ایران برخلاف واقعیات کنونی از جمله درخواست اخیر وی از اوپک پلاس برای افزایش سریع و قابل توجه تولید نفت به منظور کاهش بهای آن است که البته با پاسخ منفی اوپک پلاس مواجه شد.
هدف امریکا از اعمال چند باره تحریمهای نفتی که بار اول در دولت اوباما درسال ۲۰۱۲ و بار دوم با خروج امریکا از توافق هستهای برجام توسط دولت «دونالد ترامپ» و اعمال شدیدترین تحریمها در قالب کارزار فشار حداکثری در نوامبر ۲۰۱۸ علیه ایران اعلام شد، ممانعت از صادرات نفتی ایران و محروم ساختن آن از درآمدهای نفتی بوده است. تد کروز، سناتور جمهوریخواه در واکنش به اظهارات «علی باقری» مبنی بر درخواست تهران از واشنگتن برای تضمین عدم خروج دوباره از برجام با تأکید بر اینکه «تنها راه تضمین عدم خروج امریکا از برجام، تبدیل آن به معاهده است»، گفت: «طبق قانون اساسی امریکا تنها راه چنین تضمینی، ارائه برجام به سنا برای تأیید به عنوان معاهده است؛ کاری که بایدن از انجام آن میترسد.»
حدود یک سالی از دوره چهارساله ریاست جمهوری جو بایدن گذشته است و در حالی که از ماههای آتی فرآیند انتخابات ریاست جمهوری آینده این کشور به تدریج آغاز میشود، مقامات کنونی واشنگتن هیچ ارادهای برای لغو تحریمهای ضدانسانی صورت گرفته (از زمان خروج دونالد ترامپ تاکنون) از خود نشان ندادهاند و تعلیق برخی از تحریمهای ضدایرانی را به مذاکرات منطقهای و موشکی با ایران گره میزنند؛ موضوعی که با سادهترین و بدیهیترین منافع جمهوری اسلامی ایران در تناقض آشکار است. مضاف بر اینکه در حالی که احتمال شکست طیف دموکراتها در انتخابات آتی ایالاتمتحده دور از ذهن نیست، برخی چهرههای برجسته حزب جمهوریخواه اخیراً گفتهاند هر توافقی مربوط به برجام را که بایدن امضا کند، پاره خواهند کرد، بنابراین به فرض محال که برجام با شروط منطقی و حداقلی طرف ایرانی کنار بیاید، احتمال پاره شدن مجدد توافقنامه توسط جمهوریخواهان وجود دارد، مگر آنکه توافقنامه هستهای در قالب معاهدات بینالمللی و طبق کنوانسیون ۱۹۶۹ وین احیا شود و به عنوان نمونه در مجاری قانونگذاری کشورهای مذاکرهکننده مانند کنگره امریکا به تصویب برسد که چنین مسئلهای نیز بسیار از دور از ذهن به نظر میرسد. حال در چنین شرایطی که مقامات امریکا تحت هیچ شرایطی حاضر به پذیرش شروط ایران نظیر تعلیق تحریمهای ضدایرانی و ارائه تضمین به طرف ایرانی برای عدم خروج مجدد از برجام نیستند، طیف احساسی در داخل کشور اصل ارائه پیششرطهای حداقلی و ساده توسط طرف ایرانی را زیر سؤال میبرند، به عنوان نمونه عباس عبدی یکی از چهرههای شناختهشده وابسته به جریان موسوم به غربزده، بدون توجه به منافع ملی و مطالبات امروز جامعه ایران، با بیان اینکه «وقت خود را برای گرفتن ضمانت از امریکا تلف نکنید» در روزنامه اعتماد نوشت: «شاید بهترین راهحل ماجرا این باشد که ایران یک طرفه اعلام کند که در صورت نقض برجام از سوی طرف مقابل، ایران نیز متقابلاً و به سرعت واکنش مناسب نشان داده و فلان یا بهمان کار را انجام خواهد داد و این تنها راه تضمینپذیری برجام است، لذا وقت خود را برای گرفتن تضمینهای رسمی نباید تلف کرد. تضمین در قدرت است، اگر دارید همان را تضمین توافق کنید.»
ایدهآل امریکا حفظ وضع موجود است
رویکرد امریکاییها اساس و هدف مذاکرات ۲۹ نوامبر را با ابهامات و پرسشهای جدی روبهرو میسازد، بدین معنا که مذاکرات فیمابین تیم مذاکره کننده ایران و گروه موسوم به ۱+۴، با محوریت «ضرورت لغو تحریمهای یکجانبه امریکا بعد از روز امضای برجام تاکنون، اجرای تعهدات برجامی برزمین مانده امریکا- اروپا و چگونگی خروج این کشور از برجام و بازگشت این کشور به توافقنامه» صورت خواهد گرفت، در صورتی که بر اساس گفتههای جو بایدن و سایر مقامات امریکایی، این کشور ارادهای برای کاهش و حتی تعلیق بخشهایی از تحریمهای ضدایرانی را ندارد و تنها با هدف «استمرار شرایط کنونی حاکم بر پرونده هستهای» گاه از اصل مذاکره با طرف ایرانی حمایت میکند. شرایط حاکم بر پرونده هستهای که امریکاییها خواهان استمرار آن هستند از این قرار است که فعالیتهای هستهای ایران بر اساس متن برجام، بسیار محدود و ویترینی است و چنانچه دست به اقدامات حداقلی بزند که مغایر با برجام باشد، پرونده هستهای کشورمان به شورای امنیت سازمان ملل فرستاده خواهد شد و با بهروزرسانی شش قطعنامه گذشته حتی مجوز حمله نظامی به کشورمان صادر خواهد شد. علاوه بر این، همانطور که طی شش سال اخیر مکرراً انجام شده است، کشورهای غربی با فراغ بال و به بهانههای مختلف و موازی با اجرای تعهدات برجامی توسط ایران میتوانند تحریمهای گستردهای علیه ایران اعمال کنند و هیچ کدام از تعهدات مندرج در برجام را نیز اجرایی نکنند، بنابراین ایدهآل امریکا حفظ وضع موجود حاکم بر پرونده هستهای است.