به تازگی انتشار یک گزارش وزارت رفاه که در دوران وزیر قبلی تهیه شده بود، نشان میداد کمیته امداد تعداد قابلتوجهی از ثروتمندان را به اشتباه زیر چتر حمایتی خود قرار دادهاست! این گزارش موجبشده افرادی که از ساز و کار کمیته بیخبرند در شبکههای اجتماعی نسبت به این قضیه انتقادهای جدی کنند. حال آنکه در عمل گزینش نیازمندان واقعی از سوی کمیته امداد بسیار دقیق است و رئیس کمیته امداد و معاون حقوقی این کمیته هم در این خصوص واکنش نشان دادند.
اخیراً یک گزارش کارشناسی از سوی وزارت رفاه تحت عنوان «الزامات و ضرورتهای کارآمدی نظام رفاه و تأمین اجتماعی» منتشر شدهاست. طبق آمارهای ارائهشده در این گزارش، در حالی که در سالهای اخیر ۷۶ درصد از خانوارهای واقع در سه دهک کمدرآمد (دهک ۱ تا ۳) خارج از چتر حمایتهای مادی و معنوی دو نهاد حمایتی کمیته امداد و بهزیستی بودهاند، اما در سویی دیگر ۳۷۷ هزار خانوار پردرآمد (دهکهای ۸ تا ۱۰) از این دو نهاد مستمری میگیرند! این گزارش در دوران وزارت وزیر سابق رفاه (شریعتمداری) تهیه شدهاست.
حمایت از ۱۷۲ هزار خانواده ثروتمند!
نمودارهای گزارش منتشر شده وزارت رفاه نشان داده که درصد قابلتوجهی از افراد دهک یک تا سه یعنی سه دهک پایین درآمدی جامعه، تحتپوشش نهادهای حمایتی قرار ندارند. بهطوریکه حدود یکمیلیون و ۸۰۰ هزار نفر از خانوارهای سه دهک پایین درآمدی که معادل ۱۵ درصد خانوارهای این دهکهاست، تحتپوشش دو نهاد حمایتی یعنی کمیته امداد و بهزیستی قرار داشته و ۷۵ درصد یا معادل بیش از ۵ میلیون خانوار این دهکها هم خارج از چتر حمایتی کمیته امداد و بهزیستی هستند. بخش جنجالی این گزارش هم آنجاست که نشان میدهد از خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی، ۱۷۲ هزار خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی جزو خانوارهای دهکهای بالای اقتصادی یعنی دهکهای ۷ تا ۱۰ بودهاند. همین قضیه موجب انتقادهای زیاد برخی افراد در شبکههای اجتماعی هم شدهاست.
پس از انتشار این گزارش، نخستین واکنش از سوی سید مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد بود که این موضوع را تکذیب کرد و گفت: همه آمار مددجویان کمیته امداد که حدود ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر است، هر چند وقت یک بار پایش میشود. این بررسیها از لحاظ اشتغال داشتن مددجویان و ارزیابی سطح درآمد آنهاست تا در این صورت از حمایت کمیته خارج شوند. همچنین طی سال گذشته و امسال بیش ۱۱۳ هزار نفر از تحت پوشش خارج شدهاند و این پایشها همچنان ادامه دارد.
سامانه اطلاعات رفاه به روز نیست
روز گذشته هم معاون حقوقی و امور مجلس کمیته امداد با اشاره به برخی اظهارنظرها در خصوص حمایت این نهاد از افراد ثروتمند گفت: با قاطعیت اعلام میکنم هیچ فرد ثروتمندی تحت حمایت کمیته امداد نیست. جعفر صباغیان در گفتگو با شبکه ۵ سیما به تشریح اقدامات کمیته امداد و فرآیند جذب مددجو در این نهاد پرداخت و افزود: کمیته امداد به عنوان یک نهاد مردمی در تمام موضوعات مکلف به پاسخگویی و شفافیت است.
وی با رد برخی گمانهزنیها و اطلاعات منتشر شده در خصوص حمایت امداد از افراد ثروتمند افزود: با قاطعیت اعلام میکنم کمیته امداد هیچ فرد ثروتمندی را تحت حمایت ندارد و مستمری این نهاد فقط به خانوادههای نیازمند ارائه میشود.
صباغیان با اشاره به اینکه در بررسیهای کمیته، وضعیت معیشت، اشتغال، مسکن و دیگر شاخصهای اقتصادی مورد بررسی قرار میگیرد، گفت: معیارهای کمیته امداد بر اساس بررسیهای میدانی است و این در حالی است که سامانه اطلاعات رفاه ایرانیان (منتشرکننده گزارش) که مبنای اظهارنظرها در خصوص حمایت امداد از ۶۰ هزار مددجوی ثروتمند قرار گرفته، مبتنی بر شاخصهای اطلاعات کارت بانکی و تراکنشهای مالی افراد طبقهبندی شدهاست.
وی با تأکید بر اینکه در سامانه اطلاعات رفاهی ایرانیان مجموع درآمد و تملک همه اعضا، برای سرپرست خانواده در نظر گرفته میشود، اضافه کرد: تغییرات وضعیت اقتصادی، ازدواج، طلاق و اشتغال در این سامانه به روز نیست و همین از دلایل مغایرتهای آماری در سنجش نیازمندان است.
مقابله با سوءاستفادهکنندگان پس از هشدارهای کمیته
صباغیان احتمال سوءاستفاده از اطلاعات هویتی و کارت بانکی افراد نیازمند را از دیگر دلایل این مغایرت دانست و افزود: پس از بررسیهای کمیته امداد، دستگاههای امنیتی به این موضوع ورود کردهاند.
معاون حقوقی و امور مجلس کمیته امداد گفت: به عنوان مثال فردی که در خارج از کشور زندگی میکند و تراکنش مالی در داخل ندارد، به عنوان دهک یک و نیازمند معرفی شده و از سوی دیگر فرد نیازمندی که تنها مالک یک واحد مسکونی کوچک است، اما هیچ درآمدی ندارد و بیمار صعبالعلاجی در منزل دارد، به عنوان فرد ثروتمند در دهک ۹ یا ۱۰ شناسایی شدهاست. صباغیان ادامه داد: برخی افراد سودجو با استفاده از مدارک نیازمندان به منظور فرار مالیاتی اقدام به اخذ کارت بازرگانی برای آنان میکنند و همین سبب گمراه شدن سامانه اطلاعات رفاهی ایرانیان میشود.
وی عدم حذف سه دهک بالای جامعه از جمع یارانهبگیران را از دیگر دلایل عدم قطعیت سامانه رفاهی ایرانیان دانست و تأکید کرد: دولت به این موضوع اشراف دارد و به دلیل حساسیت موضوع، نمیتواند به این سامانه برای حذف یارانه اتکا کند.
گفتنی است بنا به اعلام معاونت حقوقی کمیته امداد، راستیآزمایی نیازمندان از طریق شبکه وسیع مددکاران این نهاد در سراسر کشور انجام میشود. به این طریق که پس از مراجعه و خوداظهاری افراد نیازمند، شبکه مددکاران امداد با مراجعه میدانی اقدام به سنجش تمکن مالی خانواده میکنند. در نهایت با صحتسنجی اطلاعات با استفاده از سامانههای اطلاعاتی و پایگاه دادههای دستگاههای مختلف و اطمینان از شرایط، فرد نیازمند تحت حمایت قرار میگیرد.