سرویس اقتصادی جوان آنلاین: کارشناسان اقتصادی معتقدند، سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) طی شش دهه گذشته چندان موفق نبودهاست، زیرا بر مبنای نیاز واقعی کشورهای عضو شکل نگرفتهاست و ارتباط با کشورهایی که همسطح ایران و برخی زیر سلطه امریکا هستند، نمیتواند به توسعه روابط اقتصادی کشور مان کمکی کند، مگر اینکه سران کشورهای عضو «اکو» در اجلاس ترکمنستان برنامه جدیدی تدوین کنند و روح تازهای در کالبد بیجان «اکو» بدمند.
سازمان اکو یا همان سازمان همکاریهای اقتصادی یکی از قدیمیترین سازمانهای اقتصادی است که در سال ۱۳۴۱ برای اولینبار با نام (آر سی دی) یا همان «سازمان همکاری عمران منطقهای» با حضور و محوریت سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه پایهریزی شد. مقر این سازمان هم از ابتدا در ایران (تهران) تعیین گردید. بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ فعالیت این سازمان با وقفهای مواجه شد، اما از سال ۱۳۶۴ مجدداً با نام جدید «اکو» حیات خود را آغاز کرد که امروز نزدیک به ۶۰ سال از تأسیس این سازمان میگذرد و قریب به ۴۰ سال است که «اکو» بعد از انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر ۱۰ کشور هم عضو این سازمان هستند. این سازمان هم اکنون با ۱۰ عضو، امکاناتی همچون نفت، گاز و صنایع بزرگ و گوناگونی در اختیار دارد. طبق اساسنامه این سازمان، «اکو» باید برای بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو تلاش کند و برای حذف تدریجی موانع تجاری در این منطقه نیز فعالیت نماید. از دیگر اهداف «اکو»، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در این ۱۰ کشور است. این سازمان همچنین باید برای تسریع برنامه توسعه حمل و نقل و ارتباطات کشورها نیز فعالیت کند. با اندک مطالعه و بررسی در خصوص سایر سازمانهای اقتصادی منطقهای در سراسر دنیا و مقایسه آن سازمانها با سازمان اکو به خوبی در مییابیم که اکو یکی از ضعیفترین سازمانهای اقتصادی جهان است که کارنامه قابل قبولی تاکنون ارائه نکرده، در صورتی که پس از گذشت شش دهه نباید این سازمان اینقدر کوچک و فقط ۱۰عضو داشته باشد، بلکه اگر سالی یک کشور هم عضو این سازمان میشد، میبایست امروز با یک سازمان قدرتمند اقتصادی آن هم با حداقل ۵۰ الی ۶۰ کشور عضو مواجه میشدیم.
موسایی: نشستهای اکو در حد شعار و حرف باقی میماند
رئیس انجمن اقتصاد اسلامی در گفتگو با «جوان» در خصوص خروجی ضعیف سازمان اکو در شش دهه گذشته گفت: این سازمان بر مبنای نیاز واقعی شکل نگرفته و از آنجایی که اقتصاد جهانی تحتتأثیر سازمان تجارت جهانی و امریکاست و برخی از اعضا مانند پاکستان و ترکیه تحت تاثیر این کشور هستند، بدیهی است که مناسبات اقتصادی در این سالها توسعه نیافته باشد. دکتر میثم موسایی افزود: ارتباط با کشورهای هم سطح کمکی به ایران نمیکند و به نتیجه مطلوبی نمیرسیم، زیرا نداشتن برنامه و استراتژی و تأثیر امریکا بر برخی از کشورهای عضو اکو موجب شده در این شش دهه اجلاسهای اکو بینتیجه باشد و عملاً دستاوردی برای اعضا نداشته باشد.
سبز علیپور: از اکو انتظار معجزه نداریم
محمدرضا سبزعلیپور، رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در گفتگو با تسنیم به فعالیت «سازمان اکو» در چند دههای که گذشت، اشاره کرد و گفت: کشورهای عضو سازمان اکو میتوانستند در این چند دهه با هم مبادلات تجاری خوبی داشته باشند، اما هیچ وقت آنطور که باید و شاید با هم ارتباط تنگاتنگ اقتصادی نداشته اند! طی ۶۰ سال گذشته چندان تحرک چشمگیر و قابل استنادی بین اعضا در قالب «سازمان اکو» دیده نشده و اگر هم روابط اقتصادی بین دو کشور عضو مثل ایران و ترکیه وجود داشته، دو جانبه بوده و هیچ ربطی به «سازمان اکو» نداشتهاست.
وی افزود: این سازمان میتوانست یکی از سازمانهای اقتصادی بزرگ منطقهای باشد، اما تجربه نشان داده برخی از کشورهای عضو چندان روابط سیاسی خوبی با هم نداشتهاند مثل کشور آذربایجان با ایران که اخیراً با سفر معاون نخست وزیر آن کشور به ایران، ظاهراً ابرهای تیره اختلاف در حال گذر از آسمان این دو کشور است و برخی از کشورهای عضو هم اصلاً اقتصادی ندارند که تأثیرگذار باشند، همچون کشور افغانستان! پس با این روابط سیاسی و با این کشورهای فاقد اقتصاد قوی، چندان توقعی نمیتوان داشت و نباید انتظار معجزه از این سازمان داشتهباشیم.
سبزعلیپور اظهار داشت: فقط در هفتم آذر ماه هر سال آن هم تنها به مناسبت سالگرد تأسیس «اکو» یادی از این سازمان میشود و هر دو سال یکبار هم اجلاسی با حضور سران عضو صورت میگیرد که پس از اتمام جلسه، همهچیز به ورطه فراموشی سپرده میشود.
علیپور خاطر نشان کرد: مثلاً چند سال پیش برای این سازمان بانکی تحت عنوان «بانک اکو» تعریف و تشکیل شد و مدیرعاملی هم از ایران برای این بانک انتخاب شد که متأسفانه در این سازمان سالها حقوقی گرفتند، اما از اجرا و عملیاتیشدن این بانک تاکنون خبر مثبتی به گوش نرسیده که احتمالاً این بانک و بحث مبادلات مالی مشترک کشورهای عضو «اکو» هم از دستور کار این سازمان هم خارج شده که هیچ سر و صدا و اسم و رسمی از «بانک اکو» نیست.
وی افزود: باید اعتراف کرد که این سازمان یک شیر بییال و دمی است که از آن فقط نام و دبیرخانهای باقی مانده که هیچگونه فعالیت اجرایی قابلتوجهی از این سازمان دیده نشدهاست.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران گفت: منابع و ظرفیتهای گسترده اقتصادی به ویژه در بخشهای معدن، نفت و گاز، صنایع مختلف و گردشگری کشورهای عضو «سازمان اکو» سرمایه ارزشمندی را در اختیار این سازمان اقتصادی منطقه قرار دادهاست. از طرفی جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با پنج کشور عضو «اکو» و دارا بودن موقعیت استراتژیک جغرافیایی برای برقراری اتصال سایر اعضا به آبهای بینالمللی و نیز به دلیل استقرار دبیرخانه دائمی اکو در تهران از موقعیت محوری در این سازمان برخوردار است که اگر سران این سازمان همت و اراده جدی برای فعال کردن این سازمان را داشته باشند، قطعاً اکو میتواند از این سازمان ضعیف و بیتأثیر به یک سازمان قوی و تأثیرگذار منطقهای مبدل و در واقع «سازمان همکاری اقتصادی» را متولد کند، در غیر این صورت این سازمان به یک نام و یک دبیرخانه نمایشی خلاصه خواهد شد.