تبعیت از سینمای فرانسه موضوعی است که گرچه از دهه ۶۰ ردپای آن در سینمای ایران دیده میشود، اما در دولت قبل به ویژه در دوره ریاست حجتالله ایوبی به یک روند تبدیل شد که فربه شدن سینمای موسوم به هنر و تجربه یکی از نشانههای بارز آن بود. حالا محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی دولت رئیسی به طور صریح به روندهایی که خود را با سینمای فرانسه تنظیم میکرد حمله کرده و از تغییر ریل سینما به سمت ملی شدن و ایرانی شدن سخن میگوید.
محمد خزاعی در حاشیه اختتامیه پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» در جمع خبرنگاران درباره برگزاری همزمان جشنواره ملی و جهانی فیلم فجر، تعداد فیلمهای درحال اکران و همچنین فیلمهایی که دوباره مورد بازبینی قرار گرفتند، توضیحاتی ارائه کرد که در نوع خود راهبردی به نظر میرسند، میتوان امیدوار بود در صورت تحقق این وعدهها شاهد ترمیم برخی انحرافات در جریان سازوکارهای سینما باشیم.
ما با فرانسه خودمان را تنظیم نمیکنیم
خزاعی در پاسخ به سؤالی درباره پیوستن جشنواره جهانی فجر به فیاپف و اینکه مدیران قبلی توانسته بودند تأیید پیوستن این جشنواره به این مرکز را بگیرند و شاید با برگزاری در زمان دیگری این امکان از بین برود، توضیح میدهد: برای من بیشتر جشنواره بینالمللی فیلم فجر مهم است که مردم بیایند و در کنار هم باشند. همچنین فیلمسازانی که با ما همسو هستند از سراسر جهان در ایران حضور پیدا کنند. ما قرار است مسیر خودمان، مسیری را که درست است برویم، حالا اگر توانستیم در کنارش یک چیزهایی را هم حفظ کنیم، برای آن تلاش خواهیم کرد. به نظرم ما درگیر اینکه در کجا به ما مجوز داده خواهد شد و با چه شرایطی، نباید بشویم. شما وقتی شرایطی را که دوستان اعلام کردند بررسی میکنید، در بعضی مسائل توهینآمیز است، توهین به یک ملت و کشور است. شما حتی باید برای برگزاری جشنواره با انتخابات ریاست جمهوری فرانسه هم هماهنگ باشید. جشنواره فجر، جشنواره ملی و بینالمللی ماست و ما تصمیم میگیریم نه کسانی که در خارج از کشور هستند. دستاوردهای این جشنواره نیز برای کشور ما خواهد بود.
جشنواره فیلم فجر از سال ۱۴۰۱ به صورت بینالمللی برگزار خواهد شد و با تجمیع شدن این رویداد، تنها اتفاقی که رخ خواهد داد، زمان برگزاری آن از اردیبهشت ماه به بهمن ماه است. پیش از این هم دوره بعدی جشنواره جهانی فیلم فجر سال ۱۴۰۱ برگزار میشد و ما فقط زمان این رویداد را تغییر دادیم و آن را به بهمن ماه منتقل کردیم. خیلی از برنامههای آن جشنواره در کنار جشنواره ملی اجرا خواهد شد.
عدالت فرهنگی را در همه کشور محقق کنیم
رئیس سازمان سینمایی به این نکته اشاره میکند که من معتقدم همه انرژی خود را باید روی جشنواره خودمان بگذاریم که ۴۰ سال سابقه دارد. برگزاری همزمان جشنواره جهانی و ملی فجر، سینمای ملی و بینالمللی ما را تقویت خواهد کرد. غیر از ماجرای بازاریابی و خرید فیلمها توسط شرکتها و کمپانیهای خارجی شما میبینید که به رغم تلاشها و رفت و آمدهای میهمانان خارجی اتفاقی نیفتاده است. شما مطمئن باشید این دامنه ارتباطی ادامه خواهد داشت و برای آن کسی که طلبه سینمای ایران باشد، این امکان بیش از پیش فراهم خواهد بود. من اعتقاد دارم جشنواره باید وقتی برگزار شود که نتایجی برای سینمای ایران به همراه داشته باشد. در حوزه کوتاه، مستند و حرفهای ما جشنوارههای خیلی خوبی داریم و کنار اینها چند ده جشنواره دیگر داریم که در کشور برگزار میشوند. اگر جشنوارهها هدفمند شوند، قطعاً از آنها حمایت خواهیم کرد. من معتقدم تا جایی که امکان دارد جشنوارهها باید از تهران خارج شوند تا بچههای شهرستانها و مردم سراسر کشور از این ظرفیت فرهنگی استفاده کنند. ما وظیفه داریم این شعار عدالت فرهنگی را در همه کشور محقق کنیم، این موضوع یعنی زیرساختها، تولید و برگزاری مجامع و جشنوارهها بتواند در شهرستانها گسترش یابد.
خزاعی درباره فیلمهایی که در دولت قبل پروانه نمایش گرفتهاند نیز اینگونه توضیح میدهد: بحث پروانه نمایش مجدد مطرح نیست، بازبینی ما از این جهت است که ببینیم چه فیلمهایی هستند، چون در جریان موضوع آنها نیستیم. کمیتهای تعیین شده است این فیلمها را ببینند و برخی را هم دیدهاند. برخی از این فیلمهایی که در حال اکران هستند، جزو همان دسته فیلمهایی هستند که پروانه نمایش داشتند و بازبینی مجدد شدهاند و شرایط اکران آنها فراهم شد. برخی از این فیلمهای بازبینی شده، فیلمهایی هستند که حتی مطالبی را که شورای قبلی به آنها اعلام کرده است هم رعایت نکردهاند. من خودم دیدم که مثلاً به صورت مکتوب در جلسه شورای قبلی به فیلمساز اعلام شده که شما باید این اصلاحات را انجام دهید، ولی الان میبینم همان اصلاحات هم انجام نشده و دوستان میخواهند بدون اصلاحات فیلمهای خود را اکران کنند. دو مورد هم وجود دارد که داریم کمک میکنیم شرایطی برای اکران آنها فراهم شود و ببینیم میتوانیم راهکاری برای آن پیدا کنیم یا خیر.
سیاست ما تعامل است
به گفته مسئول سینمایی دولت سیزدهم، نیت ما در این دولت تعامل است، یعنی فیلمساز بیاید، جلسه بگذاریم، مشورت کنیم و در این تعامل بتوانیم مشکل را حل کنیم. سیاست ما به هیچ عنوان سیاست بازدارنده یا نگهدارنده نیست و اگر این اتفاق هم رخ دهد، برای اولین بار نیست و خیلی از فیلمها در دولتهای مختلف شرایط اکران پیدا نکردند. من خودم شخصاً نگران سرمایههای فیلمسازان و شنوای دغدغه آنها هستم. اگر بتوانم با محتوا کنار بیایم، صددرصد حمایت میکنم که این فیلمها اکران شوند. مهمترین بحث ما در این دوره محتواست. حذفیات ما در حوزه اندیشه، نقد گفتمانی و آسیبهای اجتماعی نخواهد بود. آییننامههای پروانه ساخت و پروانه نمایش کاملاً مدون شدهاند و به زودی اعلام خواهد شد. ما هیچ چیزی اضافه یا کم نکردهایم و این ۴۰ سال مرور قوانینی را که در سینمای ایران بود و اجرا نمیشد، درآوردیم و مدون کردیم، یعنی ما قانون جدید نگذاشتیم و فقط شرایط را قانونمندتر کردیم.
شوخی با سطحیترین مسائل جنسی ممنوع
خزاعی در ادامه میگوید: این را عرض کنم که در یک موضوع من شخصاً ایستادم و آن هم فیلمهایی است که شوخی با مسائل دینی، انقلاب و سطحیترین مسائل جنسی میکنند. این فاکتورهای شخصی من است و من همانطور که اهل خانواده سینما هستم، شخصاً هم آدم خانوادهمحوری هستم. کسی که اهل خانواده است باید حواسش به خیلی از مسائل باشد. این ماجرا هم نه سیاسی است نه اجتماعی. این خواسته کل ملت ایران است که هرجا به من میرسند آن را مطرح میکنند. همه فیلمسازان و رسانهها هم از من خواستند که چرا اعلام نمیکنید. این تعداد هم در حال حاضر بسیار اندک است که سعی داریم با گفتمان آنها را حل کنیم، مگر اینکه خودشان راضی نشوند.