هنوز جمله معروف «امضای کری پای قرارداد است» در خاطر بسیاری است و البته دو سال بعد خروج ترامپ از برجام ثابت کرد که امضای «جان کری»، وزیر خارجه وقت امریکا نمی‌تواند ضمانت پایبندی واشنگتن به تعهدات خود باشد. از همین رو نیز ایران با درس از بدعهدی گذشته امریکایی‌ها در توافق سال ۲۰۱۵، اکنون به‌دنبال تضمین‌های عینی و بازدارنده در هرگونه توافق احتمالی پیش رو است و برخی دیپلمات‌های غربی گفته‌اند یکی از بزرگ‌ترین موانع مذاکرات، درخواست تهران برای تضمین خارج نشدن دوباره امریکا از توافق است.
به گزارش «جوان»، مذاکرات وین به مرحله سرنوشت‌ساز خود نزدیک شده و ایران از کشور عهدشکن مذاکرات خواستار ارائه تضمین‌های لازم برای خارج نشدن از توافق و پایبندی به تعهدات شده است. این مرحله سرنوشت‌ساز را دیپلمات‌های غربی درگیر در این مذاکرات نیز تأیید کرده و گفته‌اند امریکا حاضر شده تضمین‌نامه‌هایی از وزارت خزانه‌داری برای فهرست توافق شده از بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی به منظور همکاری با ایران بدهد. روزنامه امریکایی وال استریت‌ژورنال نیز یکی از گره‌های مذاکرات وین را تلاش تهران برای گرفتن تضمین قانونی سفت و سخت از امریکا مبنی بر پایبندی این کشور به برجام در اثر تغییر دولت و نیز بازنگرداندن تحریم‌ها علیه ایران عنوان کرده است.
ایران کدام تضمین‌ها را می‌خواهد؟
طبیعی است که خروج و بدعهدی قبلی امریکا در جریان توافق هسته‌ای باعث شده این بار ایران با احتیاط و محافظه‌کاری بیشتری گفتگو‌ها را با طرف‌های غربی دنبال و در مذاکرات وین تضمین‌های عینی و بازدارنده را از واشنگتن طلب کند. این در حالی است که امریکایی‌ها تلاش دارند از زیر بار تعهدات اینچنینی شانه خالی کنند و پیش‌تر سخنگوی کاخ سفید گفته بود که دولت بایدن امکان ارائه چنین تضمین‌هایی را ندارد و احتمالاً همین ندادن تضمین لازم از سوی امریکا باعث روند آهسته پیشرفت مذاکرات شده است.
با وجود بن‌بست فعلی در مذاکرات وین، منابع غربی به نقل از دیپلمات‌ها گفته‌اند راهی برای دستیابی به توافق وجود دارد و خوش‌بینی بیشتری برای دستیابی به نتیجه دارند، هرچند همین منابع دیپلماتیک گفته‌اند که اواسط ماه فوریه یعنی تا کمتر از یک ماه دیگر را به عنوان زمان تصمیم‌گیری در مورد پایان یافتن دیپلماسی در نظر گرفته‌اند.
منابعی نیز گفته‌اند که تیم مذاکراتی ایران خواستار تضمین دائمی از سوی کشور‌های غربی شرکت‌کننده در مذاکرات است و با همین تقاضا به مذاکرات وین بازگشته است. در هفته‌های اخیر، دیپلمات‌های غربی نیز این موضوع را تأیید کرده و گفته بودند که درخواست تضمین از امریکا دوباره به خواسته اصلی مذاکره‌کنندگان ایرانی تبدیل شده است. علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران معتقد است که رفع تحریم‌های بی‌اثر و ناپایدار شاید حتی برای اقتصاد ایران نیز مضر باشد، زیرا نگرانی از اعمال مجدد تحریم‌ها روی هر نوع برنامه‌ریزی بلندمدت ایران سایه می‌خواهد انداخت. با وجود آنکه در چند هفته گذشته واشنگتن به صورت نمایشی تلاش داشته به نگرانی‌های ایران پاسخ دهد و در حاشیه نشست گروه ۲۰ در رم نیز جو بایدن و رهبران بریتانیا، فرانسه و آلمان بیانیه‌ای مشترک درباره رسیدگی به نگرانی‌های ایران منتشر کردند، اما ایران این‌گونه تعهدات شفاهی و بیانیه‌های مقطعی را با توجه به تجربه بدعهدی گذشته غرب در برجام نمی‌پذیرد و خواستار انواع مختلف تضمین‌های سیاسی، اقتصادی و حقوقی از واشنگتن است. به نظر نمی‌رسد که چند وعده محدود وزارت خزانه‌داری امریکا برای مستثنی کردن برخی بانک‌ها یا تعهد سیاسی دولت بایدن در مورد بازنگرداندن تحریم‌ها در آینده ضمانت‌های قاطع و قابل‌قبول برای ایران در مذاکرات وین باشد.
ایران حق دارد به دنبال تضمین از امریکا باشد
همزمان با تأکید ایران بر ارائه تضمین‌های عینی و قابل دفاع از سوی واشنگتن، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در وین، از شرط ایران برای گرفتن تضمین تکرار نشدن خروج امریکا از توافق دفاع کرد. اولیانوف در توئیتی گفت: «ایرانی‌ها کاملاً حق دارند که تضمین‌هایی را درخصوص تکرار نشدن ماجراجویی فاجعه‌بار [خروج امریکا از برجام]بخواهند.» حتی با وجود آنکه غربی‌ها ایران را به وقت‌کشی در مذاکرات متهم می‌کنند، وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «سی‌جی‌تی‌ان» چین تأکید کرده است که تهران هرگز به دنبال اتلاف وقت در مذاکرات وین یا به انحراف کشاندن روند گفتگو‌ها نیست و اگر طرف مقابل به تعهدات توافق هسته‌ای بازگردد، ایران هم به تعهداتش بازخواهد گشت. امیرعبداللهیان همچنین در آستانه سفر به روسیه با تبیین نقشه راه جدید در روابط تهران و مسکو در یادداشتی نوشت: فدراسیون روسیه هم در دستیابی به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی و هم در مذاکرات اخیر جمهوری اسلامی ایران با ۱+۴ نقش مؤثر و سازنده‌ای داشته و گام‌های مثبتی برای کمک به لغو تحریم‌ها برداشته است.
