در جریان سفر اخیر رئیس جمهور ایران به روسیه، توجه به توسعه و گسترش روابط اقتصادی و تجاری دو کشور یکی از مهمترین بخشهای این سفر بود. در واقع مهمترین اتفاق تجاری بین ایران و روسیه که در سه سال گذشته افتاده، امضا و اجرای موافقتنامه «تجارت ترجیحی بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا» بوده که قرار است در آینده توافقنامه تجارت آزاد نیز به آن افزوده شود.
وبگاه روسی «نگاه به روسیه» معتقد است با امضای توافقنامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، تجارت دوجانبه در سال ۲۰۲۱ بیش از ۳۸ درصد افزایش یافت.
از سوی دیگر، پیوندهای سیاسی ایران و روسیه به مسائل اقتصادی منطقه نیز گره خورده است. افغانستان به عنوان یکی از اعضای سازمان پیمان شانگهای، در حال حاضر وضعیت شکننده و نامعلومی دارد و ایران به عنوان عضو جدید شانگهای میتواند در تقویت و تثبیت شرایط اقتصادی در افغانستان به عنوان کشور همسایه بیشترین نقش را ایفا کند. ثبات در افغانستان و جلوگیری از گسترش بیثباتی از افغانستان به کشورهای آسیای مرکزی یکی از مهمترین اهداف رهبران مسکو است و ایران توان اقتصادی سرمایهگذاری در افغانستان را خواهد داشت.
همچنین حجم تجارت ایران و روسیه جای توسعه و کار بسیار بیشتری دارد. ایران و روسیه در سال ۲۰۱۹ گردش تجاری حدود ۶/۱ میلیارد دلاری داشتهاند که از این میزان، ۲/۱ میلیارد دلار سهم صادرات به ایران و حدود ۴۰۰ میلیون دلار نیز سهم صادرات کالا از ایران به روسیه بوده است. با وجود آن که بیشتر این تجارت در بخش انرژی است، اما راههایی برای توسعه تجارت در صنایع کشاورزی و الکترونیک دو کشور وجود دارد.
برای روسها، نقش ارتباطی ایران نیز بسیار دارای اهمیت است. ایران یکی از بازیگران کلیدی کریدور حملونقل بینالمللی شمال به جنوب و بالعکس است. دسترسی روسیه به اقیانوس هند از طریق بنادر چابهار و بندرعباس در خلیج فارس کوتاهترین و آسانترین مسیر ترانزیتی است که از بندر انزلی در دریای خزر شروع میشود. این ارتباط چندوجهی روسیه را حتی به هند و پاکستان و همچنین به شرق آفریقا نیز متصل خواهد کرد و از این رو دو کشور میتوانند سرمایهگذاریهای مشترکی را در حوزه توسعه راههای ارتباطی به سرانجام برسانند. با وجود حجم زیادی از توان اقتصادی در توسعه روابط اقتصادی روسیه و ایران، اما روابط دو طرف در این بخش همچنان محدود است و به گفته «محمدرضا مودودی»، رئیس سابق سازمان توسعه تجارت ایران، در کشوری مانند روسیه که سالانه حدود ۲۳۰ میلیارد دلار واردات از دنیا دارد، سهم ایران بیشتر از ۳۰۰، ۲۰۰ میلیون دلار نیست. «رجب صفروف»، رئیس مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه موانع توسعه روابط اقتصادی ایران و روسیه را فقدان زیرساختها و برنامه ریزی منظم میداند و معتقد است: «بهرغم مرز آبی دو کشور و الزام دارا بودن ناوگان دریایی مناسب، ایران در این بخش ضعف بزرگ دارد.» شاید سفر اخیر رئیسجمهور ایران به مسکو آغاز مقدمهای برای تقویت زیرساختها در روابط اقتصادی دو کشور به شمار رود.